ปัจจุบันผลิตภาพแรงงานในสาขาเกษตรกรรมของไทยยังค่อนข้างต่ำเมื่อเทียบกับสาขาอุตสาหกรรมและสาขาบริการ โดยเฉพาะอย่างยิ่งแรงงานในสาขาเพาะปลูกยางพาราพบว่ายังจำเป็นต้องเพิ่มพูนความรู้และทักษะในการทำงาน เพื่อเพิ่มผลผลิตต่อไร่ ลดต้นทุนการผลิต ฟื้นฟูสภาพแวดล้อม และสร้างความยั่งยืนในการทำสวนยาง ดังนั้น สถาบันคุณวุฒิวิชาชีพ (องค์การมหาชน) จึงได้ร่วมมือกับคณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์ดำเนินโครงการจัดทำมาตรฐานอาชีพและคุณวุฒิวิชาชีพ อาชีพผู้ปฏิบัติงานด้านเพาะปลูกยางพารา โดยมีระยะเวลาดำเนินงาน 1 ปี ตั้งแต่วันที่ 21 กันยายน 2559 ถึงวันที่ 20 กันยายน 2560
อาชีพที่ได้ดำเนินการจัดทำมาตรฐานในครั้งนี้ ประกอบด้วย 3 อาชีพ คือ ผู้ปฏิบัติงานด้านจัดทำแปลงต้นยางพาราพันธุ์ดี ผู้ปฏิบัติงานด้านการจัดการปุ๋ยยางพารา และผู้ปฏิบัติงานด้านการเก็บเกี่ยวผลผลิตยางพารา
ทั้งนี้ ในการดำเนินโครงการได้ยึดหลักการมีส่วนร่วมจากทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้องเป็นสำคัญ
สำหรับขั้นตอนการทำงานเริ่มจากการศึกษาข้อมูลทั้งในประเทศและต่างประเทศ ได้แก่ มาเลเซีย ฟิลิปปินส์ และอินเดีย เพื่อนำมาเป็นแนวทางในการจัดทำมาตรฐานอาชีพฯ หลังจากนั้นดำเนินการประชาสัมพันธ์โครงการผ่านสื่อต่างๆ และจัดสัมมนาเปิดตัวโครงการ เพื่อให้เกิดการรับรู้ในทุกภาคส่วนที่เกี่ยวข้อง
ต่อมาจัดประชุมเชิงปฏิบัติการคณะทำงานที่มีผู้แทนจากชาวสวนยาง นักวิชาการ องค์กรพัฒนาเอกชน สื่อสารมวลชน และหน่วยงานภาครัฐที่เกี่ยวข้อง เพื่อร่วมจัดทำมาตรฐานอาชีพฯ จากนั้นนำเสนอผลการจัดทำมาตรฐานอาชีพฯต่อคณะรับรองมาตรฐานอาชีพฯ ซึ่งมาจากภาคส่วนต่างๆ ที่เกี่ยวข้องเช่นกัน เพื่อเห็นชอบร่างมาตรฐานอาชีพฯ แล้วเปิดรับฟังความคิดเห็นจากเวทีสัมมนาประชาพิเคราะห์
และดำเนินการสร้างเครื่องมือในการประเมินสมรรถนะบุคคลตามมาตรฐานอาชีพ ทั้ง 3 อาชีพ อาชีพละ 2 ชั้นคุณวุฒิ
สำหรับขั้นตอนสุดท้ายของโครงการในขณะนี้คือ การนำเครื่องมือในการประเมินสมรรถนะบุคคลตามมาตรฐานอาชีพไปทดลองประเมินกับเกษตรกรชาวสวนยางกลุ่มตัวอย่าง เพื่อประเมินความเหมาะสมของเครื่องมือและนำผลการวิเคราะห์มาปรับปรุงเครื่องมือให้มีคุณภาพพร้อมใช้งานในอนาคต พร้อมๆ กับประชาสัมพันธ์ให้ระบบมาตรฐานอาชีพและคุณวุฒิวิชาชีพด้านเพาะปลูกยางพาราเป็นที่รับรู้และยอมรับในวงกว้าง
การจัดทำมาตรฐานอาชีพและคุณวุฒิวิชาชีพ อาชีพผู้ปฏิบัติงานด้านเพาะปลูกยางพาราในครั้งนี้นับว่าเป็นเรื่องใหม่ในวงการเพาะปลูกยางพาราของประเทศไทย โดยบุคลากรในกลุ่มอาชีพที่เกี่ยวข้องสามารถเข้ามาทดสอบความสามารถ และนำผลการทดสอบไปเป็นแนวทางเพื่อพัฒนาศักยภาพและสมรรถนะของตนเอง
สำหรับผู้ที่ผ่านการทดสอบจะได้รับใบประกาศนียบัตรและใบรับรองคุณวุฒิวิชาชีพในอาชีพและชั้นคุณวุฒิที่สอบผ่าน
นอกจากนั้น ผู้ประกอบการและเจ้าของสวนยางก็จะได้ประโยชน์ในการเลือกจ้างบุคคลที่ผ่านการทดสอบที่สามารถปฏิบัติงานได้ตรงกับความต้องการในสาขาอาชีพ ในส่วนของสถานศึกษาก็สามารถนำข้อมูลไปใช้ในการพัฒนาหลักสูตรการเรียนการสอนให้ตรงกับความต้องการของผู้ประกอบการและเจ้าของสวนยาง
ซึ่งจะนำไปสู่การเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันให้กับประเทศไทยในด้านการเพาะปลูกยางพาราในระดับสากลต่อไป
สําหรับการนำมาตรฐานอาชีพและคุณวุฒิวิชาชีพ อาชีพผู้ปฏิบัติงานด้านเพาะปลูกยางพาราของไทย เข้าสู่ระบบการใช้งานของประเทศในอนาคตนั้น สถาบันคุณวุฒิวิชาชีพมีแนวทางในการดำเนินการโดยสนับสนุนการจัดตั้งองค์กรรับรอง (Certify Body) เพื่อประเมินสมรรถนะบุคคลตามมาตรฐานอาชีพตามระบบ ISO 17025
โดยจะเปิดโอกาสให้บุคลากรที่เกี่ยวข้องกับการเพาะปลูกยางพาราเข้ารับการทดสอบสมรรถนะบุคคลตามมาตรฐานอาชีพและพัฒนาขีดความสามารถเพื่อเพิ่มผลิตภาพแรงงานในสาขาอาชีพและสร้างความก้าวหน้าในอาชีพให้กับตนเองต่อไป
เรียบเรียงโดย
ดร.วิโชติ จงรุ่งโรจน์
คณะทรัพยากรธรรมชาติ มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์
ดร.กฤษยาพร ทินกร
สถาบันคุณวุฒิวิชาชีพ
