รื่นร่มรมเยศ : จงเก็บเป็นและใช้เป็น : โดย เสฐียรพงษ์ วรรณปก
นานมาแล้ว เพื่อนคนหนึ่งที่เป็นอาจารย์สอนในมหาวิทยาลัยเช่นเดียวกับผมเล่าให้ฟังว่า มหาเศรษฐีชื่อดังท่านหนึ่ง (ถ้าเอ่ยชื่อก็ร้องอ๋อกันทุกคน) นัดกับเพื่อนไปกินอาหารกันที่เหลาแห่งหนึ่ง
มหาเศรษฐีคนที่ว่านี้ไปช้าเกือบชั่วโมง ปล่อยให้เพื่อนๆ นั่งรอจนรอไม่ไหว จึงลงมือกินก่อน
ทำไมช้านักวะ เพื่อนคนหนึ่งเอ่ยถามขึ้น
ขอโทษที! คิดบัญชีเพิ่งเสร็จ ความจริงมันควรจะเสร็จนานแล้ว แต่บังเอิญเงินหาย หาอยู่ตั้งนานกว่าจะรู้ เพื่อนผู้มาช้าตอบขอโทษขอโพย
หายไปกี่หมื่นกี่แสนวะ อีกคนถามขึ้น
ห้าสิบสตางค์ เพื่อนผู้มาช้าตอบ ทำเอาเพื่อนบางคนแทบสำลักน้ำแกงที่กำลังซดอยู่พอดี
หายไปเท่าใดไม่ว่า ขอให้รู้ที่ไปที่มาว่ามันหายไปอย่างไร อยู่ๆ ขาดบัญชีไปเฉยๆ ไม่รู้ว่าเอาไปใช้อะไรนี่ไม่ได้ มหาเศรษฐีอธิบายให้เพื่อนฟัง
ท่านที่กำลังทำงานเพื่อสร้างเนื้อสร้างตัวโปรดจำเอาไว้เป็นคติเตือนใจเถอะครับ เงินที่ได้มาทุกบาททุกสตางค์มีค่า กว่าจะได้มาต้องอาบเหงื่อต่างน้ำ บ้างก็ใช้สมองคิดหาทางจนได้มา ต้องเปลืองสมองเปลืองความคิดไปมากมาย เมื่อได้มาแล้วควรที่จะรู้จักเก็บออม
มีสลึงพึงบรรจบให้ครบบาท อย่าให้ขาดสิ่งของต้องประสงค์
ดังที่โบราณท่านสอนไว้นั่นแหละครับ การรู้จักเก็บออมทรัพย์สินที่ได้มา ใช้จ่ายเท่าที่จำเป็น ไม่ควรซื้อก็อย่าไปพิไรซื้อ เรียกว่าคนรู้ค่าของเงิน
ใช้จับจ่ายซื้ออะไรไปเท่าใดก็รู้ สามารถตรวจสอบที่ไปที่มาได้อย่างกรณีมหาเศรษฐีในเรื่องนี้ เรียกว่า คนใช้เงินเป็น
เพราะถ้าปล่อยให้ห้าสิบสตางค์หายไปเฉยๆ โดยไม่รู้ที่ไปที่มา ต่อไปห้าบาท สิบบาท ร้อย พัน หมื่น แสน อาจหายไปได้โดยนัยเดียวกัน
การที่ปล่อยให้เงินรั่วไหล แม้จะทีละเล็กๆ น้อยๆ เป็นที่มาแห่งหายนะ เพราะน้อยๆ หลายครั้งรวมกันเข้า ก็กลายเป็นจำนวนมหึมาได้
อย่าลืมว่ารูรั่วในเรือนิดเดียว น้ำไหลเข้าทีละนิด นานวันเข้าน้ำก็อาจเต็มเรือและจมเรือได้ ฉันใดก็ฉันนั้น
การสอนให้รู้จักเก็บออมคนละเรื่องกับความตระหนี่ถี่เหนียว คนตระหนี่คือคนที่ไม่ใช้เงินในเวลาที่ควรใช้ ได้แต่เก็บ ตัวเองก็ไม่ใช้ คนอื่นก็ไม่ให้ สังคมก็ไม่เผื่อแผ่ให้ จนตายก็ไม่มีโอกาสได้ใช้เงิน ส่วนคนเก็บออมหรือ คนมัธยัสถ์ รู้จักเก็บ และรู้จักใช้ คือรู้จักว่าควรเก็บเท่าใด ควรใช้เท่าใด ใช้เพื่ออะไร คนมัธยัสถ์จะอยู่กึ่งกลางระหว่างคนตระหนี่กับคนสุรุ่ยสุร่าย
คนตระหนี่ได้แต่เก็บไม่รู้จักใช้ คนสุรุ่ยสุร่ายได้แต่ใช้ไม่รู้จักเก็บ ส่วนคนมัธยัสถ์รู้จักทั้งเก็บและใช้ พูดอีกนัยหนึ่งเป็นคนเก็บเป็น และใช้เป็น
อยากรวยก็ต้องทำให้เป็นทั้งสองประการครับ
