| ที่มา | คอลัมน์ สถานีคิดเลขที่ 12 มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | ชุมฉันท์ ชำนิประศาสน์ |
| เผยแพร่ |
ปีนี้ในวันหยุดในช่วงเทศกาลสงกรานต์ยาวนานเป็นพิเศษ เพราะมาติดกับวันเสาร์-อาทิตย์แล้วคาบเกี่ยวต่อไปยังสัปดาห์หน้า
แม้แต่งานฉลองครบวันก่อตั้งของข่าวสดขึ้นสู่ปีที่ 27 ก็ยังขยับขึ้นจากวันที่ 9 เมษายน มาเป็นวันที่ 5 เมษายน เพื่อความสะดวกของแขกผู้ร่วมงานที่จะมาร่วมทำบุญเลี้ยงพระ หรือร่วมบริจาคสมทบทุนโครงการปลูกป่าสัก ตะเคียน เพื่อบูรณะวัดวาอาราม เข้ามูลนิธิ ดร.โกวิท วรพิพัฒน์ โครงการแบ่งปันความรู้ฯ
การเลื่อนวันจัดงานในแต่ละปีนั้นพิจารณาไปตามความเหมาะสม โดยยึดผู้ร่วมงานเป็นหลัก เพราะถึงอย่างไรเจ้าบ้านมีหน้าที่ต้องทำข่าวอย่างไม่ต้องมีฤกษ์มียาม ทำไปตลอดเวลาอย่างแข็งขัน
จากเดิมงานหนังสือพิมพ์มีกำหนดเวลาของการเผยแพร่ที่แน่นอนในช่วงเช้าของแต่ละวัน แต่ ณ วันนี้ เมื่อก้าวเข้าสู่โลกออนไลน์แล้ว กำหนดเวลานั้นก็ทลายลง
หมายความว่าการทำข่าวและทำหน้าที่สื่อมวลชนนั้นไม่อาจหยุดนิ่ง
การก้าวเข้าสู่ปีที่ 27 ของข่าวสดอาจกำหนดจากวันเกิดของหนังสือพิมพ์ แต่ถ้านับรวมหน้าที่รายงานข่าวแล้วก็ต้องนับรวมข่าวสดออนไลน์เข้าไปด้วย เพราะเป็นการทำงานเดียวกัน อยู่ในองค์กรเดียวกัน เติบโตพร้อมกัน และเผชิญปัญหาและอุปสรรคร่วมกัน
ช่วงเวลานี้ ข่าวสดก็คงเหมือนกับสื่ออื่นๆ ที่ต้องดิ้นรนทั้งในการปรับตัวสู่สื่อยุคใหม่และเผชิญกับสภาพที่เสรีภาพสื่อมวลชนมีข้อจำกัด และเสี่ยงจะถูกจำกัดมากกว่าเดิมด้วยข้อกฎหมายอันเลิศหรู
สถานการณ์นี้ไม่ได้เกิดขึ้นเฉพาะประเทศไทย แต่เกิดกับนานาประเทศที่ยังต่อสู้เพื่อระบอบประชาธิปไตยอย่างทุลักทุเล
จากรายงานขององค์กรฟรีดอมเฮาส์ที่เผยแพร่เมื่อไม่นานมานี้ ผลสรุปสถานการณ์เสรีภาพสื่อในปี 2559 พบว่ามีประชากรโลกเพียงร้อยละ 13 เท่านั้นที่อยู่ในประเทศที่สื่อมวลชนมีเสรีภาพ ลดลงจากเมื่อปี 2546 ที่สัดส่วนยังอยู่ที่ร้อยละ 20
ฟรีดอมเฮาส์อธิบายว่า มีประชากรโลกเพียง 1 ใน 7 เท่านั้นที่อยู่ในประเทศที่อ่านข่าวการเมืองแบบตรงไปตรงมาได้ มีการรับประกันความปลอดภัยของนักข่าว การรุกรานของรัฐต่อสื่อมีน้อย และสื่อไม่ตกเป็นเป้าของการเล่นงานทางกฎหมาย หรือใช้แรงกดดันทางธุรกิจ
การสำรวจนี้อาจจะยังไม่ได้รวมสถานการณ์ในโลกโซเชียลมีเดีย ซึ่งมีอุปสรรคงอกเพิ่มขึ้นมาในส่วนของข่าวปลอม หรือ fake news
ข่าวปลอมเป็นตัวที่ปั่นป่วนอยู่ในโลกโซเชียลไม่น้อย โดยเฉพาะในการเลือกตั้งประธานาธิบดีสหรัฐอเมริกาปลายปีที่แล้วจนถึงปัจจุบัน จนทำให้บริษัทสื่อยักษ์ใหญ่อย่างเฟซบุ๊ก กูเกิ้ล และอื่นๆ พยายามหาทางรับมือ
การพิสูจน์ว่าอะไรข่าวจริงหรือข่าวปลอมจึงทำให้สถาบันของสื่อหลัก รวมถึงสื่อหนังสือพิมพ์ยังคงมีความสำคัญอยู่
เพราะการทำงานหนังสือพิมพ์ยังคงต้องยึดหลักการคัดเลือกข่าวและมีจริยธรรมและจรรยาบรรณที่ต้องยึดถือ อันเป็นปัจจัยที่ทำให้สื่อเองก็อยู่ได้ เพราะได้รับความไว้วางใจและเชื่อใจจากประชาชนผู้อ่าน
การพิสูจน์ตัวเองนี้ไม่จำเป็นต้องให้รัฐเข้ามาตีกรอบเสรีภาพ เพราะสื่อมีประชาชนควบคุมอยู่แล้ว
