| ผู้เขียน | โกวิท วงศ์สุรวัฒน์ |
|---|
สงครามอุ่นระหว่าง‘อิหร่าน’กับ‘ซาอุดีอาระเบีย’
สงครามเย็นเกิดขึ้นในช่วงปี พ.ศ.2488-2534 เป็นสงครามที่อภิมหาอำนาจ 2 ฝ่าย คือ ฝ่ายเสรีนิยมและอำนาจนิยมนำโดยสหรัฐอเมริกา ต่อสู้กับฝ่ายโลกคอมมิวนิสต์นำโดยสหภาพโซเวียต ต่อสู้กันทางอุดมการณ์ทางการเมืองที่ต้องการเผยแพร่ลัทธิคอมมิวนิสต์กับต่อต้านลัทธิคอมมิวนิสต์ โดยทั้ง 2 ประเทศอภิมหาอำนาจนี้แข่งขันกันหาพันธมิตรร่วมอุดมการณ์ การสะสมอาวุธ การแสวงหาความก้าวหน้าด้านเทคโนโลยี และด้านเศรษฐกิจ แม้ทั้ง 2 ประเทศจะไม่ได้ทำสงครามที่สู้รบกันโดยใช้อาวุธขึ้น แต่ก็เกิดสงครามตัวแทนขึ้น อย่างเช่น สงครามเกาหลี สงครามเวียดนาม สงครามในอัฟกานิสถาน ฯลฯ ภายหลังสงครามเย็นจบลง พร้อมกับการล่มสลายของสหภาพโซเวียตใน พ.ศ.2534
อีทีนี้สงครามอุ่นก็คือสงครามของมหาอำนาจ 2 มหาอำนาจแห่งตะวันออกกลางคือระหว่างอิหร่านกับซาอุดีอาระเบียต่อสู้ด้วยอุดมการณ์ทางศาสนาทั้งๆ ที่ต่างฝ่ายก็นับถือศาสนาอิสลามด้วยกันทั้งคู่แต่คนละนิกายกัน คืออิหร่านเป็นพวกชีอะห์แต่ซาอุดีอาระเบียเป็นพวกซุนหนี่
ซึ่งความแตกต่างทางนิกายทั้งสองนี้มีความขัดแย้งกันมานานตั้งแต่สมัยศาสดามูฮัมหมัดได้ถึงแก่กรรมลง ถึงขนาดรบราฆ่าฟันกันมาตลอดประวัติศาสตร์ของศาสนาอิสลามอันยาวนาน จึงขออธิบายถึงอุดมการณ์ของนิกายชีอะห์กับนิกายซุนหนี่พอสังเขปดังนี้
1) ชีอะห์ เป็นหนึ่งในสองแขนงใหญ่ของศาสนาอิสลาม ชีอะห์แปลว่า “สาวกของอาลี” เนื่องจากเชื่อถือว่าศาสดามูฮัมหมัดแต่งตั้งอาลีผู้เป็นบุตรเขยของศาสดาเป็นผู้สืบทอดประมุขของศาสนาอิสลาม แต่อาลีถูกลอบสังหารและบุตรชาย 2 คน ของอาลีคือฮัสซานก็ถูกวางยาพิษถึงแก่ชีวิต และฮุสเซนก็ถูกล้อมสังหารพร้อมกับสหาย 72 คน ในการรบที่เมืองคาร์บาราในอิรักเมื่อ พ.ศ.1223 ซึ่งการที่ฮุสเซนถูกสังหารนี้ถือเป็นวาระที่ชีอะห์แยกจากซุนหนี่โดยเด็ดขาดตั้งแต่นั้นมา และพวกชีอะห์ยกย่องนับถือฮุสเซนเป็นอย่างยิ่ง
ชีอะห์เป็นนิกายที่มีผู้นับถือมากเป็นอันดับสองของศาสนาอิสลามคือประมาณ 10-15% ของมุสลิมทั้งหมด และสำนักชีอะห์สิบสองอิหม่ามเป็นสำนักชีอะห์ที่นับถือมากที่สุด ประมาณว่าราวละ 85% ของชีอะห์
2) ซุนหนี่ คือนิกายหนึ่งในศาสนาอิสลาม คำว่า ซุนหนี่ มาจาก อัซซุนนะ แปลว่า คำพูดและการ
กระทำหรือแบบอย่างของศาสดามูฮัมหมัดเป็นบรรทัดฐาน ซุนหนี่เป็นนิกายที่ใหญ่ที่สุดในอิสลามกว่า 80% ของชาวมุสลิมคือพวกซุนหนี่
