| ผู้เขียน | สถานีคิดเลขที่ 12 |
|---|
กลายเป็นประเด็นถกเถียงร้อนแรงพอสมควร ท่ามกลางช่วงหยุดยาวเนื่องในเทศกาลสงกรานต์
เมื่อปรากฏข่าวที่ “หมุดคณะราษฎร” หรือ “หมุดก่อกำเนิดรัฐธรรมนูญ” (ชื่ออย่างเป็นทางการ) บริเวณลานพระบรมรูปทรงม้า ถูกเคลื่อนย้ายหายไป และมีการแทนที่ด้วย “หมุดใหม่” ซึ่งมีลักษณะภายนอกคล้ายคลึงของเดิม แต่บรรจุเนื้อหาข้อความแตกต่างจากเดิม
ท่ามกลางปริศนาคลุมเครือหลายๆ ข้อ ทั้งในประเด็นว่าใครเป็นผู้ทำการเคลื่อนย้ายหมุดเก่าและแทนที่ด้วยหมุดใหม่? อะไรคือเหตุผลเบื้องหลัง? และเหตุการณ์รื้อถอน-ติดตั้งเกิดขึ้นเมื่อใด?
ซึ่งไม่น่าจะถูกคลี่คลายในเร็ววัน
ขออนุญาตพาผู้อ่านย้อนกลับไปอ่านสุนทรพจน์ของ “พระยาพหลพลพยุหเสนา” อดีตนายกรัฐมนตรี เนื่องในพิธีฝัง “หมุดก่อกำเนิดรัฐธรรมนูญ” ท่ามกลาง “คณะผู้ก่อการ 2475” เมื่อวันที่ 10 ธันวาคม 2479
ซึ่งต่อมาถูกนำไปตีพิมพ์ลงในหนังสือพิมพ์ “ประชาชาติ” ฉบับวันที่ 12 ธันวาคมปีเดียวกัน
โดย “อาจารย์ศรัญญู เทพสงเคราะห์” จากภาควิชาประวัติศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้นำสุนทรพจน์ดังกล่าวมาเผยแพร่ผ่านเว็บไซต์นิตยสารศิลปวัฒนธรรม
ดังมีเนื้อความต่อไปนี้
“ผู้น้องผู้ร่วมตายทั้งหลาย
“ท่านยังระลึกได้หรือไม่ว่า ณ ที่ใดซึ่งเปนที่ๆ พวกเราได้เคยร่วมกำลังกาย กำลังใจและกำลังความคิด กระทำการเพื่อขอความอิสสระเสรีให้แก่ปวงชนชาวสยาม
“ข้าพเจ้าเชื่อว่าบางท่านคงจะจำได้แต่เพียงเลาๆ และบางท่านที่ต้องไปทำหน้าที่อื่นๆ ที่ห่างไกลออกไป ก็คงไม่ทราบ ว่าที่นั้นอยู่แห่งใดแน่
“ข้าพเจ้าเห็นว่าพวกเราชาวสยาม และโดยฉะเพาะอย่างยิ่งสหายผู้ร่วมก่อการณ์ไม่ควรจะหลงลืมที่สำคัญแห่งนี้เสีย เพราะเปนที่ก่อกำเนิดรัฐธรรมนูญแห่งราชอาญาจักรสยาม ซึ่งถือกันว่าเปนสิ่งศักดิ์สิทธิ์ และเปนมิ่งขวัญของประชาชาติไทย
“มิ่งขวัญของชาวสยามได้เริ่มถูกเรียก และถูกเชิญให้มาอยู่กับเนื้อกับตัว ในวันที่ ๒๔ มิถุนายน พ.ศ.๒๔๗๕ เวลาย่ำรุ่ง ณ ที่นี้
“ในขณะวันและเวลาที่กล่าวนั้น พวกท่านผู้ร่วมก่อการได้มอบชีวิตจิตต์ใจไว้แก่ข้าพเจ้าอย่างเต็มที่ คือ เราจักต้องตายร่วมกัน ถ้ากิจการที่ก่อขึ้นนั้นไม่เปนผลสำเร็จลุล่วงดังประสงค์ แต่ด้วยความสามัคคีพร้อมเพรียงเปนน้ำหนึ่งใจเดียวกันนี้แหละ จึ่งทำให้มีความบากบั่นพร้อมด้วยน้ำใจอันแรงกล้าที่ยอมเสียสละชีวิตและเลือดเนื้อ เพื่อขอพระราชทานสิ่งศักดิ์สิทธิ์นั้น
“ความประสงค์อย่างบริสุทธิ์จริงใจของเรานี้ ได้รับความนิยมเลื่อมใสของอาณาประชาราษฎร ตลอดทั้งได้รับพระบรมราชานุมัติของพระมหากษัตริย์ด้วย
“เพื่อเปนเครื่องป้องกันการหลงลืมและเปนอนุสสรณ์สืบต่อไปภายภาคหน้า ข้าพเจ้าได้ปรารภกับท่านรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยในการที่จะจัดให้มีหมุดที่ระลึกนี้
“ฉะนั้น ท่านรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทยจึ่งได้จัดทำขึ้น หมุดก่อกำเนิดรัฐธรรมนูญนี้ทำด้วยโลหะสำฤทธิ์ และจะได้ประดิษฐานไว้ ณ จุดที่ข้าพเจ้า ผู้ได้รับแต่งตั้งแลมอบ หมายจากพวกพี่น้องผู้ร่วมก่อ การณ์ทั้งหลายให้เปนผู้นำ และได้ยืนกล่าวประกาศอิสสระเสรี เพื่อปลุกใจเพื่อนร่วมตายทั้งหลาย และได้สั่งการเด็ดขาดในการที่จะดำเนินการต่อไป
“โดยวางกำหนดโทษอย่างหนักไว้ ถ้าผู้ใดขัดขืนคำสั่งหรือละเมิดวินัยในการกระทำหน้าที่ ซึ่งเกี่ยวแก่การเปลี่ยนแปลงการปกครองนั้น
“ฉะนั้น หมุดที่จะวางลง ณ ที่นี้จึ่งเรียกว่า ‘หมุดก่อกำเนิดรัฐธรรมนูญ’ ในมงคลสมัยซึ่งเปนปีที่ ๕ แห่งการพระราชทานรัฐธรรมนูญ ฉะบับถาวรนี้ นับว่าเปนมงคลฤกษ์
“ข้าพเจ้าขอถือโอกาสวางหมุดก่อกำเนิดรัฐธรรมนูญ ณ ที่นี้ ขอให้รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรสยาม จงสถิตย์เสถียรอยู่คู่กับประเทศชาติชั่วกัลปาวสาน เทอญ”
//
