| ผู้เขียน | โกวิท วงศ์สุรวัฒน์ |
|---|
สาธารณรัฐโซมาลีแลนด์เป็นดินแดนตั้งอยู่ทางตะวันตกเฉียงเหนือของประเทศโซมาเลีย และติดกับประเทศจิบูตีและประเทศเอธิโอเปียในจะงอยแอฟริกา มีเนื้อที่ 177,000 ตารางกิโลเมตร และมีประชากรประมาณ 4,171,898 คน ได้ประกาศเอกราช แยกตัวออกมาจากประเทศโซมาเลียตั้งแต่ปี พ.ศ.2534 (31 ปีมาแล้ว) โดยปกครองตามระบอบประชาธิปไตย เพราะว่าประเทศโซมาเลียตกเป็นรัฐล้มเหลว (รัฐล้มเหลว หรือ failed state หมายถึง รัฐที่ไม่สามารถบริหารการปกครองได้อย่างมีประสิทธิภาพ หรือไม่สามารถดำรงรักษาไว้ซึ่งความสงบเรียบร้อยภายใน มีความขัดแย้งทางการเมืองและสังคมอย่างรุนแรง มีการเปลี่ยนรัฐบาลบ่อย รัฐบาลและกลไกรัฐขาดความมั่นคงและประสิทธิภาพจนไม่สามารถบริหารประเทศและแก้ปัญหาต่างๆ ให้ประสบผลสำเร็จได้) แต่ยังไม่เป็นที่ยอมรับจากนานาชาติเลยแม้แต่ประเทศเดียว เนื่องจากสหภาพแอฟริกาที่เป็นองค์การระหว่างประเทศในทวีปแอฟริกาซึ่งมีสมาชิก 54 ประเทศ มีนโยบายที่จะไม่รับรองรัฐที่แยกตัวออกจากประเทศเดิม เพราะเกรงว่าประเทศอื่นๆ ในทวีปแอฟริกาจะถือเป็นตัวอย่าง อาจทำให้เกิดการแยกตัวออกเป็นเอกราชในแทบทุกประเทศของทวีปแอฟริกา เนื่องจากประเทศในแอฟริกาล้วนแล้วแต่ตั้งขึ้นจากการขีดเส้นแบ่งพรมแดนตามอำเภอใจของเจ้าอาณานิคมชาวยุโรปในอดีตทั้งสิ้น
ความจริงโซมาลีแลนด์นี้เดิมเป็นอาณานิคมของอังกฤษถึง 76 ปี ตั้งแต่ พ.ศ.2427 โดยได้รับเอกราชเมื่อ พ.ศ.2503 และในปีเดียวกันนั้นก็ได้ลงมติโดยรัฐสภาของโซมาลีแลนด์ที่เข้ารวมกับประเทศโซมาเลีย (ที่เดิมเป็นอาณานิคมของประเทศอิตาลี) แต่ก็มีการระหองระแหงกันเรื่อยมาเริ่มตั้งแต่รัฐธรรมนูญที่เอื้อฝ่ายใต้ (โซมาเลีย) มากกว่าฝ่ายเหนือ (โซมาลีแลนด์) และต่อมาทางการทหารฝ่ายใต้ได้ยึดอำนาจและปกครองประเทศแบบเผด็จการทหารจนกระทั่งทำให้สหพันธ์สาธารณรัฐโซมาเลียเป็นรัฐล้มเหลว ทางโซมาลีแลนด์จึงประกาศเอกราชแยกตัวออกจากประเทศโซมาเลียตั้งแต่ พ.ศ.2534 นั่นเอง พูดง่ายๆ ก็คือ ดินแดน
ทางภาคเหนือที่เคยเป็นเมืองขึ้นอังกฤษแยกตัวออกจากดินแดนทางภาคใต้ที่เคยเป็นเมืองขึ้นของอิตาลีนั่นเอง
