| ที่มา | มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | โกวิท วงศ์สุรวัฒน์ |
| เผยแพร่ |
เมื่อสงครามโลกครั้งที่สองสิ้นสุดลงเมื่อวันที่ 2 กันยายน พ.ศ.2488 ความกินแหนงแคลงใจและความหวาดระแวงกันระหว่างพันธมิตรโลกตะวันตกอันมีสหรัฐอเมริกา อังกฤษ ฝรั่งเศสและประเทศต่างๆ ในภูมิภาคยุโรปตะวันตกฝ่ายหนึ่ง กับสหภาพโซเวียตอีกฝ่ายหนึ่งก็ทวีมากขึ้นเนื่องจากทั้งสองฝ่ายมีประวัติศาสตร์ที่ขัดแย้งกันอย่างรุนแรงกันในสมัยก่อนสงครามโลกครั้งที่สอง เนื่องจากสหภาพโซเวียตพยายามที่จะส่งเสริมและเผยแพร่ลัทธิคอมมิวนิสต์ไปยังประเทศต่างๆ ทั่วโลกและประกาศตัวเป็นศัตรูอย่างเปิดเผยกับกลุ่มประเทศทุนนิยมอันมีสหรัฐอเมริกา อังกฤษ ฝรั่งเศส เป็นอาทิ การที่สหภาพโซเวียตกับกลุ่มประเทศทุนนิยมตะวันตกเป็นพันธมิตรกันเข้าสู้รบกับกลุ่มประเทศฝ่ายอักษะในสงครามโลกครั้งที่สองนั้นเป็นความจำเป็นที่ต้องร่วมกันขจัดศัตรูผู้รุกรานร่วมกันเท่านั้นเอง
ด้วยความหวาดระแวงที่สหภาพโซเวียตจะเริ่มเปิดฉากรุกรานภูมิภาคยุโรปตะวันตกหลังจากที่สหภาพโซเวียตได้เข้ายึดครองนานาประเทศในภูมิภาคยุโรปตะวันออกแล้วทำให้ประเทศเบลเยียม เนเธอร์แลนด์ ลักเซมเบิร์ก ฝรั่งเศส และอังกฤษได้ตกลงทำสนธิสัญญากรุงบรัสเซลส์เพื่อเป็นพันธมิตรร่วมมือการป้องกันการรุกรานจากสหภาพโซเวียตเมื่อวันที่ 17 มีนาคม พ.ศ. 2491 ซึ่งกลุ่มประเทศสนธิสัญญากรุงบรัสเซลส์ตระหนักดีว่าหากไม่มีสหรัฐอเมริกาเข้ามาร่วมมือทางการทหารด้วยแล้วกลุ่มประเทศสนธิสัญญาบรัสเซลส์คงจะยับยั้งการรุกรานจากสหภาพโซเวียตได้ยาก
ในขณะเดียวกันทางการสหรัฐอเมริกาก็กังวลในท่าทีที่แข็งกร้าวของสหภาพโซเวียตและความมุ่งมั่นที่จะเผยแพร่อุดมการณ์คอมมิวนิสต์ของสหภาพโซเวียต ที่มีเป้าหมายที่จะขยายไปทั่วโลกประกอบกับอิทธิพลแนวความคิดของนักภูมิรัฐศาสตร์นิโคลัส สปิกแมน ผู้เสนอทฤษฎีริมแลนด์ (Rimland) และนักการทูตอเมริกันผู้ทรงอิทธิพลจอร์จ เอฟ.เคนนาน เรื่องการสกัดกั้นการขยายตัวโดยใช้กำลังทหารของสหภาพโซเวียต (containment policy) จึงทำให้เกิดมีองค์การสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ (North Atlantic Treaty Organization; มีชื่อย่อว่า นาโต(NATO) เป็นพันธมิตรทางทหารระหว่างรัฐบาล ก่อตั้งเมื่อวันที่ 4 เมษายน พ.