| ผู้เขียน | เสถียร จันทิมาธร |
|---|
วิถีแห่งกลยุทธ์ : แจ้งอย่าง ลับอย่าง ‘ซ่อน’ดาบใน‘รอยยิ้ม’ รอจังหวะ‘เชือด’
เมื่อกงซุนเอียงได้บัญชาจากฉินเซี้ยวกงเข้าตีแคว้นซีเหอ รุกประชิดเมืองอู๋เฉิง เห็นกำแพงเมืองแข็งแรงนัก
ยากที่จะหักเข้าไปได้ด้วยกำลัง
ครั้นทราบว่าทางแคว้นเว่ยส่งกงจื่ออั๋งนำไพร่พลมาต้านก็ให้รู้สึกดีใจ รีบเขียนหนังสือขึ้นฉบับหนึ่ง
ส่งคนนำสารร้องตะโกนยังตีนกำแพงเมือง
“กงซุนเอียง แม่ทัพแห่งแคว้นฉินมีหนังสือถึงกงจื่ออั๋ง แม่ทัพแคว้นเว่ยขอให้เปิดประตูออกมารับด้วย”
กงจื่ออั๋งก็กำลังคิดจะมีหนังสือถึงกงซุนเอียงอยู่เหมือนกัน
เมื่อได้ข่าวว่ากงซุนเอียงมีหนังสือมาก่อน จึงสั่งให้หย่อนเชือกลงจากกำแพงเมืองรับหนังสือขึ้นมา
ความของหนังสือมีอยู่ว่า
เมื่ออยู่ในแคว้นเว่ย ท่านกับข้าพเจ้าก็คบหาสมาคมกันเป็นอันดี บัดนี้ แม้เราจะรับใช้เจ้านายที่ต่างกัน
เป็นแม่ทัพของเว่ยและฉิน
แต่ข้าพเจ้าก็มิอยากจะให้เกิดการรบราฆ่าฟันกัน ใคร่จะพบหน้าท่าน ทำสัญญาแก่กัน
ต่างถอยทัพกลับไป
ทำให้แคว้นฉินกับแคว้นเว่ยอยู่ด้วยกันอย่างสันติสุข
หากท่านเห็นพ้องด้วยก็จงกำหนดวันเวลาที่เราทั้งสองจักพบกัน เพื่อหารือในเรื่องนี้สืบไป
เมื่อกงซุนเอียงได้รับหนังสือตอบจึงสั่งให้เตรียมการ 1 ถอยทัพฉินออกไปจากกำแพงเมืองอู๋เฉิง
แต่อีกด้านก็ซุ่มซ่อนไพร่พลไว้ในที่พ้นตาโดยรอบ
ให้ถือเสียงประทัดเป็นสำคัญ แล้วให้กรูกันออกมาจับตัวกงจื่ออั๋ง
ขณะเดียวกัน 1 ก็ให้คนจัดสุรา อาหาร โต๊ะเก้าอี้ไว้พร้อมสรรพ ณ แหล่งประชุมรอกงจื่ออั๋งออกมา
ในการเตรียมของกงซุนเอียงเช่นนี้ กงจื่ออั๋งคิดและทำอย่างไร
ถึงกำหนด กงจื่ออั๋งก็นั่งรถออกจากเมือง พร้อมด้วยบริวารมือเปล่า 300 คน กงซุนเอียงจึงออกมาต้อนรับ
เป็นการมากับคนไม่กี่คน ทั้งไม่มีอาวุธ
ทั้งสองเมื่อพบกันต่างสนทนาถึงเรื่องเก่าๆ ครั้งกระโน้นเป็นที่สำราญใจ เมื่อปรึกษาถึงเรื่องสงบศึก
อย่างเปี่ยมด้วยสันถวมิตรอันสนิทสนม
กงซุนเอียงก็เชิญกงจื่ออั๋งและบริวารให้เข้าร่วมโต๊ะ เลี้ยงสุราอาหารเป็นที่เบิกบาน ครึกครื้น
แต่กงจื่ออั๋งดื่มสุราได้ไม่กี่จอก ก็ได้ยินเสียงประทัด
พร้อมทั้งเสียงโห่ร้องอึงคะนึงจากรอบข้าง ครั้นขยับตัวคิดจะหนีก็ถูกคนรับใช้ 2 คนจับมัดเอามือไพล่หลัง
แม้ร้องตะโกนให้บริวารช่วย บริวารก็ล้วนตกเป็นเชลย
เมื่อติดตามกระบวนท่าอันมาจากกงซุนเอียงเช่นนี้ สมศักดิ์ แต้มบุญเลิศชัย ไม่ลังเลที่จะฟันธงลงไปว่า
