เพิ่งจะเริ่มเข้าปีใหม่ ค.ศ.2020 ปีปฏิทินสากลได้เพียงเดือนเดียว ผลของการกุมกันของดาวเสาร์และดาวพฤหัสในราศีธนูก็เริ่มออกฤทธิ์ เริ่มจากการระบาดของไข้หวัดใหญ่ที่เคยระบาดเป็น
ระยะๆ ต่อเนื่องในช่วงหลายสิบปีที่ผ่านมา ประมาณปี พ.ศ.2508-09 จำได้ว่าสมัยเรียนหนังสืออยู่อเมริกา ช่วงปลายเดือนธันวาคมหลังโรงเรียนปิดเทอมใหม่ๆ หลังฉลองคริสต์มาสต่อเนื่องไปถึงเดือนมกราคม เกือบจะทุกปีก็จะมีข่าวไข้หวัดใหญ่ชนิดนั้นชนิดนี้ระบาด เริ่มจากไข้หวัดฮ่องกง หรือ Hong Kong Flu หนังสือพิมพ์ที่อเมริกา ไม่ว่าจะเป็นนิวยอร์กไทม์
วอชิงตันโพสต์ ฟิลาเดลเฟียอินไควเรอร์ ต่างก็ประโคมข่าวใหญ่โต จำได้ว่าพวกเราที่เป็นนักเรียนก็หวั่นวิตกกันมาก ขณะนั้นยังไม่มีวัคซีนป้องกันไข้หวัดฮ่องกง ได้แต่สวมหน้ากากไปเรียนหนังสือ
หลังจากกลับมาประเทศไทยเมื่อปี 2515 ข่าวแพร่ระบาดของไข้หวัดใหญ่จากคนสู่คน เหมือนกับไข้หวัดฮ่องกงก็มีเป็นระยะๆ แต่ก็ไม่ใช่ไข้หวัดใหญ่ เป็นไข้อย่างอื่นที่เป็นกับสัตว์และไม่ติดมาถึงคนโดยตรง ทุกครั้งก็จะมีคนตายที่นั่นที่นี่ รวมทั้งนักท่องเที่ยวชาวต่างประเทศที่มาเสียชีวิตในประเทศไทยด้วย สื่อมวลชนไทยก็ทำข่าวที่สื่อมวลชนต่างประเทศประกาศออกมา นำเสนอ เหมือนๆ กับทุกวันนี้
เพียงแต่สมัยนี้มีข่าวออนไลน์เพิ่มขึ้นสำหรับชาวกรุง สำหรับชาวบ้านและชาวต่างจังหวัดก็รับข่าวทางสื่อกระแสหลัก เช่น โทรทัศน์ วิทยุ หนังสือพิมพ์ รวมทั้งจากอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านหรือ อ.ส.ม.ได้อย่างรวดเร็ว ไม่แพ้หรือดีกว่าชุมชนในยุโรปและอเมริกาเสียอีก
นอกจากคนไทยจะได้รับข่าวสารผ่านสื่อกระแสหลักของไทยแล้ว ประเทศเพื่อนบ้านของเรา เช่น ลาว กัมพูชา เวียดนาม พม่า รวมทั้งมาเลเซีย ก็อาจจะได้รับข่าวสารผ่านสื่อกระแสหลัก โดยเฉพาะอย่างยิ่งโทรทัศน์ผ่านดาวเทียมของไทย เพราะเพื่อนบ้านทุกประเทศติดละครโทรทัศน์ของเราที่ถ่ายทอดผ่านดาวเทียมของไทย ประชาชนในประเทศเพื่อนบ้านสามารถอ่าน สามารถพูดและบางทีสามารถเขียนภาษาไทยได้โดยไม่ต้องเรียนในโรงเรียน แต่จำเอาจากละครโทรทัศน์ของไทย เหมือนๆ กับคนไทยในต่างจังหวัดโดยไม่ได้ตั้งใจ
ข่าวเรื่องโรคระบาดที่เป็นอันตรายถึงชีวิต จึงเข้าถึงประเทศเพื่อนบ้านผ่านทางสื่อกระแสหลักของเรา ในทันทีทันควัน พร้อมๆ กับคนไทยเหมือนกัน
ผู้จัดรายการโทรทัศน์ก็ดี วิทยุก็ดี สื่อมวลชนแขนงอื่นก็ดี ควรระมัดระวังถ้อยคำ ข้อเขียนที่อาจจะมีลักษณะดูหมิ่นเหยียดหยามชาติอื่น เช่น จีน ญี่ปุ่น อินเดีย มาเลเซีย รวมทั้งอเมริกัน แต่ไม่ค่อยใช้ถ้อยคำดูหมิ่นอังกฤษและฝรั่งเศส
