ช่วงวันเวลาที่ผ่านมาได้มีปรากฏการณ์หนึ่งของสังคมไทยที่ผู้คนทั่วไปอาจจะคาดคิดไม่ถึงในธุรกิจหรือธุรกรรมประเภทหนึ่งที่ทำให้ประชาชนจำนวนหนึ่งผู้เข้าไปเกี่ยวข้องต้องสูญเสียทรัพย์สินเงินทอง ชื่อเสียง ความรู้ความสามารถที่ตนเองได้ทำงานหาเลี้ยงชีพด้วยความสุจริต ต้องพลันหายไปโดยไม่ทราบว่าทรัพย์สินดังกล่าวจะได้กลับมาเป็นของตนในอนาคตอีกหรือไม่
แชร์ลูกโซ่ ในความหมายของพจนานุกรมมติชนก็คือการลงทุนตามกันไป โดยการหาสมาชิกมาเพิ่มเพื่อรับผลประโยชน์ อาจจะมีบางคำถามที่ยังค้างคาใจสำหรับทั้งประชาชนในระดับชาวบ้านและผู้ที่มีการศึกษาที่ว่า การเล่นแชร์กันในระดับชาวบ้าน ผู้เขียนเข้าใจว่าน่าจะมีกันในทุกอำเภอและทุกๆ จังหวัดของประเทศไทย เป็นสิ่งที่ชอบด้วยกฎหมายและศีลธรรม หรือธุรกรรมที่เป็นการสร้างปัญหาเชิงเศรษฐศาสตร์ในระดับประเทศหรือไม่อย่างไร
ข่าวหรือปรากฏการณ์แชร์ลูกโซ่มิใช่เพิ่งเกิดขึ้นในสังคมไทยยุคนี้ หากย้อนไปเมื่อสามสิบห้าปีที่แล้ว หรือเมื่อปี พ.ศ.2525 เราท่านได้รับทราบถึงแชร์แม่ชม้อย หรือนางชม้อย ทิพย์โส เจ้าแม่แชร์แปดพันล้านบาท ที่ศาลต้องพิพากษาในการติดคุก 154,005 ปี และยังมีแชร์แม่นกแก้ว แชร์ชาร์เตอร์ของนายเอกยุทธ อัญชันบุตร
มีข้อมูลหนึ่งคือ เมื่อสามปีที่ผ่านมานี้มีคดีที่แจ้งความเกี่ยวกับแชร์ลูกโซ่กว่า 50 คดี มูลค่าความเสียหายกว่าสองแสนล้านบาท โดยมีต่างชาติเข้ามาเกี่ยวข้องด้วยคือ คดียูฟันด์ที่เกิดในปี 2558 และคดี KKT หรือเหมืองทองคำที่เพิ่งเกิดขึ้นเมื่อเร็ววันมานี้ อาจจะรวมไปถึงการเล่นแชร์ของชาวบ้านร้านตลาดที่มีทั้งความไว้วางใจเชื่อใจกันและกลโกงกันในสังคมไทยมาเป็นระยะๆ
ผู้เขียนใคร่ขอนำข้อมูลหนึ่งซึ่งปรากฏในสื่อรายการโทรทัศน์ช่อง 3 โดยนำเสนอช่วง 12-28 เมษายน 2560 ที่ผ่านมา
วันที่ 12 เมษายน โชกุนหลอกเที่ยวประเทศญี่ปุ่น มีผู้เสียหายประมาณ 1,000 คน มีมูลค่าความเสียหาย 64 ล้านบาท วันที่ 16 เมษายน แพทย์หญิงหลอกลวงลงทุนทำธุรกิจทัวร์ ผู้เสียหายประมาณ 300 คน มูลค่าความเสียหาย 300 ล้านบาท วันที่ 19 เมษายน หลอกลงทุนเหมืองทองประเทศมาเลเซีย ผู้เสียหายประมาณ 40 คน มูลค่าความเสียหาย 500 ล้านบาท
วันที่ 20 เมษายน หลอกลงทุนนำเข้า MILO CUBE ผู้เสียหาย 4 คน มูลค่าความเสียหาย 2 แสนบาท วันที่ 20 เมษายน หลอกลงทุนทำเครื่องสำอาง, ครีม ผู้เสียหาย 14 คน มูลค่าความเสียหาย 82 ล้านบาท วันที่ 22 เมษายน ดร.สวัสดิ์ แสงบางปลา แชร์ลอตเตอรี่ ผู้เสียหาย 160 คน มูลค่าความเสียหาย 1,000 ล้านบาท
และวันที่ 28 เมษายน เก็งกำไรค่าเงิน ผู้เสียหาย 20 คน มูลค่าความเสียหาย 100 ล้านบาท…
