| ผู้เขียน | บรรณาลักษณ์ |
|---|
ตู้หนังสือ : มติชน(ด)รามา ใครเป็นคนอ่านหนังสือ
ระหว่างวันที่ 12-23 ตุลาคมนี้ เป็นคำรบของ “มหกรรมหนังสือระดับชาติ” อีกครั้งเป็น
ครั้งที่ 28 ที่ศูนย์การประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ซึ่งเป็นวาระสำคัญและเป้าหมายการรอคอยของบรรดานักอ่าน แน่นอน สำนักพิมพ์มติชนก็เปิดโรง “มติชน(ด)รามา” ขึ้นรอรับโรงหนึ่ง ซึ่งจะนำหนัง(สือ)บู๊ ดุเดือด เลือดพล่าน ชนิดระเบิดภูเขา เผากระท่อมก็ยังไม่เทียม พร้อมกับหนัง(สือ)สนุกสนาน เพลิดเพลิน เจริญความรู้อีกนานา ไม่ว่ารัก อิจฉา พยาบาท ฯลฯ เตรียมฉายให้ชมพร้อมมูล
วันนี้ แค่ฉายตัวอย่าง เผยชื่อหนัง(สือ)แต่ละเรื่องให้ดูพอจิ้มลิ้ม สัปดาห์หน้าค่อยเผยโฉม
เปิดปกอวดโปสเตอร์ให้ตะลึงตึงตึงกันไปเลย เช่น ทหารกับประชาธิปไตยไทย จาก 14 ตุลา สู่ปัจจุบันและอนาคต, ข้างหลังภาพ 14 ตุลา จากระบอบปฏิวัติของเผด็จการสู่การปฏิวัติ
ของประชาชน, ความหวังที่เคลื่อนไหว โลกขวาๆ ซ้ายๆ และการท้าทายของประชาธิปไตย,
นิธิ เอียวศรีวงศ์ กับตาข่ายแห่งความทรงจำและนิยามประชาธิปไตย, กรุงศรีอยุธยาในแผน
ที่ฝรั่ง ฯลฯ
นี่เพียงน้ำจิ้มถ้วยเล็กๆ ยังไม่รวมกันเป็นชุดทะเลจัมโบ้ทรงคุณค่ารสโอชา ที่เอร็ดอร่อยเผ็ดมันเสียยิ่งกว่าผัดไทยทะเล หรือราดหน้าทะเล หรือแม้แต่ผัดกะเพราทะเล ฯลฯ
กรุณารออีกเพียง 4 วัน ก็รอหน้าโรงฉาย J 47 ได้ทันทีพร้อมรถเข็นรถขน แม้ปีนี้ไม่ใช่ปีที่คนไทยอ่านหนังสือเพียงปีละ 3 บรรทัด หรือปีละ 7 บรรทัดแล้ว แต่หากให้ระบุจำนวนคน 70 ล้านคน ว่าอ่านหนังสือปีละกี่บรรทัด ปีละกี่เล่ม อาจระบุไม่ได้ถี่ถ้วน กระนั้นปริมาณผู้เข้างานหนังสือปีละ 2 ครั้ง นับไปนับมาก็งานละเป็นล้านคนแล้ว และมีแต่จะเพิ่มจำนวนขึ้นอีกเรื่อยๆ ในแต่ละงานแต่ละปี
⦁ หนังสือควรอ่าน พอดีกับเดือนตุลาคมอันประเสริฐต่อการตื่นรู้ ในวิถีปัญญาของบรรพชน ทาสไท(ย) : อำนาจ ความกรุณา และปิยมหาราชในภาพจำ ค้นคว้าเขียนให้อ่านโดย ญาณินี ไพทยวัฒน์ ปริญญาเอกจากบัณฑิตวิทยาลัย ศูนย์เอเชียแปซิฟิกศึกษา มหาวิทยาลัยวาเซดะ ในโตเกียว ญี่ปุ่น ทั้งเป็นศิษย์ศาสตราจารย์ เออิจิ มุระชิมะ นักประวัติศาสตร์ที่สนใจประวัติศาสตร์ไทยยิ่งยวด ดังนั้น ไม่ต้องสงสัยว่างานชิ้นนี้จะไม่พรั่งพร้อมด้วยข้อมูลข้อเท็จจริง