การที่สื่อมวลชนไทยประโคมข่าวเรื่องโรคระบาด ด้านหนึ่งก็มีผลดี มีประโยชน์ ประชาชนทุกส่วนของประเทศจะได้ระมัดระวังและปฏิบัติตามคำแนะนำของกระทรวงสาธารณสุข อีกด้านก็สร้างความตื่นตระหนกกับประชาชน โดยเฉพาะอย่างยิ่งกับคนชั้นสูงและคนชั้นกลางจนเกินความจำเป็น เกิดความเสียหายทางเศรษฐกิจและเพิ่มต้นทุนให้สังคมเกินความจำเป็น
การให้ความรู้แก่ประชาชนรวมทั้งการให้ข้อมูลข่าวสารตามความเป็นจริง รวมทั้งมาตรการป้องกันที่รัฐบาลได้กระทำแล้วและแผนการที่จะทำต่อไป ความเข้าใจเช่นว่าน่าจะทำให้ความวิตกกังวลของประชาชนลดน้อยถอยลงถ้าสถานการณ์เลวร้ายลงไปอีก รวมทั้งความรู้ความเข้าใจของผู้ที่อยู่ห่างไกล ซึ่งไม่น่าจะมีปัญหาถ้าไม่ได้เดินทางเข้ามาในเมือง
การคาดการณ์ภาวะเศรษฐกิจที่ต้องทบทวนอัตราการขยายตัวทางเศรษฐกิจ ล่าสุดที่ว่าเศรษฐกิจของเราจะขยายตัวได้ไม่เกินร้อยละ 2.0 ถึงร้อยละ 2.5 น่ากลัวจะไม่ได้เสียแล้ว ปี 2563 เศรษฐกิจของเราอาจจะไม่ขยายตัวเลย หรืออาจจะหดตัวด้วย ทั้งนี้ทั้งนั้นขึ้นอยู่กับสถานการณ์ของไข้หวัดใหญ่โคโรนาว่าจะลุกลามใหญ่โต ทั้งในประเทศจีนและที่จะลุกลามมาถึงประเทศไทยเรามากน้อยเพียงไร
อย่างไรก็ตาม เราเคยได้รับการยกย่องว่าเป็นประเทศที่มีผลงานดีเด่นในระดับสากล ระดับเดียวกับประเทศที่พัฒนาแล้ว ในเรื่องมาตรการการป้องกันการแพร่กระจายของโรคระบาด ทั้งในด้านมาตรการป้องกัน การรักษาพยาบาลและการกระจายข่าวสารให้ความรู้ความเข้าใจกับประชาชน ไม่มีผลประโยชน์ของนายทุนเข้ามาแทรกแซงการกระจายข่าวสารและการให้การศึกษาแก่ประชาชน ไม่เหมือนการระบาดของไข้หวัดนกเมื่อ 15-16 ปีก่อนที่มีผลประโยชน์ของนายทุนที่ผลิตอาหารสัตว์และสัตว์ปีกเพื่อการส่งออก ทำให้เกิดความหวาดระแวงแก่ประเทศผู้นำเข้า กว่าจะแก้ไขให้ความหวาดระแวงหายไปก็ใช้เวลา
เราได้รับการยกย่องจากองค์กรระหว่างประเทศ จากนานาประเทศ แต่เราไม่ยกย่องกันเองถ้ารัฐบาลนั้นไม่ใช่รัฐบาลของตน ทั้งๆ ที่เรื่องนี้ไม่ใช่เรื่องของรัฐบาลหรือฝ่ายค้าน เป็นเรื่องที่ต้องช่วยกันทำ ขณะเดียวกันสื่อมวลชนก็ต้องทำหน้าที่ของตนอย่างตรงไปตรงมา ไม่ใช่เป็นเครื่องมือทางการเมืองและการแลกเปลี่ยนค้าขาย
การเสนองดให้วีซ่าแก่นักท่องเที่ยวจีนโดยกระทรวงสาธารณสุข ก็เป็นการทำหน้าที่หลักของกระทรวง ขณะเดียวกันกระทรวงการท่องเที่ยวก็มีความเห็นค้านว่าไม่จำเป็นต้องงดให้วีซ่าแก่คนจีนทั้งหมด ก็เป็นการทำหน้าที่หลักของกระทรวง ก็ถูกต้องแล้วเหมือนกัน ความคิดเห็นขัดแย้งกันเช่นว่าในที่สุดก็จะเกิดการพิจารณาหามาตรการที่ดีที่สุด ที่ไม่ใช่งดให้วีซ่าแก่นักท่องเที่ยวจีนทั้งหมด แต่ขณะเดียวกันก็ให้วีซ่าแก่นักท่องเที่ยวจีนทั้งหมดโดยมีมาตรการคัดกรอง ตามตำราเศรษฐศาสตร์การคลัง Public Finance เรียกว่าเป็นทางเลือกที่ดีเป็นที่ 2 หรือ Second Best Solution แม้ไม่ใช่มาตรการที่ดีที่สุด เพราะมาตรการที่ดีที่สุดอาจจะไม่มี หรือมีก็มีต้นทุนทางเศรษฐกิจที่สูงเกินไป ไม่คุ้มค่า ซึ่งก็น่าจะเป็นไปอย่างที่ประเทศของเราเคยทำและกำลังทำอยู่ในขณะนี้ แม้ว่าอาจจะถูกวิพากษ์วิจารณ์ก็ตาม