เราท่านจะเห็นได้ว่า ในช่วงเดือนเมษายน พ.ศ.2560 จากข้อมูลดังกล่าว ความเสียหายที่เกิดขึ้นไม่ต่ำกว่า 2,000 ล้านบาท ซึ่งถือว่าเป็นจำนวนเงินที่มหาศาล กรณีซินแสโชกุน หรือ น.ส.พสิษฐ์ อริญชย์ลาภิศ เจ้าของบริษัทขายตรง เวลท์ เอเวอร์ จำกัด ที่มีการโฆษณาให้สมัครสมาชิกในราคา 1 หมื่นบาทจะได้ไปเที่ยวประเทศญี่ปุ่น รวมเป็นค่าเครื่องบิน ที่พัก อาหาร โดยไม่ต้องมีค่าใช้จ่ายส่วนอื่นๆ เพิ่มเติมอีก แต่เมื่อถึงวันที่ 11 เมษายน 2560 ได้มีการลอยแพสมาชิกนับพันคนที่สนามบินสุวรรณภูมิ จนเกิดความโกลาหลขึ้น…(มติชนรายวัน 17 เมษายน 2560 หน้า 9)
หรือกรณีนาวาตรีแพทย์หญิงโรงพยาบาลของรัฐแห่งหนึ่ง อ้างว่าจะได้รับเงินปันผลสูงถึงร้อยละ 6-18 ต่อเดือน มีผู้เสียหายที่ประกอบอาชีพระดับต้นๆ ของสังคม อาทิ แพทย์ วิศวกร สจ๊วต ทหาร และอาจารย์ในมหาวิทยาลัย ซึ่งผู้ที่เสียหายมีการลงทุนไปตั้งแต่ 80,000-12 ล้านบาท
การที่ผู้นำในธุรกรรมดังกล่าวมีอาชีพที่น่าเชื่อถือของสังคม ก็ย่อมที่จะสร้างความเชื่อถือให้แก่ผู้ที่ตกเป็นเหยื่อในการทุ่มจำนวนเงินในการลงทุนไปอย่างง่ายดาย…
ในข้อเท็จจริงหนึ่ง การเล่นแชร์กันในระดับชาวบ้านหรือผู้คนระดับล่างๆ ที่หาเช้ากินค่ำ อาจจะมีการเล่นกันในระหว่างญาติพี่น้อง คนที่คุ้นเคยรู้จักกัน เพื่อนฝูงในที่ทำงาน เจ้านายกับลูกน้อง โดยมีเจ้ามือหรือที่เรียกว่า “เท้าแชร์” โดยลูกแชร์จะผลัดกันประมูล โดยใส่จำนวนเงินที่เรียกว่าดอกเบี้ยสูงกว่าผู้อื่นที่เรียกว่าเปียแชร์ เพื่อให้ได้มาซึ่งเงินก้อนใหญ่เพื่อนำไปใช้จ่าย
ส่วนคนสุดท้ายของวงแชร์จะไม่มีคู่แข่งและไม่ต้องเสียดอกเบี้ยให้แก่ผู้อื่น และยังได้รับผลตอบแทนไปมากที่สุดในวงนั้น เจ้ามือแชร์ในฐานะผู้ที่รับประกันความเสี่ยงก็เป็นผู้รับผลประโยชน์เป็นคนแรกโดยไม่ต้องเสียดอกเบี้ย เพียงแต่บริหารจัดการให้ลงตัวกรณีที่ลูกแชร์ไม่ส่งเงินตามกำหนดเวลา เจ้ามือแชร์ก็จะเป็นผู้รับผิดชอบ ยกเว้นที่มีการโกงกันทั้งเจ้ามือแชร์และลูกแชร์ที่ปรากฏเป็นข่าวของสังคมมาอย่างต่อเนื่อง
การบริหารจัดการระบบเงินของประเทศจะมีสถาบันหลักใหญ่ๆ นั่นก็คือ ธนาคารทั้งของรัฐและเอกชน ระบบของธนาคารมีข้อจำกัดเป็นจำนวนมากในการเข้าถึง อาทิ ต้องมีผู้ค้ำ ต้องมีหลักทรัพย์ หรือตำแหน่งฐานะในการค้ำประกัน ระบบดอกเบี้ยของการฝากและกู้ก็มีสัดส่วนที่เป็นนัยยะสำคัญของผู้ที่ต้องการเข้าถึงในการใช้บริการ…
