| ที่มา | มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | บางกอกเกี้ยน |
| เผยแพร่ |
พรุ่งนี้ “วันแม่แห่งชาติ” 12 สิงหาคม เฉลิมพระชนมพรรษาสมเด็จพระนางเจ้าสิริกิติ์ พระบรมราชินีนาถ ทรงเจริญพระชนมพรรษา 84 พรรษา
เรื่องของ “แม่” มีผู้เขียนถึงมากมาย หนังสือเล่มหนึ่งชื่อ “แม่จ๋า” จัดพิมพ์ครั้งแรก พ.ศ.2478 ผู้เป็นบรรณาธิการคือ หลวงสารานุประพันธ์ (นวล ปาจิณพยัคฆ์)
การจัดพิมพ์ครั้งนั้น คำนำแจ้งไว้ว่า
เมื่อวันอาทิตย์ที่ 12 พฤษภาคม พ.ศ.2478 ข้าพเจ้าได้กระทำการฌาปนกิจศพ คุณแม่บุญเกิด ปาจิณพยัคฆ์ มารดาบังเกิดเกล้าของข้าพเจ้า ณ เมรุวัดมกุฏกษัตริยาราม พระนคร ในงานนั้นข้าพเจ้าได้พิมพ์หนังสือแจก 2 เล่ม เป็นหนังสือที่ข้าพเจ้าเรียบเรียงขึ้นเองชื่อ “ความตาย” อีกเล่มหนึ่งชื่อ “แม่จ๋า” เป็นหนังสือที่ได้รับอุปการคุณอย่างล้นพ้นจากท่านนานานักประพันธ์ของกรุงสยามกรุณาเขียนส่งมารวบรวมลงในชุมนุมบทประพันธ์เล่มนั้น
ทุกๆ เรื่องมีสำนวนความแต่ละล้วนเกี่ยวด้วยการสดุดีมารดา ยอเกียรติสตรีผู้เป็นมารดาแห่งนรชนอันชอบด้วยศีลธรรมทั้งหลาย…
หลังจากหนังสือเล่มนี้จัดพิมพ์ในโอกาสแรกจำนวน 2,000 เล่ม แจกชำร่วยผู้มาร่วมงานชุมนุมเพลิงศพให้กับมารดาของหลวงสารานุประพันธ์ และแจกเป็นอภินันทนาการ บริจาคให้ห้องสมุดโรงเรียนและหน่วยทหารจนหมด จึง “ยุติการแจกจ่ายหนังสือเรื่อง ?แม่จ๋า? ลงเป็นปริโยสาน”
ต่อมา “เนื่องจากโอกาสนั้น พระยานิพนธ์พจนาตถ์ เจ้าของโรงพิมพ์กรุงเทพฯ บรรณาคารได้มีหนังสือขออนุญาตลิขสิทธิ์พิมพ์หนังสือเรื่อง ?แม่จ๋า? เป็นครั้งที่ 2 ด้วยทุนทรัพย์ของตัวเอง และบริจาคผลกำไรจากการจำหน่ายเข้ากองทุนการกุศลสาธารณประโยชน์”
หนังสือเล่มนี่จัดพิมพ์รวม 4 ครั้ง ครั้งที่ 3 สำนักพิมพ์ดอกโมกข์ จัดพิมพ์ เมื่อ พ.ศ.2546 ครั้งที่ 4 สำนักพิมพ์วสี ครีเอชั่น จัดพิมพ์ เมื่อ พ.ศ.2558 สัมพันธ์ ทองสมัคร เป็นบรรณาธิการร่วมสมัย
ข้าพเจ้า (ผู้เขียน) ได้รับหนังสือเล่มนี้จากงานฌาปนกิจ คุณแม่ฮวย แซ่หอม มารดานายจรัญ หอมเทียนทอง นายกสมาคมผู้จัดพิมพ์และจำหน่ายหนังสือแห่งประเทศไทย เมื่อวันที่ 12 ธันวาคม 2558
“แม่จ๋า” ที่จัดพิมพ์เป็นครั้งที่ 4 สัมพันธ์ ก้องสมุทร บอกไว้ในคำนำว่า
…เพื่อเสริมสร้างสืบสานปณิธาน “แม่จ๋า” ช่วยเชื่อมต่อถ้อยคำความคิดแห่งจิตวิญญาณ ความรัก ความกตัญญูที่ปราชญ์ในยุคหลัง พ.ศ.2478 และปราชญ์ในยุคใหม่ๆ เขียนถึง “แม่จ๋า” มารดาของโลกบ้าง
“แม่จ๋า” เล่มที่ท่านถืออยู่นี้ มีผลงานที่นักประพันธ์และพระนักปราชญ์เขียนถึงแม่เพิ่มเติมอีกหลายท่าน โดยเฉพาะ มหาปราชญ์ พุทธทาสภิกขุ แม้แต่นักประพันธ์เอกอย่าง “รพีพร” ผู้ซึ่งเคยเขียนเรื่องสั้น “รักของแม่” ให้แก่ข้าพเจ้าเมื่อปี พ.ศ.2521 นั้น น้อยคนนักที่จะได้รับรู้ความรู้สึกที่มีต่อคำว่าแม่ ข้าพเจ้าจึงนำทิพยอักษรอมตะคำนี้ มาสู่สายตาท่านผู้อ่านในวันนี้…
“หลวงสารานุประพันธ์ รับราชการทหารมียศพันเอก นามเดิน ‘นวล’ นามสกุลได้รับพระราชทานจากพระบาทสมเด็จพระมงกฎเกล้าเจ้าอยู่หัวว่า ‘ปาจิณพยัคฆ์’ (24 สิงหาคม พ.ศ.2439 – 14 มิถุนายน พ.ศ.2497) เป็นนักเขียน นักประพันธ์ บรรณาธิการสมาคมศิษย์เก่าสวนกุหลาบวิทยาลัยในพระบรมราชูปถัมภ์ คนที่ 4 พ.ศ.2483”
“แม่จ๋า” ฉบับพิมพ์ครั้งที่ 4 รวมเรื่องสั้นวรรณกรรมอมตะของแผ่นดิน มีเรื่องของผู้เขียนอันเป็นพระนักปราชญ์ กษัตริย์ บุคคลสำคัญและนักประพันธ์เอกของแผ่นดินรวม 99 คน เขียนยกย่องเกียรติคุณและเชิดชูบูชาพระคุณของแม่ และมีผลงานที่นักประพันธ์และพระนักปราชญ์เขียนถึงแม่เพิ่มเติมอีกหลายท่าน
ดังในภาคผนวก จากนักประพันธ์ร่วมสมัยเพื่อแม่ “มารดาของโลก” อาทิ อังคาร กัลยาณพงศ์ ประพนธ์ เรืองณรงค์ ไมตรี ลิมปิชาติ “ศรีดาวเรือง” เนาวรัตน์ พงษ์ไพบูลย์ ขรรค์ชัย บุนปาน เป็นต้น