กลับมาที่ผลทางการเมืองต่อรัฐบาล ในระหว่างที่โรคร้ายกำลังระบาดอยู่เมืองอู่ฮั่น ประเทศจีน รัฐบาลจะสามารถป้องกันไม่ให้โรคร้ายระบาดเข้ามาในประเทศไทย โดยไม่ต้องงดให้วีซ่าที่ปลายทางกับนักท่องเที่ยวจีนทั้งหมด เพราะจะทำให้เกิดความเสียหายต่อการท่องเที่ยวมากเกินความจำเป็น ขณะเดียวกันนักท่องเที่ยวจีนที่ผ่านการคัดกรองแล้ว แต่เกิดเจ็บป่วยหลังการเข้ามาในประเทศไทย แล้วเรามีระบบรักษาพยาบาลที่สามารถรักษาชีวิตของคนป่วยไว้ได้ ขณะเดียวกันก็สามารถป้องกันการติดต่อของเชื้อโรคไม่ให้กลายเป็นโรคระบาดได้
ถ้าสามารถทำอย่างที่กล่าวข้างบนได้ คะแนนเสียงของรัฐบาลก็น่าจะดีขึ้น แต่ตรงกันข้าม หากทางการไม่ได้งดการให้วีซ่าที่ปลายทางแก่นักท่องเที่ยวจีน แต่ระบบการคัดกรองและติดตามประเมินผลไม่ดีพอ กลายเป็นพาหะทำให้เชื้อโรคเข้ามา ระบาดในประเทศไทย มีคนติดเชื้อโรคเป็นพันเป็นหมื่น ต้องปิดเมืองต่างๆ แบบเดียวกับที่เคยถูก กปปส.ประกาศ Shut Down Bangkok เพื่อเปิดโอกาสให้ทหารทำปฏิวัติรัฐประหาร แต่ถ้าต้องปิดเมืองเช่นเดียวกับที่จีนปิดเมืองอู่ฮั่นผลคงออกมาไม่เหมือนกันอีก ทั้งรัฐบาลนี้ไม่มีทางจะทำได้อย่าง กปปส.
ทางที่ดีควรต้องระมัดระวัง ยังให้วีซ่านักท่องเที่ยวจีนเข้ามาเมืองไทยอยู่ แต่ระบบคัดกรองจะต้องมีประสิทธิภาพพอ เครื่องไม้เครื่องมือ บุคลากร ค่าตอบแทน ค่าล่วงเวลา ความพร้อมที่จะร่วมมือร่วมใจของเจ้าหน้าที่ อย่าได้มีข่าวผู้บริหารทุจริตฉ้อราษฎร์บังหลวงเป็นอันขาด มิฉะนั้นอุบัติเหตุทางการเมืองอาจจะเกิดขึ้นได้ง่ายๆ ต้องระวังให้ดี
เรื่องเศรษฐกิจนั้นเป็นเรื่องใหญ่และมีผลต่อเสถียรภาพของรัฐบาล ไม่ว่าจะเป็นรัฐบาลเผด็จการ รัฐบาลที่สืบเนื่องมาจากการทำปฏิวัติรัฐประหาร เช่น รัฐบาลปัจจุบันที่มาจากรัฐธรรมนูญที่ตนร่างเอง มาจากเสียงของสมาชิกวุฒิสภาที่ตนแต่งตั้งมาเอง มาจากข้ออ้างที่ว่ารัฐบาลที่แล้วมีการกระทำอันเป็นการทุจริตฉ้อราษฎร์บังหลวง อ้างว่าผู้นำรัฐบาลบริหารเศรษฐกิจของชาติอย่างไม่มีประสิทธิภาพ ทำให้เศรษฐกิจตกต่ำ ชาวไร่ชาวนาชาวสวนยางได้รับความเดือดร้อน ข้ออ้างเหล่านี้ถ้าหากไม่สามารถแก้ไขตามคำแอบอ้างของตนได้ ก็ย่อมจะสร้างความชอบธรรมให้กับฝ่ายด้านและฝ่ายต่อต้านได้ง่าย
การเปิดอภิปรายเพื่อลงมติไม่ไว้วางใจในสภาผู้แทนราษฎร ฝ่ายรัฐบาลไม่เคยแพ้ในการลงมติไม่ว่าจะเป็นรัฐบาลใด แต่จะเป็นการเอื้อให้การเมืองนอกสภาจุดติด จะเป็นเชื้อให้เกิดความ “ไม่ชอบใจ” เพิ่มขึ้น เป็นความไม่พอใจที่จะให้รัฐบาลนี้อยู่ต่อ แม้ว่ารัฐบาลมีความชอบธรรมตามกฎหมายที่จะอยู่ในอำนาจต่อไป
พึงระวังรักษาปิยวาจาไว้เป็นสำคัญ