เมื่อกล่าวถึงการเลิกทาสในสังคมไทย ความรับรู้ต่อเรื่องนี้มักผูกติดไว้กับ “พระปิยมหาราช”
ในฐานะผู้ทรงปลดเปลื้องความทุกข์ยากของเหล่าทาสให้เป็นไท แสดงถึงพระมหากรุณาธิคุณ
เป็นล้นพ้นต่อพสกนิกร และด้วยพระราชประสงค์ที่จะให้บ้านเมืองเจริญทัดเทียมนานาอารยประเทศ
พระราชกรณียกิจเลิกทาสนั้น คงมิอาจเป็นภาพจำสถิตในความรับรู้ของประชาชนทั่วไป หากปราศจากการกล่าวถึงซ้ำไปซ้ำมานานนับศตวรรษ ซึ่งหนังสือเล่มนี้จะนำกลับไปดูว่า ความรับรู้เรื่องทาสและการเลิกทาสที่ปรากฏในปัจจุบันนั้น เกิดขึ้นได้อย่างไร โดยมองภาพเชื่อมกับบริบททางการเมืองแต่ละยุคสมัย ตั้งแต่หลังเลิกทาสในปี 2448 กระทั่งถึงวาระครบ 100 ปีแห่งการเลิกทาสในไทยเมื่อปี 2548
7 บทกับ 288 หน้าของหนังสือเล่มนี้ ล้วนแต่ประกอบด้วยเรื่องสำคัญๆ ต้องอ่านทั้งสิ้น เช่น ว่าด้วยวาทกรรม “ทาสไท”, การรับรู้เรื่องทาสไทจากหลักฐานชั้นต้น, การเลิกทาสเมื่อแรกครั้งปฏิรูปประเทศ, งานเขียนสนับสนุนพระราชกรณียกิจเลิกทาส ฯลฯ
จากนั้นก็เข้าสู่เรื่อง สำนึก “พลเมือง” ตามรัฐธรรมนูญหลังการปฏิวัติ 2475, นักคิดสังคมนิยมกับการรื้อถอนสังคมศักดินา, คำอธิบายเรื่องทาส ฉบับพระบิดาแห่งประวัติศาสตร์ไทย, แบบเรียนเทิดพระเกียรติจากระบอบเก่าสู่ระบอบใหม่
แล้วจึงถึงเรื่องสำคัญอีกกาละคือ ระบอบพ่อขุนอุปถัมภ์กับการฟื้นฟูสถาบันพระมหากษัตริย์, วิชาการเทิดพระเกียรติพระราชกรณียกิจเลิกทาส, เมื่อระบอบสฤษดิ์-ถนอมสิ้นสุด การหันเหจากคำอธิบายเก่าช่วงหลัง 14 ตุลา, การเทิดพระเกียรติ “มหาราช” ในยุคเปรมาธิปไตย, “ลัทธิพิธีเสด็จพ่อ ร.5” กับวัฒนธรรมบูชาของชนชั้นกลาง, 100 ปีแห่งการเลิกทาสกับการผลิตซ้ำหลากสื่อ
ประเด็นเหล่านี้ให้ภาพความเข้าใจของปวงชนที่สืบเนื่องมายาวนาน อันเกี่ยวเนื่องกับอำนาจ ความกรุณา และปิยมหาราชเจ้าในภาพจำ
⦁ ระหว่างนั้น สยามดำรงตนอยู่ในสภาวะใด ภาพแผนที่ ภาพเก่าหายาก กับประวัติศาสตร์วิเคราะห์จากแผนที่และภาพถ่าย เรื่องการเสียดินแดน และจักรวรรดินิยม ซึ่งประกอบกัน
เป็นหนังสือ สยามรัฐท่ามกลางจักรวรรดินิยม ของ ไกรฤกษ์ นานา สามารถให้ภาพของยุคสมัยได้ ว่ากำลังเกิดอะไรขึ้น
อ่านสถานะและทางรอดของสยามสมัยรัชกาลที่ 5, ติดตามดูนักสำรวจหรือหัวขโมย