วิกฤตของการเมืองในสังคมไทยเราที่ผ่านมาไม่นาน ประชาชนจำนวนมากแห่ไปถอนเงินจากธนาคารที่มีรัฐบาลเป็นประกัน ข้อเท็จจริงหนึ่งที่ประชาชนชาวบ้านเชื่อว่า รัฐบาลอาจจะนำเงินของเขาเหล่านั้นไปใช้นอกลู่นอกทางอย่างไม่ถูกต้องและเงินฝากของเขาอาจจะสูญหายไม่ได้กลับมา ผู้เขียนมิอาจจะกล่าวไปถึงสหกรณ์ออมทรัพย์แห่งหนึ่งที่ผู้บริหารนำเงินจำนวนมากของสมาชิกไปสนับสนุนในทางศาสนา…
เมืองไทยเรามีระบบการกู้ยืมเงินนอกระบบ ที่เราท่านรับทราบกันเป็นอย่างดีนั่นก็คือดอกเบี้ยรายวันที่สูงกว่ากฎหมายของบ้านเมืองได้กำหนดไว้ ข่าวที่ปรากฏในสื่อทุกประเภทที่ว่าผู้กู้ไม่ยอมชำระ หรือมีปัญหาบางอย่างที่มิอาจจะชำระให้ทันเวลาได้ จนกระทั่งสมุนหรือลูกน้องต้องไปใช้กำลังทำร้ายร่างกาย ข้าวของเครื่องใช้ ซึ่งมีให้พบเห็นมาอย่างต่อเนื่อง รัฐบาลของพลเอกประยุทธ์ จันทร์โอชา ในฐานะนายกรัฐมนตรีและหัวหน้า คสช. จะเข้ามาบริหารจัดการปัญหาระบบการเงิน ปากท้องของประชาชนที่เดือดร้อน เพื่อให้เขาได้มีความมั่นคง มั่งคั่ง ยั่งยืนในชีวิตและทรัพย์สิน ความปลอดภัยที่จะเป็นพลังในการผลักดันยุทธศาสตร์ชาติในอนาคตยี่สิบปีข้างหน้าจะเป็นความฝันที่เป็นจริงหรือไม่…
พ.ร.บ.การเล่นแชร์ พ.ศ.2534 ซึ่งมีขึ้นในสมัยของนายอานันท์ ปันยารชุน เป็นนายกรัฐมนตรี ในมาตรา 4 ระบุไว้ว่า “การเล่นแชร์” หมายถึง การที่บุคคลตั้งแต่สามคนขึ้นไปตกลงกันเป็นสมาชิกวงแชร์ โดยแต่ละคนมีภาระที่จะส่งเงินหรือทรัพย์สินอื่นใด รวมเข้าไปในทุนกองกลางเป็นงวดๆ เพื่อให้สมาชิกวงแชร์หมุนเวียนกันรับทุนกองกลางแต่ละงวดนั้นไปโดยการประมูลหรือโดยวิธีอื่นใด และให้หมายความรวมถึงการรวมทุนในลักษณะอื่นตามที่กำหนดในกฎกระทรวงด้วย
มาตรา 9 ห้ามมิให้ผู้ใดโฆษณาชี้ชวนให้ประชาชนทั่วไปเข้าร่วมในการเล่นแชร์ และในมาตรา 17 ผู้ใดฝ่าฝืนในมาตรา 6 ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกินหกเดือน หรือปรับไม่เกินหนึ่งแสนบาท หรือทั้งจำทั้งปรับ
ในสังคมไทยเรามีธุรกิจที่ผิดกฎหมายในหลากหลายประเภท การฟอกเงินโดยผ่านบัตรเติมเงินออนไลน์ พนันออนไลน์ ดูหนัง เล่นเกม มีการใช้เทคโนโลยีโซเชียลมีเดีย Facebook, YouTube, Line มาเป็นเครื่องมือในการหลอกลวง ในกรณีแชร์ลูกโซ่ ถือว่าเป็นความผิดฐานฉ้อโกง ผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 341 ฐานฉ้อโกง ต้องระวางโทษจำคุกไม่เกิน 3 ปี หรือปรับไม่เกิน 6,000 บาท หรือทั้งจำทั้งปรับ…
สำหรับหน่วยงานที่ต้องรับผิดชอบต่อคดีดังกล่าวก็เริ่มตั้งแต่การแจ้งความร้องทุกข์ที่สถานีตำรวจ กองบังคับการต่างๆ กระทรวงพาณิชย์ กรมสอบสวนคดีพิเศษ (ดีเอสไอ) สำนักงานเศรษฐกิจการคลัง (สศค.) สำนักงานคณะกรรมการกำกับหลักทรัพย์และตลาดหลักทรัพย์ (ก.ล.ต.) กรมบังคับคดี กองปราบปราม และสำนักงานป้องกันและปราบปรามการฟอกเงิน (ปปง.)