ทั้งหมดล้วนเป็น “ซ่อนมีดไว้ในรอยยิ้ม”
บางคนเมื่อมองจากภายนอกเป็นคนใจดี อัธยาศัยดี ยิ้มแย้มแจ่มใส พูดจาไพเราะ แสดงความเป็นมิตร
พร้อมที่จะช่วยเหลือตลอดเวลา
หรือไม่ก็ประจบประแจงสรรเสริญ หรือยกย่องอยู่เป็นประจำ แต่ภายในใจกลับมีความคิดชั่วร้าย
มุ่งร้าย ทำลาย
หนังสือ “มหาพิชัยสงคราม” มิต้องรบก็สยบข้าศึกได้ คือ สุดยอดของชัยชนะ จากการเรียบเรียงของ ประดิษฐ์ พีระมาน
จัดอยู่กลยุทธ์ที่ 10 “ซ่อน ดาบ ใน รอยยิ้ม”
ประมวลความจัดเจนในการศึกษาออกมาอย่างรวบรัดว่า เป็นอุบายแสร้ง แสดงมิตร ไมตรี
และอ่อนน้อมต่อข้าศึก
ทำให้ข้าศึกหลงเชื่อ มิเตรียมทัพสู้รบ เมื่อได้โอกาสจึงจับกุมแม่ทัพ นายกองแล้วยกทัพเข้าโจมตี
กองทัพข้าศึกพ่ายแพ้
ความหมายดั้งเดิมของ “ซ่อนมีดไว้ในรอยยิ้ม” คือ การทำให้ฝ่ายตรงข้ามเชื่อว่าเราจะไม่ทำอะไรเขา
แต่แท้จริง กำลังวางแผนทำลาย
เพียงแต่รอจังหวะเวลาอันเหมาะสมเท่านั้น ภายนอกเป็น “มิตร” แต่ภายในจิตใจ “อำมหิต”
จึงเริ่มจากการทำเป็นมิตร
แสดงตนชัดเจนว่าเข้าข้าง หรือเป็นพวกเดียวกัน ยอมทุ่มเททั้งเวลาและทรัพย์สินเงินทองเพื่อให้อีกฝ่ายตายใจ
จนเมื่อสบโอกาสก็เข้าโจมตี ทำลาย
การทำเช่นนี้ทำให้การทำลายมีผลเป็นทวีคูณ เพราะโดยทั่วไปจะคิดว่าแม้แต่คนที่ใกล้ชิดและเคยปกป้องจะทำเช่นนี้ได้
ถือว่าเหี้ยมอย่างชนิดมอม้าตกหล่น
จากการประมวลและสรุปของ บุญศักดิ์ แสงระวี กลยุทธ์นี้มีความหมายว่าจะต้องทำให้ข้าศึกเชื่อว่าเรามิได้เคลื่อนไหวอะไรเลย
จึงสงบไม่เคลื่อนเช่นกัน
ทั้งเกิดความคิดมึนชาขึ้น แต่เรากำลังดำเนินการตระเตรียมเป็นการลับ รอคอยโอกาสเพื่อที่จะออกปฏิบัติการ
โดยฉับพลันทันที
แต่ต้องระวังมิให้ข้าศึกล่วงรู้ก่อน อันจะทำให้สภาพการณ์เกิดการเปลี่ยนแปลงไปอย่างเหนือคาดคิด
ความหมายเดิมของ “ซ่อนดาบในรอยยิ้ม”
หมายถึงโดยผิวเผินก็อ่อนโยน แต่ภายในนั้นมากด้วยเล่ห์ เมื่อนำมาใช้ก็คือ กลยุทธ์ที่ “นอกอย่าง ในอย่าง แจ้งอย่าง ลับอย่าง
ภายนอกแสดงความอ่อนละมุน แต่ภายในแฝงด้วยการเอาเป็นเอาตายอย่างหนึ่ง”
กลยุทธ์นี้มีอยู่ใน “จดหมายเหตุราชวงศ์ถังเก่า ประวัติหลีอี้ฝู่” ซึ่งกล่าวว่า ภายนอกของอี้ผู้นอบน้อมถ่อมตน
พบใครใบหน้าก็ยิ้มย่องผ่องใส
แต่เป็นคนเห็นแก่ตัว เชือดคอคนได้ในทางลับ ต้องการได้อำนาจ จักให้ผู้อื่นศิโรราบด้วยตน
หากไม่พึงพอใจ ก็จักทำลายเสียโดยพลัน
ดังนั้น ผู้คนจึงโจษจันกันว่า “อี้ฝู่มีดาบในรอยยิ้ม”