นักสำรวจฝรั่งเศสผู้ขนย้ายสมบัตินครวัด บอกว่า “ไม่ได้ขโมย” แต่ “แลกเปลี่ยนเรียนรู้” ไม่ได้ขโมยแต่ “ยืมไปแสดง” ที่ปารีส
จากนั้นอ่าน แผ่นดินของใคร 1.รัฐสุวรรณภูมิตามทัศนะฝรั่ง 2.เบื้องหลังแผนที่กรุงสยามฉบับแรก 3.รัชกาลที่ 5 ทรงชิงชังแผนที่ส่งเดชของฝรั่งเศส 4.“ราชสมาคมภูมิศาสตร์” แผนยุทธศาสตร์สูตรสำเร็จของนักจักรวรรดินิยม 5.ตามหา “แชงกรี-ลา” เป้าหมายสุดท้ายของนักล่าเมืองขึ้น
แล้วถึงเรื่องสุดท้ายที่น่ารู้สุดๆ (แต่ทำไมเพิ่งได้รู้) คือเรื่อง “เมกะโปรเจคท์” เส้นทางรถไฟไปจีนซึ่งหายไปจากหน้าประวัติศาสตร์ อันเป็นเส้นทางรถไฟ “สายนิรนาม” ของสยามรัฐที่ไม่อยู่ในประวัติรถไฟไทย
ทั้งเรื่องและภาพหายาก ล้วนเป็นเรื่องน่ารู้น่าเรียนทั้งสิ้น
⦁ The October Journey บันทึกการเดินทางเดือนตุลา เขียนโดยอาจารย์ สุรชาติ บำรุงสุข หนังสือเล่มนี้รวมบทความที่อาจารย์เคยเขียนเป็นตอนใน “มติชนสุดสัปดาห์” และบางส่วนก็เคยตีพิมพ์เป็นเล่มในชื่อ จากจุฬาฯสู่บางขวางกับทั้งอีกส่วนซึ่งไม่เคยตีพิมพ์ นำมาไว้ในที่เดียวกันรวมสามส่วนครบเนื้อหา
เป็นหนังสือที่พิมพ์เนื่องในวาระครบรอบ 50 ปี 14 ตุลาคม 2516
เหตุการณ์ 14 ตุลา และ 6 ตุลา เป็นปรากฏการณ์สำคัญครั้งหนึ่งในสังคมไทย เนื่องจากเป็นจุดเริ่มต้นของการตื่นรู้ และการมีส่วนร่วมอย่างจริงจังของพลังคนหนุ่มสาว เป็นอีกบทเรียนสำคัญหนึ่งบทที่คนรุ่นนั้นและคนรุ่นต่อๆ ไปที่เป็นส่วนหนึ่งของสังคมต้องเรียนรู้
ดังนั้น อย่าง คำ ผกา ว่า “การลงโทษเผด็จการที่ดีที่สุด คือการจดจำ”
อ่านหนังสือเล่มนี้อีกหน ไม่ว่าคนรุ่นนั้น หรือคนรุ่นนี้
⦁ ในสมัยที่คนไทยไม่เชื่อในการปลูกฝังพุทธธรรมตั้งแต่เด็ก เราก็ได้เห็นคนที่เปลี่ยนแปลงจากบรรทัดฐานหนึ่งไปอีกบรรทัดฐานนานาลักษณะ จากการที่เคยคิดถึงคน “เก่งและดี” และเห็นคนเก่งและดีมา สักพักก็เกิดคน “เก่งแต่โกง” ให้เห็นมากขึ้นเรื่อยๆ จนถึงคน “ไม่เก่งแต่โกง” ล่อหลอกชาวบ้านมากขึ้นทุกที
จนวันนี้ เด็กอายุ 14 หาซื้อปืนมาไล่ยิงคนในที่สาธารณะได้หน้าตาเฉย
นอกเหนือข่าววัยรุ่นตีพ่อตีแม่ ฆ่าตาฆ่ายายเพราะไม่มีเงินให้ไปซื้อยาเสพ ยิ่งจนปัญญากับเรื่องธรรมะ เรื่องพระ ไม่รู้ว่าตัวเองเป็นพุทธแต่จะค้ำจุนศาสนาได้อย่างไร ลองอ่านหนังสือเล่มนี้ดู I may be wrong ฉันอาจจะผิดก็ได้ ปัญญาญาณจากชีวิตพระป่า เขียนโดย บเยิร์น ลินเดอบลอด แปลโดย สามชาย พนมขวัญ
