| ที่มา | มติชนออนไลน์ |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
| เผยแพร่ |
ปีระกา หมายถึง ปีไก่
ระกา แปลว่า ไก่ เป็นภาษากูย (เช่นเดียวกับคำว่า จอ แปลว่า หมา, กุน แปลว่า หมู) ผู้รู้อธิบายอีกว่าเป็นตระกูลภาษามอญ-เขมร บริเวณที่ราบสูงลุ่มน้ำมูล, ชี, โขง
เขมรเรียกปีระกาเป็นภาษาเขมร ว่า ฉฺนำรกา (อ่านว่า ชะ-นำ-รัว-กา) แต่คำว่า รกา ในภาษาเขมร (อ่านว่า รัว-กา) แปลว่า ต้นงิ้ว เป็นพยานว่า ระกา ในปีระกา ไม่เป็นภาษาเขมรบริเวณโตนเลสาบ ที่ราบลุ่ม
ปีระกา เริ่มแล้วตั้งแต่เดือนอ้าย (ปลายปีที่แล้ว)
ปีใหม่ไทย อยู่เดือนอ้ายตั้งแต่ดึกดำบรรพ์ เป็นอย่างเดียวกับกลุ่มไต-ไท และเผ่าพันธุ์อื่นๆ ของสุวรรณภูมิในอุษาคเนย์
เดือนอ้าย ปีใหม่ไต-ไท, และไทย ในสุวรรณภูมิอุษาคเนย์ หลังลอยกระทงเดือน 12 ถือเป็นท้ายฤดูกาลเก่า แล้วย่างเข้าฤดูกาลใหม่ (ทางจันทรคติ) เริ่มนับเป็นเดือน 1 เปลี่ยนใหม่ปีนักษัตร
ถ้าเทียบตามปฏิทินสากล (ทางสุริยคติ) เริ่มนับเข้าเดือน 1 ปีระกา ตั้งแต่หลังลอยกระทง เมื่อกลางพฤศจิกายน 2559
1 มกราคม ปีใหม่สากล มีครั้งแรกในไทยสมัยจอมพล ป. พิบูลสงคราม พ.ศ. 2484
ไก่พิธี
คนหลายเผ่าพันธุ์บริเวณลุ่มน้ำเจ้าพระยา ตั้งแต่ยุคก่อนอยุธยา ยกย่องไก่เป็นสัตว์ศักดิ์สิทธิ์ กำจัดความชั่วร้ายเสนียดจัญไร
มีหลักฐานในกฎหมายลักษณะเบ็ดเสร็จ (เบ็ดเตล็ด) ตอนท้าย ตราขึ้นราว พ.ศ. 1778 (ก่อนยุคอยุธยามากกว่า 100 ปี)
ระบุว่าต้องมีไก่ในพิธีปัดเสนียดจัญไรเป่าความชั่วร้ายให้พ้นจากบ้านเรือนและชุมชน
หลังเสร็จพิธีให้เอาไก่ไปปล่อยนอกชุมชน เป็นสัญลักษณ์ว่าเสนียดจัญไรความชั่วร้ายถูกไก่เอาไปกำจัดพ้นชุมชนแล้ว
ไก่กระดูก
นักโบราณคดีขุดพบบ่อยๆ กระดูกไก่ฝังรวมกับกระดูกคนตายในหลุมศพ อายุไม่น้อยกว่า 2,000 ปีมาแล้ว เป็นสัญลักษณ์ว่าไก่คุ้มครองป้องกันให้คนตายพ้นสิ่งชั่วร้ายขณะรอขวัญคืนร่าง
[คนตายยุคนั้น เชื่อว่าขวัญหนีออกจากร่างชั่วคราว ถ้าขวัญคืนร่าง คนก็ฟื้น]
