ประกาศคุรุสภา เรื่อง การรับรองปริญญาและประกาศนียบัตรทางการศึกษาเพื่อการประกอบวิชาชีพ พ.ศ.2557 ประกาศลงในราชกิจจานุเบกษา เล่ม 131 ตอนพิเศษ 46 ง. วันที่ 14 มีนาคม 2557 เป็นเวลา 3 ปีเศษ แล้วประกาศดังกล่าวได้กำหนดให้หลักสูตรปริญญาตรี โท และเอกทางการศึกษา ประกาศนียบัตรวิชาชีพครู ที่จะเสนอขอรับรองจากคุรุสภาจะต้องเป็นหลักสูตรที่ได้รับความเห็นชอบหรือได้รับอนุมัติจากสภาสถาบัน (ข้อ 4) และสถานที่เปิดสอนหลักสูตรปริญญาหรือประกาศนียบัตรทางการศึกษาต้องได้รับความเห็นชอบหรือได้รับอนุมัติจากสภาสถาบัน (ข้อ 5)
ผลจากประกาศคุรุสภาดังกล่าวทำให้สถาบันอุดมศึกษาต่างๆ ของไทยมีการปรับปรุงหลักสูตร และพัฒนาหลักสูตรทางด้านครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ให้เป็นไปตามเกณฑ์การรับรองของคุรุสภา บางหลักสูตร เช่น หลักสูตรประกาศนียบัตรบัณฑิต หรือหลักสูตรระดับปริญญาโท อาจมีผู้สำเร็จการศึกษาตามเกณฑ์การรับรองของคุรุสภา เนื่องจากใช้เวลาเรียนประมาณ 1 1/2 ปี
ในหลักสูตร ป.บัณฑิตวิชาชีพครู และ 2 ปีสำหรับหลักสูตรระดับปริญญาโท บางสาขา ส่วนหลักสูตรครู 5 ปี (คบ/ศษ.บ) ยังไม่มีบัณฑิตที่สำเร็จ การศึกษาตามเกณฑ์การรับรองของคุรุสภา เพราะหลักสูตรดังกล่าวต้องใช้เวลาเรียนถึง 5 ปี
อย่างไรก็ตาม เมื่อดูรายละเอียดของประกาศคุรุสภา ใน (ข้อ 6) กำหนดไว้ว่า “ผู้สำเร็จการศึกษาที่ได้รับปริญญาหรือประกาศนียบัตรที่คุรุสภาให้การรับรองจะต้องผ่านการทดสอบเพื่อขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพที่คุรุสภากำหนด”
ข้อกฎหนดดังกล่าวชี้ชัดว่าผู้สำเร็จการศึกษาจากหลักสูตรที่สถาบันอุดมศึกษาใช้เกณฑ์การรับรองตามประกาศคุรุสภา พ.ศ.2557 เป็นแนวในการปรับปรุงสูตร/พัฒนาหลักสูตรใหม่ ก็ตาม และคุรุสภาให้การรับรอง เมื่อสำเร็จการศึกษาแล้วการขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ มิใช่จะได้โดยอัตโนมัติ จะต้องผ่านการทดสอบตามที่คุรุสภากำหนด
ในปัจจุบันได้มีนักศึกษาระดับบัณฑิตศึกษา ตามหลักสูตรประกาศนียบัตรบัณฑิตวิชาชีพครู/ปริญญาโท (ทางการศึกษา) บางส่วนอาจสำเร็จการศึกษา เมื่อสิ้นปีการศึกษา 2559 การขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู (ผู้สำเร็จการศึกษาหลักสูตร ป.บัณฑิต) และการขอใบอนุญาตประกอบวิชาชีพผู้บริหารสถานศึกษาหรือการบริหารการศึกษาจะต้องผ่านการทดสอบตามที่กำหนดไว้ในประกาศคุรุสภา
ปัจจุบันคุรุสภายังไม่ได้ดำเนินการกำหนดให้มีการทดสอบแก่กลุ่มที่จะสำเร็จการศึกษาดังกล่าว เพื่อขอรับใบอนุญาต หากไม่มีการทดสอบผู้จบการศึกษาจากหลักสูตรดังกล่าวจะไม่สามารถขอรับใบอนุญาตฯ ได้สำหรับการดำเนินการทดสอบเพื่อขอใบอนุญาตประกอบวิชาชีพทั้งครู และผู้บริหาร มาตรการที่ให้มีการทดสอบผู้สำเร็จการศึกษา เพื่อขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ ตามประกาศของคุรุสภาดังกล่าวนี้