ผู้เขียนเผยเรื่องราวชีวิตตั้งแต่เป็นผู้บริหารฝ่ายการเงินในกรุงสตอกโฮล์ม สู่การบวชเป็นศิษย์หลวงพ่อชา และพระอาจารย์ปสันโน ที่วัดป่านานาชาติ มานะศึกษาธรรมเพื่อขัดเกลาจิตใจอย่างมุ่งมั่นถึง 17 พรรษา จนกลับบ้านเกิดในสวีเดน ได้แบ่งปันประสบการณ์ชีวิตเหล่านั้นในฐานะวิทยากรที่มีชื่อเสียงไปทั่วประเทศ
ความหมายทรงคุณค่าของเรื่องราว มิได้อยู่เพียงการบอกเล่าวิถีชีวิต แต่อยู่ที่กลไกการเรียนรู้ของอาจารย์ณัฏฐิโก ที่แสดงให้เห็นว่า การปฏิบัติธรรมเจริญภาวนาที่แท้นั้นเป็นอย่างไร จากการเรียนรู้ง่ายๆ เป็นสามัญ ก็สามารถเห็นได้ว่า ปัญญาญาณนั้นสามารถผุดขึ้นในใจได้อย่างไร และปัญญาญาณอันเรียบง่ายสามัญนี้ ได้เปลี่ยนพลิกชีวิตของผู้เขียนในเวลาต่อมาอย่างไร
ปัญญาญาณซึ่งไม่ใช่ความรู้อันเกิดจากการปรุงแต่งนี้ ทำให้ความหมายของคำว่า “ฉันอาจจะผิดก็ได้” เป็นถ้อยคำศักดิ์สิทธิ์ เป็นเวทมนตร์ที่ร่ายออกมาเพื่อสลายพันธนาการ
แห่งความคิดที่ผูกมัดตรึงตัวตนผู้คิด ให้ติดกับดักของความถูกผิด จริงเท็จ ดีชั่ว ซึ่งตนเป็น
ผู้สร้าง เป็นผู้กำหนดขึ้นมาเอง ประมวล เพ็งจันทร์ นักเขียนซึ่งเป็นที่รู้จักกล่าวถึงหนังสือเล่มนี้ไว้ทำนองนั้น
ผู้เขียนกล่าวว่า หนังสือเล่มนี้ไม่เกี่ยวกับศาสนา ไม่บอกเราว่าต้องใช้ชีวิตอย่างไร ไม่ได้เสนอความเชื่อชุดใหม่แก่ผู้อ่าน แต่พูดถึงวิธีเข้าใจความคิดและอารมณ์ของเรา ในแบบที่ทำให้ชีวิต
เบิกบานได้ง่ายขึ้น อิสระขึ้น สว่างขึ้น ชัดเจนขึ้น และฉลาดขึ้น เพราะท้ายที่สุดแล้ว ไม่ว่าจะอะไรอย่างไร “ฉันอาจจะผิดก็ได้”
หนังสือเล่มนี้แปลเป็นภาษาอังกฤษ สเปน อิหร่าน ฝรั่งเศส และไทย ขายดีติดอันดับหนึ่งในสวีเดน ทั้งได้รางวัลหนังสืออีกสองรางวัล
⦁ หนังสือสำหรับย้อมจิตใจให้ชุ่มชื่นอีกเล่ม ทั้งเรื่องและภาพอาจช่วยให้ยิ้มกับตัวเองอย่างปลดปลงสิ่งที่เคยหนักอยู่บนบ่าได้ ฉันต้องเป็นผู้ใหญ่ ทั้งที่ยังไม่รู้อะไรเลย เขียนเรื่องและภาพโดย อึล นยัง อี แปลโดย แคนดี้โคลวเวอร์
บทความ 55 เรื่องเปี่ยมพลังชีวิตที่จะให้ความอบอุ่นแก่จิตใจ และให้สายตามองโลกได้
ลึกซึ้งขึ้น ด้วยเรื่องและคุณค่าที่ชีวิตที่หยิบหาได้จากชีวิตประจำวันในโลกซึ่งไม่เคยง่ายกับผู้ใด ผู้เขียนเขียนและวาดแต่ละภาพอย่างใส่ใจ ราวกับปักทีละตะเข็บ ทีละเข็ม เพื่อเย็บบาดแผลจากการเป็นผู้ใหญ่