ศ.2492 โดยมีประเทศสมาชิกเริ่มแรก 12 ประเทศ คือกลุ่มประเทศสนธิสัญญากรุงบรัสเซลส์ 5 ประเทศ และสหรัฐอเมริกา แคนาดา อิตาลี โปรตุเกส นอร์เวย์ เดนมาร์ก ไอซ์แลนด์ ปัจจุบัน (พ.ศ.2559) องค์การนาโตมีสมาชิก 28 ประเทศ ถือว่าเป็นองค์การทางการทหารระหว่างประเทศที่เข้มแข็งที่สุดในโลก
สาเหตุสำคัญที่องค์การนาโตได้เจริญเติบโตก้าวหน้าใหญ่โตมาได้กว่า 60 ปีมาแล้ว ในขณะที่องค์การที่คล้ายคลึงกันนี้คือ องค์การซีโต (ที่ประเทศไทยเป็นสมาชิก) และองค์การเซ็นโต ได้ล่มสลายไปก่อนหน้านี้นานหนักหนาแล้วเนื่องจากในสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือ มาตรา 5 กำหนดว่าหากประเทศสมาชิกของนาโตประเทศใดถูกโจมตีจากประเทศที่ไม่ใช่สมาชิกของนาโตแล้วบรรดาประเทศสมาชิกนาโตทั้งหมดต้องถือว่าอยู่ในสถานะสงครามกับประเทศที่ทำการโจมตีนั้นโดยอัตโนมัติ ซึ่งข้อกำหนดของมาตรา 5 นี้เองได้ถูกบังคับใช้ครั้งแรกและครั้งเดียวเมื่อเกิดเหตุการณ์ 9/11 ที่สหรัฐอเมริกาถูกโจมตีโดยเครื่องบินพุ่งเข้าชนตึกเวิลด์เทรดเซ็นเตอร์ เมื่อ พ.ศ.2544 โดยนาโตได้ส่งทหารเข้าไปรบในอัฟกานิสถาน
ครับ! อีทีนี้เรื่องของนาโตเริ่มมีเสียงคัดค้านจากบุคคลสำคัญต่างๆ ในลักษณะที่ว่านาโตตั้งขึ้นมาเพื่อยับยั้งการรุกรานจากสหภาพโซเวียต แต่ปัจจุบันสหภาพโซเวียตก็ได้ล่มสลายไปแล้วตั้ง 25 ปีมาแล้ว และการผูกพันตามมาตรา 5 ของสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือนั้นดูจะเป็นการก่อสงครามขนาดใหญ่ได้ง่ายเหมือนกับสนธิสัญญาไตรภาคี (Triple Alliance) และสนธิสัญญาไตรพันธมิตร (Triple Entente) เสียงใหญ่ที่สุดเห็นจะเป็นนายโดนัลด์ ทรัมป์ ที่กล่าวว่าองค์การนาโตนั้นล้าสมัยไปแล้ว หากเขาได้เป็นประธานาธิบดีแห่งสหรัฐอเมริกาแล้วเขาจะไม่ปฏิบัติตามมาตรา 5 ของสนธิสัญญาแอตแลนติกเหนือแน่นอนเพราะไม่เห็นประโยชน์อย่างไรเลย ซึ่งนายเจเรมี คอร์บิน หัวหน้าพรรคแรงงานซึ่งเป็นพรรคฝ่ายค้านของอังกฤษก็กล่าวเช่นเดียวกับนายโดนัลด์ ทรัมป์ ในขณะที่นางมารีน เลอ แปน หัวหน้าพรรคฝ่ายค้านของฝรั่งเศสถึงขนาดต้องการให้ฝรั่งเศสถอนตัวออกจากองค์การนาโตเลยทีเดียว เพื่อสร้างสัมพันธ์อันดีกับรัสเซีย เช่นเดียวกับหัวหน้าฝ่ายค้านของสเปนและอิตาลี
น่าคิดนะครับ!