สำหรับสหพันธ์สาธารณรัฐโซมาเลียถูกสถาปนาขึ้นเป็นประเทศเมื่อ พ.ศ.2503 ตั้งอยู่บนจะงอยแอฟริกาพอดี มีพรมแดนทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือติดกับจิบูตี ทิศตะวันตกเฉียงใต้ติดกับเคนยา มีพื้นที่ทางทิศเหนือติดกับประเทศเยเมน โดยมีอ่าวเอเดนเป็นพรมแดนทางทะเล ทิศตะวันออกติดกับมหาสมุทรอินเดีย และทิศตะวันตกติดกับประเทศเอธิโอเปีย มีพื้นที่รวม 637,657 ตารางกิโลเมตร มีประชากรประมาณ 15,893,219 คน
โซมาเลียตั้งอยู่บริเวณจะงอยแอฟริกา ซึ่งแต่เดิมเป็นศูนย์กลางการค้าที่สำคัญของแอฟริกา โดยเป็นจุดค้าขายสินค้าที่มีค่า ได้แก่ ยางสน ยางไม้หอม และเครื่องเทศ ประชาชนนับถือศาสนาอิสลามเนื่องจากได้รับอิทธิพลจากชาวอาหรับมุสลิม
ต่อมาใน พ.ศ.2463 ดินแดนโซมาเลียส่วนใหญ่ทางใต้ของโซมาลีแลนด์ตกเป็นอาณานิคมของประเทศอิตาลีจนกระทั่งสิ้นสงครามโลกครั้งที่ 2 อังกฤษจึงเข้าไปปกครองแทนอิตาลีในฐานะประเทศชนะสงคราม เมื่ออังกฤษถอนกำลังทหารออกจากดินแดนโซมาเลียทั้งหมดเมื่อ พ.ศ.2503 โดยจัดการให้ดินแดนโซมาลีแลนด์ของอังกฤษรวมตัวกับดินแดนโซมาเลียที่เคยอยู่ภายใต้การปกครองของอิตาลี และจัดตั้งรัฐใหม่โดยใช้ชื่อว่า สาธารณรัฐประชาธิปไตยโซมาลี
ใน พ.ศ.2512 นายพล โมฮัมเหม็ด ไซอัด บาร์รี ทหารโซมาเลียได้ทำรัฐประหาร และแต่งตั้งตัวเองเป็นประธานาธิบดี โดยปกครองประเทศแบบเผด็จการทหารอยู่ร่วม 20 ปี แต่ท้ายที่สุดหลังจากนั้นสถานการณ์ในประเทศโซมาเลียตกอยู่ในภาวะระส่ำระสาย เกิดการต่อสู้ระหว่างชนกลุ่มน้อยต่างๆ ทั่วประเทศจนกระทั่งตกอยู่ในภาวะอนาธิปไตย ในช่วงกลางปี 2534 ชนเผ่าทางเหนือของโซมาเลียที่เคยอยู่ภายใต้การปกครองของอังกฤษได้ประกาศเอกราช และจัดตั้งรัฐใหม่มีชื่อว่า สาธารณรัฐโซมาลีแลนด์นั่นเอง ในขณะที่ประเทศโซมาเลียยังคงสภาพเป็นรัฐที่ล้มเหลวมาจนปัจจุบัน ส่วนสาธารณรัฐโซมาลีแลนด์ซึ่งปกครองแบบประชาธิปไตยที่มั่นคงแล้วกลับไม่ได้รับการรับรองว่าเป็นรัฐที่ถูกต้องตามกฎหมายจากประเทศทุกประเทศในโลกเลย
นี่แหละครับคือซากเดนของจักรวรรดินิยมตะวันตกที่ขีดเส้นแบ่งพรมแดนตามอำเภอใจ ไม่สนใจว่าผู้คนเขาอยู่กันที่ไหน เป็นศัตรูกันหรือเปล่าของเจ้าอาณานิคมชาวยุโรปในอดีตทั้งสิ้น
โกวิท วงศ์สุรวัฒน์
