| ที่มา | คอลัมน์ จิปาถะ มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | ส.พลายน้อย |
ในหนังสือเรียนของเด็กลังกาเล่าเป็นตำนานไว้ว่า สมัยหนึ่งนานมาแล้วมีเจ้าหญิงอินเดียผู้เฉิดโฉมองค์หนึ่ง มีพระนามว่าสีดาเทวี พระนางถูกรากษสชื่อราวณะ (ราพณ์) ลักพามาจากอินเดีย ทำให้พลัดพรากจากสวามีทรงนามว่า “รามจันทร์”
สีดาเทวีเศร้าโศกมาก เพราะจากอินเดียมาตามลำพัง มีพวกรากษสคอยเฝ้าดูแลอย่างใกล้ชิด ซ้ำยังถูกห้ามมิให้พูดจาด้วย จึงเหมือนอยู่กับพวกคนใบ้หรือหัวหลักหัวตอ ทำให้เงียบเหงาว้าเหว่ แต่ยังดีที่มีพวกเทพเทวามาคอยให้ความคุ้มครองและจุดประทีปไว้ที่ยอดภูเขา ทำให้มีแสงสว่างอยู่ทุกคืน ไฟดวงนี้เป็นไฟวิเศษแม้จะมีลมฝนอย่างไรก็ไม่สามารถทำให้ไฟดับได้ นางสีดาเทวีจึงรู้สึกอบอุ่นเมื่อรู้ว่ามีผู้พิทักษ์
ทุกวันนี้คนศรีลังกาก็ยังเชื่อกันว่า ก้อนหินอันเป็นที่ตั้งประทีปหายไปนั้นก็ยังมีอยู่ (กล่าวตามหนังสือเรียนเมื่อหลายสิบปีมาแล้ว) แต่ตัวประทีปหายไปเมื่อไรไม่ทราบ แม้กระนั้นจากปากคำของคนเฒ่าคนแก่ที่เล่าสืบทอดกันมาก็ยังยืนยันว่าปู่ทวดของเขาได้เคยเห็นแสงประทีปบนภูเขาลูกนั้น จึงได้เรียกตำบลนั้นว่า “สีดาเอลิยะ”
อีกเรื่องหนึ่งเล่าว่า มีลำธารเรียกกันว่า “สีดาวีวะ” ตามเรื่องที่เล่าสืบต่อกันมาว่านางสีดาเทวีอาบน้ำในลำธารสายนี้ ซึ่งแต่เดิมทีเดียวไม่มีลำธารดังกล่าว ท้าวราพณาสูรต้องให้พวกรากษสหาบน้ำมาให้นางสีดาอาบ แต่นางสีดาไม่ยอมอาบน้ำที่พวกรากษสหาบมาให้ด้วยรังเกียจท้าวราพาณาสูร และด้วยความเสียใจที่ต้องพลัดพรากจากรามจันทร์ นางสีดาก็คิดว่าจะฆ่าตัวตาย
ตอนนี้เขาเล่าแปลกไปจากรามเกียรติ์ไทย คือไม่ได้คิดผูกคอตาย แต่นางสีดาเอาศีรษะโขกกับหิน และแทนที่ศีรษะของนางจะแตก ก้อนหินนั้นกลับแตกแยกออก แล้วมีน้ำใสสะอาดไหลออกมาเป็นลำธารไม่ขาดสาย นางจึงได้น้ำนั้นอาบกินอย่างเป็นสุขสำราญใจ ลำธารนั้นต่อมาได้ชื่อว่า “สีดาวีวะ”
นอกจากนี้ยังมีเรื่องเล่าสืบเองต่อไปอีกว่า ไม่ไกลจากลำธารแห่งนี้มีแผ่นหินเรียบราบอยู่แห่งหนึ่งมีชื่อเรียกกันว่า “คอนลา กอลลา” หมายถึงผมหิน กล่าวกันว่า เมื่อนางสีดาเทวีอาบน้ำจากลำธาร ผมของนางได้หลุดลอยไปรวมอยู่ที่นั่น ซึ่งต่อมาได้กลายเป็นหิน เรื่องยังไม่จบเพียงเท่านั้น ยังมีเรื่องเกี่ยวกับผมของนางสีดาอีกหลายอย่าง เช่น มีพืชชนิดหนึ่งเรียกว่า “สีดาเกศ” มีรสชาติเหมือนข้าว ใช้เป็นยาได้ด้วย ชื่อสีดาเกศก็บอกชัดอยู่แล้วว่าเกิดจากผมของนางสีดา
เรื่องที่เล่ามาข้างต้นเป็นนิทานพื้นบ้าน บอกตำนานสถานที่และเรื่องราวที่เนื่องมาจากรามายณะ แสดงว่าคนศรีลังกาก็เชื่อเรื่องรามายณะว่าเป็นเรื่องจริง เช่นเดียวกับรามเกียรติ์ของไทยก็ว่าเป็นเรื่องเกิดขึ้นในเมืองไทย จึงมีสถานที่หลายแห่งที่กล่าวถึงว่าเกิดขึ้นครั้งกระโน้น เช่น เขาสรรพยาที่หนุมานไปเอายามารักษาพระลักษณ์ ทะเลชุบศรที่ลพบุรี และอื่นๆ อีกหลายแห่ง
