คุณภาพคือความอยู่รอด : คิดผิดคิดใหม่ได้ : โดย วิฑูรย์ สิมะโชคดี

การรณรงค์งดใช้ถุงพลาสติก โดยหันมาใช้ถุงผ้าแทน เป็นวิธีการที่ดีในแง่ของการ “ลด” การใช้สารที่ไม่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม แต่เราอาจลืมมองไปว่า ปริมาณการผลิตถุงผ้าที่ “เพิ่ม” ขึ้นอย่างรวดเร็วตามโรงงานอุตสาหกรรมต่างๆ จะสร้างมลพิษตามมาอีกมากน้อยแค่ไหน (และเราก็ยังใช้ถุงพลาสติกอยู่ดี) หรือการที่ผู้คนหันมาเลือกใช้รถยนต์ไฮบริดที่ช่วยประหยัดน้ำมันได้มาก และถูกปลอบให้สบายใจจากผู้ผลิตว่า เรามีส่วนในการช่วยโลกแล้ว อาจเป็นปัจจัยในการเพิ่มปริมาณการผลิตในอุตสาหกรรมรถยนต์ ซึ่งแน่นอนว่าต้องใช้ปริมาณเชื้อเพลิงเพิ่มขึ้นมหาศาล สิ่งเหล่านี้คือปัญหาที่ซับซ้อน และแก้ยากมากขึ้นทุกวัน

นี่คือประเด็นหลักที่สรุปอยู่ในคำนำ ในหนังสือของสำนักพิมพ์มติชน เรื่อง “แน่ใจหรือว่าช่วยโลก” (Conundrum) เขียนโดย David Owen แปลโดย นงนุช สิงหเดชะ

เรามักพูดและเชื่อกันว่า เมื่อเราผลิตอุปกรณ์หรืออะไรก็ตามที่ต้องใช้พลังงาน โดยให้อุปกรณ์นั้นๆ ใช้พลังงานน้อยลง พร้อมทั้งสามารถผลิตอุปกรณ์นั้นโดยใช้วัสดุหรือวัตถุดิบน้อยลง (ทำให้มีขนาดเล็กลง) แล้ว เราก็จะช่วยโลกประหยัดพลังงานและลดปัญหาสิ่งแวดล้อมได้เอง

แต่ความเป็นจริงแล้ว ยิ่งเรามีนวัตกรรมและประสิทธิภาพเรื่องพลังงานมากขึ้นเท่าใด ก็จะยิ่งกระตุ้นให้บริโภคพลังงานมากขึ้น (ไม่ใช่น้อยลง)

Advertisement

นวัตกรรมและเทคโนโลยีการผลิตที่ล้ำหน้า ทำให้สินค้าต่างๆ เช่น เครื่องใช้ไฟฟ้ามีราคาถูกลง ทำให้ผู้คนหาซื้อมาครอบครองได้ง่ายขึ้น จึงไปเพิ่มจำนวนผู้บริโภคขึ้นโดยปริยาย

รถยนต์ที่ประหยัดน้ำมันก็ยิ่งกระตุ้นให้คนขับรถมากขึ้นและไกลขึ้น หรือบางทีก็นำเงินที่ได้จากการประหยัดน้ำมันนั้นไปใช้ในกิจกรรมอย่างอื่นที่ทำให้เกิดการปล่อยก๊าซเรือนกระจกมากขึ้น

เชื่อหรือไม่ว่า เมืองที่อากาศสะอาดที่สุด และมีสภาพ “Green” ที่สุดในสหรัฐอเมริกา กลับเป็นนิวยอร์กที่จอแจ ไม่ใช่เมืองบ้านนอกอย่างพอร์ตแลนด์ ในรัฐโอเรกอน เช่นเดียวกับที่ฮ่องกง โตเกียว ก็เป็นเมืองที่ Green ที่สุด อย่างที่หลายคนคาดไม่ถึง

หัวใจสำคัญอยู่ตรงที่ประชากรในเมืองเหล่านี้ใช้ระบบขนส่งมวลชนเป็นส่วนใหญ่ ใช้รถยนต์ส่วนน้อยมาก จึงก่อมลพิษน้อยและใช้เชื้อเพลิงน้อย

ผิดกับคนที่อาศัยอยู่ตามชานเมือง ซึ่งจำเป็นต้องใช้รถยนต์มาก เพื่อการเดินทางไปทำกิจกรรมชีวิตประจำวัน เพราะสถานที่ต่างๆ ไม่ว่าจะเป็นโรงเรียน ร้านค้า ที่ทำงาน ร้านซักรีดที่อยู่ห่างไกลจากที่พักอาศัยมาก ทำให้สภาพอากาศไม่สะอาดเท่าเมืองใหญ่ๆ บางแห่ง

นี่คือ อีกมุมหนึ่งของความคิดต่างที่ทำให้เราต้องทบทวนในกิจกรรมต่างๆ ว่า “แน่ใจหรือว่าช่วยโลก” ครับผม !

วิฑูรย์ สิมะโชคดี

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image