| ผู้เขียน | กล้า สมุทวณิช |
|---|
ในวาระใกล้เคียงกับที่สภานิติบัญญัติแห่งชาติผ่านพระราชบัญญัติความผิดว่าด้วยคอมพิวเตอร์ ภาพยนตร์สตาร์วอร์ส ตอนใหม่ก็ออกฉายไปทั่วโลก รวมถึงประเทศไทย
ว่าไปแล้ว กฎหมายที่เป็นเหมือน “อาวุธมหาประลัย” ให้รัฐสามารถใช้อำนาจยิงทำลายเว็บไซต์ที่ “ผิดกฎหมาย” ให้สลายไป ก็คล้ายกับ “ดาวมรณะ” ของฝ่ายจักรวรรดิในภาพยนตร์ ที่ถือว่าเป็น “เนื้อเรื่องเสริม” หรือที่ชื่อเรื่องภาษาไทยเลือกแปลว่าเป็น “ตำนานสตาร์วอร์ส” ตอน “เดอะโร้ก วัน”
ที่ว่าเป็นตำนาน ก็เพราะเนื้อเรื่องทั้งหมดของภาพยนตร์มาจากเรื่องเล่าสั้นๆ ที่แทรกในเนื้อเรื่องหลักของมหากาพย์ภาพยนตร์สงครามแห่งดาราจักรเพียงบทกล่าวนำประโยคเดียวก่อนจะขึ้นสู่ตอนที่ 4 ที่ผู้ชมเคยรับรู้เพียงว่า “…ในระหว่างการรบ สายลับกบฏกลุ่มหนึ่งได้ขโมยแผนผังลับของอาวุธมหาประลัยของฝ่ายจักรวรรดิที่เรียกว่า ‘ดาวมรณะ’ สถานีรบติดเกราะที่มีอานุภาพพอที่จะทำลายดวงดาวทั้งดวงมาได้…”
ในเรื่องเล่าหลักอันยิ่งใหญ่ยืดยาวนั้นจำเป็นที่จะต้องละรายละเอียดอันไม่สำคัญ บันทึกไว้เพียงชื่อนามของตัวละครสำคัญ หรือเรื่องราวที่มีผลต่อการเปลี่ยนแปลงเส้นทางการดำเนินของเรื่องเล่าหลักเท่านั้น ซึ่งก็ไม่ต่างจากประวัติศาสตร์กระแสหลักทั้งหลายในโลกที่จะบันทึกชื่อนามไว้แต่แม่ทัพหรือบุคคลสำคัญเท่านั้น
ภาพยนตร์ตอนใหม่นี้จึงแตกต่างจากสตาร์วอร์สภาคอื่นๆ คือตัวละครทั้งหลายไม่ใช่บุคคลสำคัญในเนื้อเรื่องหลัก ทั้งหมดเป็นกบฏระดับปฏิบัติการ นักบินแปรพักตร์ คนเฝ้าวิหารผู้ซื่อสัตย์ ไม่มีผู้ถูกเลือกในตำนาน ไม่มีอัศวินเจไดที่มีพลังอำนาจพิเศษ มีเพียงคนธรรมดาที่มีแต่ความกล้าหาญ ความรัก และความหวัง ลุกขึ้นมาต่อต้านอำนาจที่เหนือกว่า
สำหรับผู้ที่อยู่ใต้ระบบการปกครองแบบเบ็ดเสร็จล้นพ้นด้วยอำนาจที่มาจากกำลังอาวุธ ซึ่งเป็นสภาวะการปกครองที่เป็นฉากและบรรยากาศในเรื่องก็น่าจะ “อิน” มากเป็นพิเศษ กับบางบทสนทนากับเนื้อเรื่องที่อาจจะมาสะกิดใจเป็นช่วงๆ เช่นตอนที่ผู้อำนวยการสร้างสถานีรบมหาประลัยมาชักชวนแกมบังคับให้เกเลน เออร์โซ บิดาของจินกลับไปช่วยกันทำงานของจักรวรรดิให้เสร็จเพื่อคืน “สันติสุข” สู่กาแล็กซี เกเลนก็ย้อนกลับว่า “ท่านกำลังสับสนระหว่างสันติสุขกับความหวาดกลัว”
ใช่หรือไม่ว่าความสงบเรียบร้อยประเภทที่ไม่มีใครหืออือ ไม่อนุญาตให้ใครคิดเป็น เห็นต่าง หรือต่อต้าน ผู้ที่ไม่เห็นด้วยกับผู้ปกครองนั้นถ้าไม่ถูกอำนาจรัฐที่มาพร้อมกำลังอาวุธหรืออำนาจแห่งกฎหมายบังคับให้เงียบ ก็ต้องซ่อนเร้นความคิด หรือการแสดงออกเช่นนั้นด้วยต้องรักษาสวัสดิภาพของตัวเอง ล้วนเป็นสันติสุข ความสงบ หรือความปรองดองจอมปลอมที่มาจากความหวาดกลัว
