ปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก หรือพีเอ็ม 2.5 หลายพื้นที่ในช่วงนี้เป็นอีกบทเรียนถึงผลร้ายจากการละเลยดูแลสิ่งแวดล้อมอย่างจริงจัง
ประเทศไทยมีบทเรียนหลายครั้งจากผลการทำลายล้างสิ่งแวดล้อม โดยเฉพาะการตัดไม้ทำลายป่า ส่งผลให้เสียหายทั้งชีวิตและทรัพย์สินมากมาย
ย้อนไปเมื่อวันที่ 22 พฤศจิกายน 2531 เกิดอุทกภัยครั้งใหญ่ ที่ ต.กะทูน อ.พิปูน จ.นครศรีธรรมราช มีทะเลโคลน และต้นไม้บนเทือกเขาหลวงไหลเข้าถล่มทั้งตำบล
ถัดมาอีกปีเมื่อวันที่ 4 พฤศจิกายน 2532 พายุไต้ฝุ่นเกย์ พัดถล่มชายฝั่งอ่าวไทยที่ภาคใต้ โดยเฉพาะ อ.ปะทิว และ อ.ท่าแซะ จ.ชุมพร
จาก 2 ภัยพิบัติธรรมชาตินี้ที่มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก และทรัพย์สินเสียหายมหาศาล ครม.จึงมีมติเมื่อวันที่ 9 มกราคม 2533 กำหนดให้วันที่ 14 มกราคม เป็น “วันอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติ” ตามที่กระทรวงเกษตรฯเสนอ
ทำไมเป็นวันที่ 14 มกราคม ก็เพราะเมื่อวันที่ 14 มกราคม 2532 ในหลวง รัชกาลที่ 9 ทรงลงพระปรมาภิไธยใน พ.ร.ก.แก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.บ.ป่าสงวนแห่งชาติ 2484 และ พ.ร.ก.แก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.บ.อุทยานแห่งชาติ 2504 ที่ให้อำนาจ รมว.เกษตรฯ มีอำนาจสั่งการให้สัมปทานป่าไม้สิ้นสุดลง
หลัง พ.ร.ก.มีผลบังคับใช้ ครม.มีมติอนุมัติให้ รมว.เกษตรฯสั่งยุติสัมปทานป่าไม้ 276 ป่า เนื้อที่กว่า 96 ล้านไร่
ช่วยให้ประเทศไทยชะลอการทำลายล้างป่าไม้ลงได้บ้าง แต่กระนั้นป่าไม้ของไทยก็ถูกทำลายไปมากแล้ว
จากข้อมูลที่มีการบันทึกเมื่อปี 2504 ประเทศไทยมีพื้นที่ป่ากว่า 2.7 แสน ตร.กม.หรือประมาณ 53% ของพื้นที่ประเทศไทย 513,115 ตร.กม. หรือ 321 ล้านไร่
เมื่อปี 2519 พื้นที่ป่าเหลือ 2.2 แสน ตร.กม.หรือประมาณ 43% ปี 2521 เหลือ 1.7 แสน ตร.กม. หรือ 34% และปี 2528 เหลือประมาณ 1.5 แสน ตร.กม. หรือ 29%
หลังยุติสัมปทานป่าไม้ ผืนป่าเพิ่มขึ้นบ้าง แต่เพิ่มในอัตราที่ต่ำมาก ปัจจุบันอยู่ที่ประมาณ 1.6 แสน ตร.กม. หรือ 102 ล้านไร่ ประมาณ 31.5% ของพื้นที่ประเทศไทย เนื่องจากยังมีการลักลอบตัดไม้และบุกรุกป่า
กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม (ทส.) จึงมีนโยบายที่จะเพิ่มพื้นที่ป่าทั่วประเทศอย่างน้อย 40% ของพื้นที่ประเทศ
เมื่อวันที่ 13 มกราคมที่ผ่านมา ทส. โดยกรมทรัพยากรทางทะเลและชายฝั่ง, กรมป่าไม้ และกรมอุทยานแห่งชาติฯร่วมกับจังหวัดเพชรบุรี จัดกิจกรรมปลูกต้นไม้และปลูกป่าเฉลิมพระเกียรติ เนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก และในโอกาสวันอนุรักษ์ทรัพยากรป่าไม้ของชาติ 2563 ที่หมู่ 3 ต.ปากทะเล อ.บ้านแหลม จ.เพชรบุรี กว่า 10 ไร่ ซึ่งเป็นป่าชายเลนเสื่อมโทรม มี วราวุธ ศิลปอาชา รัฐมนตรีว่าการ ทส.เป็นประธาน
“วราวุธ” บอกว่า พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกฯ แถลงนโยบายต่อรัฐสภาไว้ชัดเจนเกี่ยวกับการปกป้องรักษาฟื้นฟูทรัพยากรป่าไม้และสัตว์ป่า โดยให้ความสําคัญกับการเพิ่มพื้่นที่ป่าไม้ของประเทศ
ทั้งนี้ ต้องบริหารจัดการการให้ประชาชนอยู่ร่วมกับป่าและทํากินได้อย่างเหมาะสม พร้อมสร้างจิตสํานึกการอนุรักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เชื่อว่าการอนุรักษ์และการใช้ประโยชน์ดำเนินการควบคู่กันได้ หากสร้างสมดุลได้
การเพิ่มพื้นที่ป่าต้องใช้เวลาและกำลังพลนับไม่ถ้วนกว่าป่าจะสมบูรณ์ดั่งเดิม เราอาจไม่ทันได้เห็นต้นไม้เติบโตในยุคเรา แต่เชื่อมั่นว่าลูกหลานของเราจะเห็นป่าที่สมบูรณ์
“พร้อมผลักดันนโยบายเพิ่มพื้นที่ป่าไม้โดยการมีส่วนร่วมของประชาชน เช่น โครงการปวงประชาร่วมใจ ปลูกไม้มีค่า 10 ล้านต้นทั้ง 77 จังหวัด จนถึงปัจจุบันมีประชาชนร่วมปลูกต้นไม้แล้วกว่า 12 ล้านต้น” รมว. วราวุธยืนยันเดินหน้าเพิ่มพื้นที่ป่า
แม้การปลูกต้นไม้วันนี้ ที่กว่าจะเห็นผลเป็นป่าจะอีกนานหลายสิบปี และยังห่างไกลกับเป้าหมายที่จะพลิกฟื้นผืนป่าให้กลับมาสมบูรณ์ดังอดีต
แต่อย่างน้อยการร่วมกันปลูกต้นไม้วันนี้ จะช่วยเพิ่มความสมดุลระหว่างมนุษย์กับสิ่งแวดล้อมมากขึ้น ไม่ให้ถอยห่างถ่างกว่าเดิม
