| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
|---|
โบราณสถานทำด้วยอิฐ โดยเฉพาะสถูปเจดีย์เถรวาท ล้วนบอบบาง ไม่แข็งแรงเท่าปราสาทหิน
กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ควรออกแบบเส้นทางเข้าชม มิให้กระทบกระเทือนความมั่นคงแข็งแรง
น่าประหลาดที่ วธ. ไม่หือไม่อือ แต่ชาวบ้านย่านเมืองศรีเทพพากันเป็นห่วงบ่วงใยว่า “เขาคลังนอก” จะพังเพลงมา เพราะนักท่องเที่ยวเดินขึ้น-ลง จากฐานถึงลานส่วนบนซึ่งเป็นซากปรักหักพัง ชาวบ้านย่านศรีเทพกระตือรือร้นเรียกร้องผู้มีส่วนรับผิดชอบให้หามาตรการป้องกันแก้ไข
นับเป็นครั้งแรกในไทยที่มีเสียงเรียกร้องจากชาวบ้านเรื่องนี้ แต่ไม่มีความเคลื่อนไหวจากนักโบราณคดีไทย (เหมือนเรื่องอื่นๆ ที่ผ่านมา) ดังข่าวจากมติชนต่อไปนี้
- กำนันวอนจัดระเบียบแห่ชม “ศรีเทพ”
เมื่อวันที่ 25 กันยายน น.ส.กัญจน์ณัฏฐ์ ภารฤทธิ์ กำนันตำบลศรีเทพ อ. ศรีเทพ จ.เพชรบูรณ์ กล่าวว่า
ตั้งแต่วันที่ 19 กันยายนที่ผ่านมา หลังยูเนสโกประกาศขึ้นทะเบียนเมืองโบราณศรีเทพเป็นมรดกโลก สร้างเศรษฐกิจสร้างรายได้ให้ชุมชนเป็นอย่างดี
โดยเฉพาะกิจกรรมที่จัดขึ้นทั้งหมด นอกจากได้รับความสนใจและสร้างความตื่นตัวให้ชาวบ้านในพื้นที่เกิดความสำนึกรักหวงแหนสมบัติชาติทรงคุณค่าได้รับการยกย่องจากสังคมโลกเป็นมรดกโลกแล้ว ยังเกิดกระแสฟีเวอร์ในกลุ่มนักท่องเที่ยวอีกด้วย ทำให้คนในชุมชนมีส่วนร่วมส่งเสริมการท่องเที่ยวในพื้นที่แบบเหนือความคาดหมาย
แต่การจัดกิจกรรมเฉลิมฉลองครั้งนี้นักท่องเที่ยวเข้ามาท่องเที่ยวจำนวนมากจนเหนือความคาดหมาย
นอกจากนี้ เริ่มมีเสียงสะท้อนจากชาวบ้านและชุมชนแสดงความห่วงกังวลถึงโบราณสถานเขาคลังนอก หลังมีนักท่องเที่ยวเข้ามาท่องเที่ยวและต้องการสัมผัสกับมรดกโลกอย่างใกล้ชิด โดยขึ้นไปบริเวณด้านบนของมหาสถูปเจดีย์ยุคทวารวดี โบราณสถานสำคัญของเมืองโบราณศรีเทพมรดกโลกแห่งนี้ จนอาจเสี่ยงต่อการชำรุดทรุดโทรมขึ้น
กังวลว่าอาจมีนักท่องเที่ยวไปแกะเศษซากโบราณคดีแบบรู้เท่าไม่ถึงการณ์ หรือนั่งบนแนวขอบกำแพงศิลาแลงด้านบนจนอาจทรุดพังเสียหาย หรือเกิดอุบัติเหตุขึ้นได้
จึงควรจัดระเบียบการเข้าชมโบราณสถานเขาคลังนอก รวมทั้งสร้างความรู้ความเข้าใจแก่นักท่องเที่ยวด้วย โดยเฉพาะการรักษาความสะอาดและการทิ้งขยะให้ถูก
[ที่มา : มติชน ฉบับวันพุธที่ 27 กันยายน 2566 (กรอบ ตจว.) หน้า 11]
