| ที่มา | มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | โกวิท วงศ์สุรวัฒน์ |
| เผยแพร่ |
ในโลกนี้มีชาวเคิร์ดอยู่ประมาณ 30 ล้านคน จัดเป็นพลโลกที่มีจำนวนมากที่สุดโดยไม่มีประเทศเป็นของตนเอง พวกชาวเคิร์ดเป็นกลุ่มชาติพันธุ์อินโด-ยูโรเปียนเหมือนกับชาวอิหร่าน (เปอร์เซีย) แต่ไม่ใช่พวกอาหรับหรือเติร์กนะครับ บรรดาชาวเคิร์ดอาศัยอยู่ทางที่ราบสูงทางตะวันตกของภูมิภาคตะวันออกกลางและที่ราบลุ่มระหว่างแม่น้ำไทกริสและยูเฟรติส อาณาบริเวณที่ชาวเคิร์ดอาศัยอยู่ กินพื้นที่นับแต่ตุรกี, อิรัก, อิหร่าน มีจำนวนประชากรราว 30 ล้านคน กระจัดกระจายในอาณาเขตของหลายประเทศ มีชาวเคิร์ดประมาณ 48% ในตุรกี อีก 24% ในอิหร่าน และมีจำนวนประชากรมากกว่า 18% ในอิรัก และเป็นชนกลุ่มน้อยในซีเรีย คือมีประชากรชาวเคิร์ดประมาณ 5 แสนคน นอกนั้นอยู่ในยุโรปโดยเฉพาะที่เยอรมนีมากที่สุด
ชาวเคิร์ดส่วนใหญ่นับถือศาสนาอิสลามนิกายสุหนี่ สำหรับประวัติศาสตร์ที่ชาวเคิร์ดภาคภูมิใจนักหนาคือซาลาดิน หรือเศาะลาฮุดดีน อัลอัยยูบี ผู้นำชาวมุสลิมผู้เอาชัยชนะต่อชาวคริสต์ยุโรปในช่วงสงครามครูเสดและเป็นปฐมราชวงศ์อัลอัยยูบีในอียิปต์และซีเรียก็เป็นชาวเคิร์ด
ความจริงชาวเคิร์ดก็จะได้มีประเทศเคอร์ดิสถานภายหลังสงครามโลกครั้งที่หนึ่งสงบลงตามสนธิสัญญาแซฟส์ ที่ฝ่ายสัมพันธมิตรผู้ชนะสงครามได้บังคับให้สุลต่านแห่งอาณาจักรออตโตมันลงนามในสนธิสัญญาแซฟส์แล้ว แต่ได้เกิดการปฏิวัติขึ้นภายในอาณาจักรออตโตมันและมีการก่อตั้งประเทศตุรกีขึ้น ทำให้ฝ่ายสัมพันธมิตรต้องทำสนธิสัญญาโลซานน์กับประเทศตุรกีใหม่ เนื่องจากไม่สามารถปราบปรามฝ่ายปฏิวัติที่นำโดยมุสตาฟา เคมาล ได้ ทำให้การก่อตั้งประเทศเคอร์ดิสถานต้องถูกล้มเลิกไป
ชาวเคิร์ดได้เรียกร้องให้มีเอกราชปกครองตนเอง และก่อการลุกฮือหลายต่อหลายครั้ง โดยเฉพาะในตุรกี อิรัก และอิหร่าน แต่ก็ถูกปราบปรามอย่างหนัก
ชาวเคิร์ดเป็นปัญหาหอกข้างแคร่ของตุรกีและอิรักมาโดยตลอด ซึ่งชาวเคิร์ดทางตอนเหนือของอิรักนั้นพยายามเรียกร้องเอกราชโดยต้องการแยกตัวออกจากอิรัก ส่วนในตุรกีก็เช่นกัน และเมื่อพวกเคิร์ดก่อการกบฏและลุกฮือก็จะถูกปราบปรามอย่างรุนแรงทั้งในตุรกีและอิรัก
ใน พ.ศ.2546 ชาวเคิร์ดในอิรักในตอนเหนือของอิรักได้สิทธิปกครองตนเองภายหลังจากที่สหรัฐอเมริกาได้บุกเข้ายึดครองประเทศอิรักได้สำเร็จ ซึ่งในดินแดนที่ชาวเคิร์ดอาศัยและปกครองอยู่นั้น มีทรัพยากรธรรมชาติอันอุดมสมบูรณ์ด้วยน้ำมันดิบ, ถ่านหิน, ทองแดง, เหล็ก, ทองคำและเงิน และรัฐบาลของชาวเคิร์ดในอิรักได้แสดงท่าทีอย่างแจ้งชัดว่าจะแยกตัวออกเป็นประเทศเอกราช เพราะด้วยทรัพยากรอันมีค่าดังกล่าวก็คงสามารถทำให้ประเทศเคอร์ดิสถานเป็นเอกราชได้โดยตลอดรอดฝั่งเป็นแน่
