| ที่มา | มติชนออนไลน์ |
|---|---|
| ผู้เขียน | สุจิตต์ วงษ์เทศ |
| เผยแพร่ |
อ. เชียงคำ จ. พะเยา ขณะนี้มีงาน “สืบสานวัฒนธรรมไทลื้อ”
หลักแหล่งดั้งเดิมของชาวลื้ออยู่ดินแดนสิบสองพันนา มณฑลยูนนาน ในจีน มีเมืองศูนย์กลางชื่อเชียงรุ่ง (ชื่อที่ถูกต้องคือ เชียงรุ่ง ไม่ใช่เชียงรุ้ง)
ชาวลื้อ เรียกตัวเองว่า ลื้อ คนอื่นก็เรียก ลื้อ แต่โดยทั่วไปรู้จักในชื่อ ไตลื้อ
ไต เป็นคำเดียวกับ ไท แปลว่า คน หรือ ชาว เช่น ไตลื้อ แปลว่า คนลื้อ, ชาวลื้อ (แต่ออกเสียงต่างกันตามหลักแหล่งของคนซึ่งอยู่ต่างพื้นที่)
ศูนย์กลางดั้งเดิมของคนพูดภาษาไทย อยู่บริเวณลุ่มน้ำแยงซี ในจีนภาคใต้ เช่น มณฑลกวางสี ฯลฯ ต่อมาโยกย้ายไปตามเส้นทางการค้า ทิศตะวันตก แยก 2 สาย ได้แก่ (1.) ออกเสียง ไท ไปทางลาว, ไทย (2.) ออกเสียง ไต (ท เป็น ต) แล้วเรียกสิบสองพันนาเป็นสิบสองปันนา (พ เป็น ป) ไปทางยูนนาน และพม่า
นักวิชาการกลุ่มหนึ่งเคยบอกว่าคนไทยมีหลักแหล่งดั้งเดิมอยู่สิบสองพันนา และลื้อ สิบสองพันนา มีอักษรของตัวเอง มีอายุเก่ากว่าอักษรไทยของพ่อขุนรามคำแหง
แต่พยานหลักฐานบอกชัดเจนว่าตัวอักษรที่พวกลื้อใช้เขียนปั๊บสา (กระดาษสาเป็น พับๆ) เป็นอักษรล้านนาที่แพร่กระจายขึ้นไปจากเชียงใหม่ ในแผ่นดินพระเจ้าติโลกราช ราวหลัง พ.ศ. 2000
หลังจากนั้น ร.1 ให้เจ้ากาวิละยกกองทัพขึ้นไปกวาดต้อนชาวลื้อจากสิบสองพันนา ลงไปเติมเต็มเมืองเชียงใหม่ นับแต่นั้นชาวลื้อก็ทยอยโยกย้ายหลักแหล่งจากสิบสองพันนา ลงไปอยู่ล้านนา เช่น น่าน, พะเยา ฯลฯ
พันนา หมายถึง จำนวนที่นาพันไร่ (โดยประมาณ) เป็นขนาดของดินแดนวัดจากจำนวนที่ดิน เช่นเดียวกับล้านนา คือที่นาจำนวนนับล้านๆ โดยนัยก็คือกว้างขวางมากจนนับไม่ถ้วน