- สั่งห้ามขึ้นเขาคลังนอกศรีเทพ
หวั่นโบราณสถานพังเสียหาย
เมื่อวันที่ 26 กันยายน นายกฤษณ์ คงเมือง ผู้ว่าราชการจังหวัดเพชรบูรณ์ เปิดเผยว่า กรณีชาวบ้านแสดงความไม่สบายใจที่เปิดให้นักท่องเที่ยวขึ้นไปบนเขาคลังนอก มหาสถูปเจดีย์ยุคทวารวดี โบราณสถานสำคัญเมืองโบราณศรีเทพ มรดกโลก ว่า
ทางจังหวัดได้รับเสียงสะท้อนมาจากพื้นที่จึงประสานไปยังหัวหน้าอุทยานประวัติศาสตร์ศรีเทพ และทางอุทยานฯ ก็เห็นด้วยกับข้อห่วงใยจึงได้นำป้ายประกาศห้ามขึ้นไปติดตั้งแล้ว
นักท่องเที่ยวสามารถชมได้บริเวณรอบๆ เท่านั้น เนื่องจากกระทบต่อโบราณวัตถุ หรือโบราณสถานอาจก่อให้เกิดความเสียหายได้ โดยขณะนี้มีการห้ามไม่ให้ขึ้นไปชมด้านบนของโบราณสถานเขาคลังนอกเรียบร้อยแล้ว
นายกฤษณ์กล่าวต่อว่า อยากฝากถึงนักท่องเที่ยวที่เดินทางมาเยี่ยมชมโบราณสถานโบราณเมืองศรีเทพ มรดกโลก สิ่งของและวัตถุต่างๆ จะมีการห้ามหยิบฉวยติดตัวออกไปด้วย เพื่อรักษาโบราณสถานให้คงสภาพเดิมไว้ให้นานที่สุด และเพื่อให้อนุชนคนรุ่นหลังได้มีโอกาสชื่นชมและศึกษาเรียนรู้ หากหยิบกันไปคนละชิ้นสองชิ้น โบราณสถานโบราณวัตถุที่ทรงคุณค่าเหล่านี้ก็จะหายไปหมด จึงฝากพี่น้องประชาชนและนักท่องเที่ยวช่วยกันดูแล
(ที่มา : มติชน ฉบับวันพุธที่ 27 กันยายน 2566 หน้า 5)
นักท่องเที่ยวเดินขึ้นสถูปเจดีย์และซากปรักหักพังของโบสถ์วิหารการเปรียญตลอดจนพระที่นั่ง-ตำหนักในอยุธยา ทั้งวัดพระศรีสรรเพชญ์, วัดมหาธาตุ, ตลอดวังโบราณ เป็นเรื่องปกติมาก ใครผ่านไปโดยเฉพาะวันหยุดสุดสัปดาห์จะเห็นเต็มตาเป็นปกติ
เคยมีผู้วิพากษ์วิจารณ์เสนอแนะหลายสิบปีมาแล้ว ให้จัดระเบียบและออกแบบเส้นทางเข้าชม แต่ไม่ได้ผล เพราะ วธ. ไม่กังวลว่าอิฐจะเสื่อมสลายหักพังกว่าเดิม จึงเปิดกว้างให้นักท่องเที่ยวปีนป่ายได้ทุกหนทุกแห่งตามสบายได้สะดวก
นักโบราณคดีไทยไม่ทุกข์ร้อนต่อปัญหาที่เกิดขึ้นในอยุธยาและสุโขทัย
ดังนั้น จึงไม่มีนักโบราณคดีไทยทุกข์ร้อนถ้าโครงการรถไฟความเร็วสูงจะ “ผ่าซีก” ทำลาย “อโยธยา ราชธานีแห่งแรกของไทย” (ในที่นี้ สุโขทัย ไม่ใช่ราชธานีแห่งแรกของไทย ตามข่าวในมติชน ฉบับวันจันทร์ที่ 11 กันยายน 2566)
ขอย้ำว่าโครงการรถไฟความเร็วสูงไม่ได้ผ่ากลาง แต่มีเส้นทาง “ผ่าซีก” เมืองอโยธยา ตลอดแนวเหนือ-ใต้
ฉะนั้นผู้เกี่ยวข้องโครงการฯ ควรพูดตามจริงให้หมดเปลือก ไม่ใช่พูดเป็นวาทกรรม หรือพูดครึ่งเดียว