ครั้งหนึ่งผู้เขียนได้มีโอกาสไปใช้ชีวิตในประเทศภูฏาน ในปัจจุบันได้มีสมเด็จพระราชาธิบดีจิกมี เคเซอร์ นัมเกล วังชุก (Jigme Khesar Nmgyel Wangchuck) ประเทศดังกล่าวมีการปกครองที่คล้ายๆ เมืองไทยเรา นับถือศาสนาพุทธมหายาน นิกาย Kagyupa ระบบเศรษฐกิจมีความมั่นคง ยั่งยืน ไม่มีการทำลายสภาพแวดล้อม ประเพณีวัฒนธรรมของชาติเป็นไปอย่างเข้มแข็ง เป็นประเทศที่มีดัชนีชี้วัดความสุขมวลรวมที่ว่า “Gross National Happiness is more important than Gross National Product” หรือ GNH หมายถึงความสุขมวลรวมประชาชาติสำคัญกว่าผลิตภัณฑ์มวลรวมประชาชาติ” ประชาชนมีชีวิตที่มีความสุข ปัญหาอาชญากรรมแทบจะไม่เกิดขึ้น โดยเฉพาะการฉ้อโกงกัน…
ผู้คนที่อยู่อาศัยในเมืองไทยเราขณะนี้มีชาวต่างชาติหลากหลายชาติเข้ามาอาศัยทำมาหากิน มีทั้งฝรั่ง ญี่ปุ่น เกาหลี จีน เขมร พม่า ลาว ชาวต่างชาติหลายคนเข้ามาช่วยพัฒนาชาติบ้านเมือง เป็นกำลังแรงงานหลักในหลายอาชีพที่คนไทยบางคนไม่อยากจะทำ หลายบริษัทข้ามชาติที่เป็นกำลังในการผลักดันระบบธุรกิจ เขาเหล่านั้นหลายคนมีความเชื่อในหลักการของศาสนาของตนเอง ฝรั่งต่างชาติหลายคนตัดสินใจเปลี่ยนศาสนาเข้ามาบวชเป็นพระภิกษุในศาสนาพุทธ…
หลักคำสอนของศาสนาพุทธ หลักการที่ทำให้ผู้คนอยู่กันอย่างปกติสุขไม่เบียดเบียนกันก็คืออทินนาทาน ในศีลทั้งฆราวาสและบรรพชิต การประกอบสัมมาชีพที่เป็นไปด้วยสุจริต การมีชีวิตด้วยความไม่ประมาท มีสติ มีปัญญาเป็นสิ่งกำกับควบคุม การรู้เท่าทันต่อปรากฏการณ์ของชีวิตตามความเป็นจริง ปรัชญาชีวิตและคำสอนของทุกศาสนาเป็นหลักการที่ดีของการใช้ชีวิตร่วมกัน การหลอกลวงกันด้วยความโลภที่เกินจากความเป็นจริงก็จะเกิดขึ้นมิได้…
หนึ่งในสิบคำสอนของพ่อหลวง รัชกาลที่ 9 จากพระราชดำรัสในโอกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา 4 ธันวาคม พ.ศ.2540 “ความพอเพียงนี้ ไม่ได้หมายความว่าทุกครอบครัวจะต้องผลิตอาหารของตัว จะต้องทอผ้าใส่เอง อย่างนั้นมันมากเกินไป แต่ในหมู่บ้านหรือในอำเภอ จะต้องมีความพอเพียงพอสมควร บางสิ่งบางอย่างผลิตได้มากกว่าความต้องการ ก็ขายได้ แต่ในที่ไม่ห่างไกลเท่าไหร่ ไม่ต้องเสียค่าขนส่งมากนัก มีเงินเดือนเท่าไรจะต้องใช้ภายในเงินเดือน กู้เงินนั้น เงินจะต้องให้เกิดประโยชน์ มิใช่กู้สำหรับไปเล่น ไปทำอะไรที่ไม่เกิดประโยชน์”
เฉลิมพล พลมุข
