| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
|---|
ป๋า เป็นคำจีน แปลว่า พ่อ
อ. วรศักดิ์ มหัทธโนบล (จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย) บอกว่า ป๋า จีนกลางออกเสียงว่า ปา (ba) แต่บอกชัดเจนไม่ได้ว่ามีรากจากคำจีนไหน? แต้จิ๋ว, แคะ, กวางตุ้ง, ฮกเกี้ยน บอกไม่ได้ บอกได้เพียงว่า ป๋า ในคำจีนแปลว่า พ่อ แต่คำไทยถูกใช้โดยขยายความหมายกว้างจากเดิม คือใช้นับญาติกับชายสูงวัย
[จากหนังสือ คำจีนสยาม ภาพสะท้อนปฏิสัมพันธ์ไทย-จีน ของ วรศักดิ์ มหัทธโนบล สำนักพิมพ์อมรินทร์ พิมพ์ครั้งแรก พ.ศ. 2555 หน้า 386-387]
พจนานุกรม ฉบับมติชน (พ.ศ. 2547) เก็บคำว่า ป๊า, ป๋า แปลว่า พ่อ เฉพาะคำว่า ป๋า ที่เป็นคำสแลง หมายถึง คำที่หญิงบางกลุ่มเรียกชายค่อนข้างมีอายุ และมีทรัพย์บำเรอหญิงได้ (หน้า 552)
เจ้าพ่อ
ป๋า แปลว่า เจ้าพ่อ เป็นคำไทยที่เจ๊กสร้างในไทย ให้มีความหมายกว้างจากเดิม
นี่ผมเลียนแบบว่าตามบทความเรื่อง ชาติ “ไทย” ที่เจ๊กสร้างของ นิธิ เอียวศรีวงศ์ ในมติชนสุดสัปดาห์ (ฉบับวันที่ 24 ก.พ.-2 มี.ค. 2560 หน้า 30)
อ. นิธิ เขียนบอกเพิ่มเติมคำว่าเจ๊ก ดังนี้ [“เจ๊ก” ในความหมายถึงลูกผสมที่กลืนตัวเองเป็นไทย-โดยเฉพาะไทยสมัยใหม่-ไปมาก ในขณะที่ “จีน” หมายถึง จีนจากเมืองจีนหรือแม้แต่ลูกผสม ที่สมัครใจจะรักษาอัตลักษณ์จีนไว้มากกว่า]
ป๋า เป็นคำสาธารณะ แล้วมีความหมายขยายกว้างขวางทั้งทางบวกและทางไม่บวก ตั้งแต่เมื่อไน? หากำนดเวลาตรงๆ ไม่ได้ เพราะเป็นเรื่องพัฒนาการค่อยเป็นค่อยไป แต่มีร่องรอย เมื่อมีการเปลี่ยนแปลงทางเศรษฐกิจแบบบอเมริกันไนซ์ การเมืองแบบเผด็จการทหาร หลัง พ.ศ. 2500
พ.ศ. 2503 แผนพัฒนาเศรษฐกิจแห่งชาติ ฉบับแรก ประกาศใช้โดยจอมพล สฤษดิ์ ธนะรัชต์ พ.ศ. 2504 สหรัฐฯ เข้าร่วมสงครามเวียดนามอย่างเป็นทางการ
พ.ศ. 2505 เปิดไนต์คลับสำหรับ จี.ไอ. ทหารอเมริกันที่ตั้งฐานทัพในไทย เพื่อทำสงครามเวียดนาม โดยมีเจ้าพ่อคุ้มกันในแต่ละท้องถิ่น
นับแต่นั้น ทั้งกรุงเทพฯ และบางจังหวัดเต็มไปด้วยสถานบริการบันเทิง, ภัตตาคาร, อาบอบนวด (ซ่องโสเภณีที่ถูกต้องตามกฎหมาย) ฯลฯ
คำว่า ป๋า ในความหมายสูงส่ง ถูกนำไปใช้นความหมายผู้คุ้มครอง กระทั่งเป็นเจ้าพ่อ
แล้วแพร่หลายไร้ขอบเขตเข้าไปในกลุ่มหญิงขายบริการ และพนักงานสถานบริการ กับคนขับแท็กซี่เพื่อประจบประแจงเอาอกเอาใจ หวังรายได้พิเศษ “ทิป” จากลูกค้าท่าทางเป็นเถ้าแก่, อาเสี่ยที่มาใช้บริการตราบจนปัจจุบัน