จากรายงานชุดการปฏิรูประบบบุคลากรครู : ข้อเสนอการสร้างและคัดเลือกครูสอนดีรุ่นใหม่สู่การยกระดับคุณภาพการศึกษา โดยศุภณัฎฐ์ ศศิวุฒิวัฒน์ (2559) ในโครงการจัดตั้งสถาบันวิจัย ระบบการเรียนรู้ สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย (ทีดีอาร์ไอ) ได้เสนอเพื่อคัดเลือกครูสอนดีเข้าสู่วิชาชีพ ประการหนึ่งคือ จัดการทดสอบวัดความรู้และทักษะสำคัญ ก่อนได้รับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพ โดยให้คุรุสภาและคณะศึกษาศาสตร์ร่วมกันพัฒนาคลังข้อสอบเพื่อวัดความรู้ คุรุสภาอาจร่วมมือกับสภาคณบดี คณะครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์แห่งประเทศไทย ที่เป็นเครือข่ายที่สำคัญของสถาบันการผลิตครู ร่วมกันสร้างข้อสอบที่ได้มาตรฐานเพื่อให้การทดสอบของคุรุสภามีความน่าเชื่อถือ ทั้งผู้เกี่ยวข้องโครงการ และประชาชนทั่วไป
ในส่วนของวิธีการสอบนั้น คุรุสภาควรพิจารณาใช้วิธีการทดสอบด้วยระบบอิเล็กทรอนิกส์ (e-Testing) เพื่อให้เกิดความสะดวกแก่ผู้เข้าสอบและทราบผลการสอบอย่างรวดเร็ว และอาจป้องกันการทุจริตการสอบได้ทางหนึ่ง
การขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพครู/ผู้บริหารสถานศึกษา/บริหารการศึกษา ตามประกาศคุรุสภาเรื่องการรับรองปริญญาและประกาศนียบัตรทางการศึกษา เพื่อการประกอบวิชาชีพ พ.ศ.2557 ได้กำหนดไว้ชัดเจนว่าการจะขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพจะต้องผ่านการทดสอบ เหมือนกับกลุ่มวิชาชีพอื่นเพียงแต่คุรุสภายังไม่ได้ประกาศหลักเกณฑ์ วิธีการในการจัดการทดสอบแบบทดสอบและหน่วยจัดสอบ ซึ่งจะต้องดำเนินการด้วยความโปร่งใส ยุติธรรม และให้เกิดความเชื่อมั่นต่อผลการทดสอบ
ประเด็นการทดสอบเพื่อขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพเป็นเรื่องที่ควรมีการดำเนินการโดยเร่งด่วน ผลการทดสอบเพื่อขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพของผู้สำเร็จการศึกษาทางด้านครุศาสตร์/ศึกษาศาสตร์ นอกจากเป็นมาตรการในการยกระดับคุณภาพบุคลากรทางการศึกษาก่อนเข้าสู่วิชาชีพตามที่กฎหมายกำหนดแล้วยังเป็นมาตรการในการสร้างความรับผิดชอบต่อการผลิตครูของหน่วยผลิตครู
หากพบว่าผลการทดสอบของผู้เข้าสอบที่ไม่ผ่านการทดสอบเป็นจำนวนมากมาจากสถาบันใด สถาบันการผลิตเหล่านั้นจะต้องเร่งรัดในการปรับปรุงคุณภาพการจัดการศึกษาตามหลักสูตรนั้นๆ ทั้งระบบ
การทดสอบเพื่อขอรับใบอนุญาตประกอบวิชาชีพเป็นมาตรการหนึ่งที่ยืนยันคุณภาพของบัณฑิต
สุรชัย เทียนขาว