เนื่องจากประชากรส่วนใหญ่ของทุกประเทศในภูมิภาคตะวันออกกลางนี้ (ภูมิภาคตะวันออกกลางนั้นประกอบด้วยประเทศต่างๆ ดังนี้ คือ บาห์เรน อียิปต์ อิหร่าน ตุรกี อิรัก อิสราเอล จอร์แดน คูเวต เลบานอน โอมาน กาตาร์ ซาอุดีอาระเบีย ซีเรีย สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ เยเมน และดินแดนปาเลสไตน์) นับถือศาสนาอิสลามทั้งสิ้นแต่มีความเป็นอริขัดแย้งกันระหว่างนิกายสุหนี่กับชีอะห์มาโดยตลอดประวัติศาสตร์ ตั้งแต่ยุคต้นของการสถาปนาศาสนาอิสลามขึ้นมาจนปัจจุบัน ซึ่งประชากรส่วนใหญ่ของตะวันออกกลางนั้นเป็นพวกสุหนี่อันมีซาอุดีอาระเบียและตุรกีเป็นผู้นำ ส่วนอิหร่านเป็นประเทศเดียวในตะวันออกกลางที่เป็นผู้นำของประชากรที่เป็นพวกชีอะห์ที่อาศัยอยู่ในตะวันออกกลางทั้งหมด ซึ่งประเทศที่มีชาวชีอะห์ที่สำคัญคือซีเรีย (ผู้นำและรัฐบาลเป็นพวกชีอะห์แต่ประชาชนส่วนใหญ่เป็นพวกสุหนี่)
อิรักเป็นประเทศที่มีสถานที่ศักดิ์สิทธิ์ทางศาสนาที่ชาวชีอะห์ทั่วโลกต้องไปแสวงบุญที่อิรักแต่ถูกปกครองโดยพวกสุหนี่มายาวนาน พวกชีอะห์ได้ขึ้นมามีอำนาจในรัฐบาลภายหลังที่สหรัฐอเมริกาเข้ามายึดครองอิรักเมื่อ พ.ศ.2546 เลบานอนก็มีพวกเฮซบอลเลาะห์ผู้เป็นชีอะห์มีบทบาทสำคัญในการปกครองเลบานอน
นอกจากนี้ ก็มีบาห์เรนประเทศเกาะในอ่าวเปอร์เซียที่มีผู้ปกครองเป็นสุหนี่แต่ประชากรส่วนใหญ่เป็นชีอะห์
ความวุ่นวายใหญ่โตเกิดขึ้นในภูมิภาคตะวันออกกลางเมื่อเดือนมิถุนายน พ.ศ.2557 นี่เอง เมื่อมีการสถาปนารัฐอิสลามแห่งอิรักและลีแวนท์ (Islamic State of Iraq and the Levant) ของพวกไอซิส (ISIS) ขึ้น ซึ่งพวกไอซิสนี้นำโดยชาวอาหรับสุหนี่หัวรุนแรงสาขาซาลาฟิสแห่งพวกวาฮาบี โดยเข้ายึดครองดินแดนของอิรักและซีเรียด้วยความทารุณโหดร้ายผิดมนุษย์ และพวกไอซิสนี้ใช้วิธีการระดมพลมาเป็นทหารจากมุสลิมในยุโรปและอเมริกา โดยผ่านทางอินเตอร์เน็ตซึ่งประสบความสำเร็จอย่างมาก
แต่การปราบปรามพวกไอซิสนี้ในระยะแรกทางตะวันตกก็ไม่กระตือรือร้นอะไรนัก ส่วนพวกอาหรับสุหนี่ส่วนใหญ่จะสนับสนุนพวกไอซิสอยู่เบื้องหลัง จะมีก็แต่อิหร่านที่เป็นชีอะห์และพวกเคิร์ด (ที่เป็นสุหนี่เหมือนกัน) ที่ทำการรบต่อสู้กับพวกไอซิสอย่างแข็งขัน
ครั้นสหรัฐอเมริกาหันมาตั้งใจปราบปรามไอซิสอย่างจริงจังก็ได้พันธมิตรที่เข้มแข็งที่สุดคือพวกเคิร์ดนี้เอง โดยเฉพาะอย่างยิ่งชาวเคิร์ดทางตอนเหนือของซีเรียสามารถต่อต้านการรุกของพวกไอซิสได้อย่างเหนียวแน่น แถมยังขยายดินแดนยึดครองออกไปได้อย่างต่อเนื่อง ทำให้ตุรกีที่ไม่ได้ถือว่าไอซิสเป็นภัยคุกคามอะไรต้องเปลี่ยนท่าทีเข้าแทรกแซงสงครามกลางเมืองในซีเรีย โดยอ้างว่าจะปราบปรามพวกไอซิส แต่โดยแท้ที่จริงตุรกีไม่ต้องการให้ชาวเคิร์ดในซีเรียมีความเข้มแข็งจนเกินไปจนสามารถเข้ารวมกับชาวเคิร์ดในตุรกีตอนใต้ได้ต่างหาก
ครับ ! สหรัฐอเมริกาก็เลยสั่งพวกเคิร์ดในซีเรียให้หยุดรบเนื่องจากตุรกีเป็นพันธมิตรที่สำคัญกว่าพวกเคิร์ดในซีเรียมากมายนัก ดังนั้น ในอนาคตคงเกิดมีประเทศเคอร์ดิสถานขึ้นทางตอนเหนือของอิรักค่อนข้างแน่ แต่ก็คงจะเท่านั้นแหละครับ