และเกี่ยวร้อยความสัมพันธ์ ความรัก ความฝัน การจากลา ความสุข ที่สักวันหนึ่งต้องมาถึง ซึ่งจะช่วยให้ผู้อ่านใช้ชีวิตต่อไปอย่างไม่ใจร้ายกับตัวเองนัก
เป็นหนังสือซึ่งเขียนให้ผู้ใหญ่ที่เติบโตทั้งร่างกายและอายุ แต่ยังมีเด็กคนหนึ่งหลงเหลืออยู่ในนั้นได้อ่าน
⦁ นิตยสารการเมืองประจำครอบครัว มติชนสุดสัปดาห์ ฉบับว่าด้วย ดาวฤกษ์ ดาว “เคราะห์” เทียบเคียงภาพการเมือง “เพื่อไทย ก้าวไกล” อ่านเหตุช็อก กราดยิงในห้างดัง น.ร.ชายวัย 14 ควงปืนลั่นไกดะ ชาวต่างชาติดับ 2 บาดเจ็บ 5 เผยปมกดดันผลการเรียน
กฤตภาศ ศักดิษฐานนท์ เสนอมุมมอง “โดมิโนอาชญากรรม จาก 6 ตุลาสู่พารากอน ความสัมพันธ์ระหว่างรัฐ สื่อ สังคม และผู้คน ที่ไม่อาจมองข้าม”
ติดตามตั้ง 35 อรหันต์ 4 ปีแก้รัฐธรรมนูญ เพื่อไทยเดินเกมซื้อเวลา?
เช็กปฏิกิริยากองทัพ หลัง “นายกฯ” หย่าศึกตำรวจ ส่งสัญญาณเตือนฝ่ายความมั่นคง
สุทินเล็ง เคลียร์รุ่น โยกย้าย แล้วอ่าน “ฟื้นศรัทธา สร้างสามัคคี” สยบตั๋วช้าง ลบรอยร้าวสีกากี ภารกิจบนบ่า ผบ.ตร. คนที่ 14
อ่าน “เศรษฐา สไตล์” ปลุกให้ “ประชา” นิยม โชว์ตะลุยงานแบบ “นัน สต๊อป” ย้ำ
“นิดมีแต่ให้” ไม่รับเงินเดือนนายกฯ แล้วอ่านเศรษฐาเครื่องร้อน เปิดทำเนียบถกผู้ว่าการแบงก์ชาติ ดึงนั่งบอร์ดแจกเงินดิจิทัล ฟื้นความเชื่อมั่นนักลงทุน
ปิยสวัสดิ์ อัมระนันทน์ ฟื้นฟูการบินไทย ทำรายได้แสนล้าน แง้มแผนสกัดนักการเมืองทำเจ๊งซ้ำรอยเดิม ส่วน คำ ผกา ขอร่วมแบกปมร้อน “ไอซ์แลนด์ หมอพรทิพย์” การลงโทษเผด็จการที่ดีที่สุด คือการจดจำ ตามด้วย ษัษฐรัมย์ ธรรมบุษดี แด่ทุกต้นกล้าความฝัน เมื่อวันที่ 6 ตุลาคมเวียนมาอีกครั้ง
ต่างประเทศร้อนๆ เมื่อกบฏรีพับลิกันปลดประธานสภาสหรัฐกลางอากาศ ก่อนจะติดตามเรื่องของ แฟรงค์ รูบิโอ นักบินอวกาศสหรัฐ ผู้สร้างตำนานอยู่นานสุด แบบไม่ตั้งใจ
⦁ โลกมิได้แตกดับวันนี้พรุ่งนี้ คนรุ่นลูกรุ่นหลานวันนี้ ก็จะยังมีลูกมีหลานเหลนอีกต่อไปหลายชั่วอายุ หากผู้คนไม่ช่วยกันเร่งให้โลกรีบแตกดับ ดังนั้น ถ้าคนนำทางแม้จะมุ่งหน้า แต่ตลอดหนทางแบกขนแต่วัตถุเงินทองประการเดียว โดยไม่คำนึงถึงจิตใจที่ควรชำระสม่ำเสมอของตัวเองและบรรดาผู้ตามหลัง
ก็ไม่ยากที่โลกซึ่งไม่ควรร้อน จะต้องร้อนจนคนแตกดับไปด้วยได้
บรรณาลักษณ์