สําหรับผู้ที่เห็นด้วยหรือไม่มีปัญหากับฝ่ายผู้ใช้อำนาจ ก็อาจจะเห็นว่าไม่เห็นต้องเดือดร้อนอะไรกับสภาพการปกครองแบบนี้สักนิด ถ้าคุณไม่โต้แย้งหรือไปทำอะไรที่เขาห้าม หรือคำเย้ยถ้อยหยันซ้ำซากว่า “ถ้าไม่ได้ทำอะไรผิดจะกลัวอะไร”
พาให้นึกถึงประโยคที่ซอว์ เกเรร่า หัวหน้ากลุ่มต่อต้านอีกกลุ่มถามจิน เออร์โซ ตัวเอกฝ่ายหญิงว่า “เธอทนได้หรือที่เห็นธงของจักรวรรดิโบกสะบัดไปทั่วกาแล็กซี” ซึ่งจินก็ตอบกลับไปว่า “ก็ไม่มีปัญหา ถ้าเราไม่มองขึ้นไปบนฟ้า”
จริงอยู่ว่าการก้มหน้าลงดินอย่างซื่อเซื่องไม่หืออือนั้นก็ไม่น่าจะมีปัญหาอะไร หรืออย่างน้อยก็ “ยัง” ไม่มีปัญหาจนกว่าความเดือดร้อนจากอำนาจเหล่านั้นจะมาถึงตัว แต่พึงระวังไว้เสมอว่าระบบการปกครองด้วยอำนาจเบ็ดเสร็จเด็ดขาดเช่นนี้ไม่มีความมั่นคงทางนิติฐานะให้แก่ใครทั้งสิ้น นั่นคือคุณไม่มีทางรู้ว่าคุณจะไปอยู่คนละข้างของอำนาจนั้นเมื่อไร หรือคุณจะถูกตีความว่ากระทำความผิดเมื่อไร วันนี้เขาอาจจะเชิดชูท่านให้ขึ้นดำรงตำแหน่งใหญ่โตทำงานให้ฝ่ายอำนาจ เพื่อสักวันอาจจะยุบเลิกหรือลบล้างตำแหน่งหรือหน่วยงานของท่านเสียเมื่อไรก็ได้ ด้วยอำนาจเด็ดขาดล้นพ้นเช่นว่านั้น
ชะตากรรมของคณะผู้ร่วมก่อสร้างดาวมรณะในภาพยนตร์คงเป็นตัวอย่างที่ดีของความไม่มั่นคงทางนิติฐานะในการปกครองระบอบจักรวรรดิทรราช
ถ้าการแสดงความไม่เห็นด้วยกับอำนาจรัฐก็ถูกมองว่าเป็นกบฏ กลุ่มกบฏในภาพยนตร์เรื่องนี้ก็เหมือน “กบฏ” ในทุกที่ทุกกาล ได้แก่ผู้คนที่ลุกขึ้นมาต่อต้านอำนาจรัฐที่ฉ้อฉล เพราะเชื่อว่ายังมีผู้ปกครองหรือระบบการปกครองที่ชอบธรรมกว่า หวังว่าการลุกขึ้นต่อต้านของตนนั้นจะนำมาซึ่งสิ่งที่ดีกว่า หรืออย่างน้อยก็เป็นการส่งต่อความหวังนั้นไปยังผู้ร่วมอุดมการณ์ต่อไป ดังประโยควรรคทองของจิน เออร์โซ ที่กล่าวต่อที่ประชุมฝ่ายกบฏว่า “เรามีความหวัง การกบฏสร้างขึ้นบนความหวัง”
แม้ที่สุดในมุมมองของผู้ชมที่ได้เห็นเนื้อเรื่องแห่งมหากาพย์ภาพยนตร์ชุดนี้ในภาพใหญ่แล้วทั้งหมด ก็คงได้รู้ว่า “ความหวัง” ที่กบฏกลุ่มนี้แลกมาด้วยความกล้าหาญและเลือดเนื้อชีวิตนั้น อาจจะคล้ายเป็นความสูญเปล่า ด้วยความชั่วร้ายที่พวกเขามุ่งต่อต้านนั้นดูเหมือนจะไม่มีจุดจบสิ้น ทำลายดาวมรณะดวงที่ 1 ได้ก็มีดวงที่ 2 ตามมา ดวงที่ 2 สิ้นสลายก็มีการสร้างฐานพิฆาตดาราขึ้นมาได้แบบใหญ่โตร้ายกาจขึ้นไปอีก จักรวรรดิทรราชอาจถูกทำลายจนสิ้น แต่เถ้าถ่านของมันก็ให้กำเนิดปฐมภาคีขึ้นสานต่อเจตนารมณ์
กระนั้นการได้ต่อสู้เพื่อความหวัง แทนที่จะยอมทนอยู่ใต้อำนาจที่ไม่ยอมรับ ก็เป็นเป้าหมายที่สำเร็จได้ในตัวของมันเองสำหรับผู้ต่อต้านระบบอธรรมอย่างกล้าหาญและศรัทธา
กล้า สมุทวณิช
