| ที่มา | คอลัมน์ ที่เห็นและเป็นไป มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุชาติ ศรีสุวรรณ |
| เผยแพร่ |
หลังปี 2519 ที่มีการปราบปรามนักศึกษาและประชาชนอย่างโหดเหี้ยมในเดือนตุลาคม จนนำสู่ความแตกแยกครั้งใหญ่ในสังคมไทย คนส่วนหนึ่งหลบหนีเข้าป่าไปจับอาวุธต่อสู้กับรัฐบาล
การจัดงานรำลึกทำกันมาอย่างต่อเนื่อง หากลองติดตามดูจะพบว่าในช่วงที่มีการเปิดกว้างทางความคิดให้มีการแสดงออกอย่างเสรีมากๆ
งานรำลึกเดือนตุลาฯจะไม่คึกคักมากนัก
แต่ปีไหนเป็นปีที่การแสดงออกทางความคิดมีอุปสรรคติดขัด การอาศัยวาระเดือนตุลาฯจะได้รับความสนใจทั้งเข้าร่วมและติดตามมากมาย
ปีนี้ 2559 หากมองไปที่แรงสะท้อนจากงานรำลึก แทบจะเรียกได้ว่าเป็น “ตุลาฯ” ที่คึกคักมากกว่าปีไหนๆ
กิจกรรมตามมหาวิทยาลัยอาจจะไม่แปลกใหม่อะไรมาก แต่การเข้าร่วมและการติดตามเกิดขึ้นอย่างกว้างขวาง มีการแสดงออกกันอย่างคึกคัก
มหาวิทยาลัยที่จัดงานนี้มีคนเข้าร่วมอย่างเนืองแน่น ในโลกออนไลน์มีการสื่อสารกันในประเด็นที่เกี่ยวข้องกับเหตุการณ์เมื่อ 40 ปีที่แล้วอย่างกว้างขวาง ทั้งในมุมมองการถ่ายทอดความทรงจำ ทั้งรายละเอียดของเหตุการณ์ อารมณ์ความรู้สึก และผลึกความคิดที่ต่อเนื่องมาจากเหตุการณ์ครั้งนั้นมาสู่การมองเรื่องราวในปัจจุบันแบบเปรียบเทียบ
มีการสรุปถึงความเป็นไปของผู้ร่วมชะตากรรมครั้งนั้น เมื่อเสนอถึงวิญญาณเสรีชนที่แท้เทียบกับเหตุผลของบางคนที่เหมือนจะแปรเปลี่ยนไปจากการยืนอยู่ข้างประชาชน
มีการถกเถียงกันทางความคิด และการแสดงตัวตนที่ชัดเจนของหลายๆ คนได้รับรู้ถึง “จิตวิญญาณ” ที่เป็นต้นทางของความคิด
ว่าไปเป็นเรื่องที่ส่งผลในด้านที่เป็นประโยชน์ต่อการทบทวนประวัติศาสตร์และการเรียนรู้ของคนรุ่นหลังไม่น้อย ว่าการต่อสู้ของประชาชนที่ผ่านอุปสรรค เผชิญกับความสูญเสียอย่างรุนแรงถึงเลือดถึงชีวิตระดับเป็นฆาตกรรมหมู่กลางเมืองนั้น เมื่อมาประเมินกับความเป็นไปทางการเมืองในช่วงนี้แล้ว
เป็นการเสียเลือด เนื้อ ชีวิตที่เป็นประโยชน์ หรือเป็นความสูญเปล่า ทำให้เสียเวลาที่จะต้องฟื้นฟูค่านิยม และการกำหนดวิถีชีวิตผู้คนในกรอบ ในมุมเดิมๆ
ความสนใจใคร่รู้ที่เรียกร้องการแสดงออก ทำให้เกิดความเข้าใจร่วมกันว่า สิทธิเสรีภาพ และโอกาสในการรับผลประโยชน์จากผลผลิตของประเทศชาติ จากวันนั้นถึงวันนี้เปลี่ยนแปลงไปหรือไม่ ประชาชนส่วนใหญ่ถูกลิดรอนโอกาสนั้น หรือได้รับให้เข้าถึงมากขึ้น
หากติดตามจะพบข้อมูลที่ชี้ให้เห็นว่าอำนาจมีความเปลี่ยนแปลงหรือไม่ ผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจยังถูกผูกขาดโอกาสไว้ให้คนกลุ่มเดิมๆ หรือไม่
เรื่องราวเหล่านี้ขยายการรับรู้มากับความคึกคักของผู้ร่วมกิจกรรม
ปี 2559 จึงเป็นตุลาคมที่น่าสนใจไม่น้อย มีเรื่องราวมากมายที่สะท้อนให้เห็นว่าที่เคยเข้าใจนั้นบางเรื่องเป็นความเข้าใจไม่ถูกต้องเสียทีเดียว อย่างน้อยคือเป็นความเข้าใจในบางด้าน ไม่ใช่ความเข้าใจต่อภาพรวมทั้งหมด
คนที่เคยเห็นว่ามีทัศนคติย่ำแย่ มาถึงตรงนี้เริ่มมองเห็นว่า ที่สุดแล้วก็ทนไม่ได้กับเรื่องราวที่ไม่ชอบมาพากล โดยไม่ยึดติดกับคนที่ตัวเองชอบ
ได้เห็นว่า ประวัติศาสตร์ไม่ได้ซ้ำรอยเฉพาะกับชะตากรรมของประชาชนเท่านั้น
แต่ซ้ำรอยในความหลงเหลิงอำนาจในทางที่ทำลายตัวเองของคนบางกลุ่มบางพวกด้วย
วันเวลากำลังพิสูจน์ให้เห็นการหมุนวนของกงล้อประวัติศาสตร์ ว่าพัฒนาไปบ้างหรือไม่