ในประวัติศาสตร์จักรวรรดิออตโตมัน (ตุรกีในปัจจุบัน) ซึ่งเป็นซุนหนี่ก็รบพุ่งกับจักรวรรดิซาฟาวิด (อิหร่านในปัจจุบัน) ซึ่งเป็นชีอะห์ ผลัดกันแพ้ผลัดกันชนะทำให้ทั้งดินแดนตะวันออกกลางมีทั้งชาวซุนหนี่ และชีอะห์อยู่รวมกันในแทบทุกประเทศในภูมิภาคตะวันออกกลาง โดยพวกชีอะห์มักจะรวมกันอยู่ในพื้นที่ที่กันดารกว่า แต่ภายหลังปรากฏว่าเป็นที่มีแหล่งน้ำมันสำคัญแทบทั้งสิ้น
อย่างไรก็ตาม พวกชีอะห์ทั้งหมดก็ถูกพวกซุนนีย์ปกครองทั้งหมดยกเว้นประเทศอิหร่านเท่านั้น
ในปัจจุบันที่เกิดสงครามอุ่นขึ้นมาก็เพราะว่าทั้งอิหร่านและซาอุดีอาระเบียต่างก็แข่งขันกันหาพันธมิตรร่วมอุดมการณ์ซึ่งแบ่งได้ดังนี้ คือ
1) ฝ่ายอาหรับที่มีประเทศซาอุดีอาระเบียเป็นหัวหน้าเนื่องจากเป็นประเทศที่ส่งออกน้ำมันมากที่สุดในโลก โดยมีเหล่าประเทศอาหรับอันได้แก่ อียิปต์ จอร์แดน บาห์เรน โอมานและสหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ฝ่ายนี้นับถือศาสนาอิสลามนิกายซุนหนี่เป็นส่วนใหญ่
2) ฝ่ายอิหร่านซึ่งเป็นพวกเปอร์เซียซึ่งมีอารยธรรมเก่าแก่ยิ่งใหญ่รุ่นเดียวกับจีน เป็นประเทศที่ส่งน้ำมันปิโตรเลียมและก๊าซธรรมชาติออกเป็นอันดับสองรองจากซาอุดีอาระเบีย ประชากรส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามนิกายชีอะห์ซึ่งก็ได้หนุนบรรดาชาวชีอะห์ส่วนน้อยในประเทศตะวันออกกลางทั้งหลายให้ลุกขึ้นก่อกบฏและต่อสู้เพื่อความยิ่งใหญ่ของชาวชีอะห์ขึ้น อาทิ พวกเฮซบอลเลาะห์ ซึ่งเป็นพวกชีอะห์ในเลบานอนจนได้เป็นส่วนร่วมสำคัญในรัฐบาลเลบานอนและพวกชีอะห์ในอิรักจนกระทั่งพวกชีอะห์ได้เป็นรัฐบาลปกครองประเทศอิรัก และอิหร่านยังส่งกองกำลังอาสาสมัครเข้าไปช่วยรัฐบาลอิรักปราบพวกไอเอสอีกด้วย นอกจากนี้ อิหร่านยังสนับสนุนพวกกบฏฮูติในเยเมนทั้งเงิน เสบียงอาหารและอาวุธจนสามารถยึดพื้นที่ส่วนใหญ่ของประเทศเยเมนได้ในปัจจุบัน
สงครามอุ่นก็คืออิหร่านสนับสนุนให้กบฏฮูติใช้จรวดโจมตีแหล่งผลิตน้ำมันและเมืองต่างๆ รวมทั้งเมืองหลวงของซาอุดีอาระเบียเนื่องจากซาอุดีอาระเบียกับพันธมิตรได้ส่งฝูงบินเข้าถล่มพวกฮูติและได้พยายามช่วยเหลือรัฐบาลซุนหนี่ของเยเมนซึ่งมีอาการร่อแร่เต็มที
ครับ ! ดูท่าทีแล้วสงครามอุ่นในตะวันออกกลางก็มีทีท่าว่าจะยืดเยื้อยาวนานไปพอๆ กับสงครามเย็นได้เลยทีเดียว
โกวิท วงศ์สุรวัฒน์
