ความเชื่อลางสังหรณ์ของคนไทยในสมัยโบราณเรื่อง “เสียงจิ้งจกทัก เสียงนกเสียงการ้องทักยังต้องฟัง” เพื่อเตรียมพร้อมระวังภัยคุกคามของพลังทางเทคโนโลยีดิจิทัลเปลี่ยนโลก ที่ยังไม่ทราบว่าจะเกิดมาในรูปแบบใดในทศวรรษนี้ ตัวอย่างความเชื่อเรื่องเสียงนกเสียงการ้องทักมีตัวอย่างดังนี้
แต่โบราณคนเฒ่าคนแก่มักจะบอกว่า “กาบอกข่าว ห้ามไม่ให้ไล่แต่จะบอกว่า บอกข่าวดีให้บอกไป บอกข่าวร้ายให้บินหนีไป” คนไทยมีความเชื่อเรื่องฟังเสียงการ้อง ดังนี้ “ ขอน้อมประณตบทศรี จะแต่งตำราการ้องให้ฤกษ์ดี ตามคัมภีร์ไสยศาสตร์ได้เรียนมา แม้จะมีที่ไปจากนิเวศน์ จงสังเกตการ้องบอกภาษา ถ้าการ้องบอกชัดว่ากากา ไปเบื้องหน้าลาภได้ดังใจจง ถ้ากาอ้อกาอ้อบอกภาษา จะมีคนบูชาสมประสงค์ ถ้า กาวักกาวัก จักทะนง จะเสียทรงเกิดทุกข์ไม่สุขใจ ถ้า กาวากาวา จะม้วยมรณ์ จะสังหรณ์วายชนม์ จนตักษัย ถ้า กาวูกาวู
ผู้จะไป คงจะได้เมียมิตรประสิทธิ์แล”
ความเชื่อเรื่อง “การ้องทัก” ในหนังสือสามก๊ก ก็ได้เขียนไว้ในตอนหนึ่งว่า “ฝ่ายเล่าปี่ ขงเบ้ง ยกมาถึงกลางทางเห็นธงเขียวซึ่งแห่นำหน้าเล่าปี่กลับม้วนเข้ากับคัน แล้วมีกาตัวหนึ่งบินมาทางทิศใต้ร้องเป็นเสียงแล้วบินไปทางทิศเหนือ เล่าปี่เห็นเป็นอัศจรรย์ประหลาดใจนักจึงถามขงเบ้งว่า ที่บังเกิดดังนี้ กวนอูไปตีเมืองเตียงสาจะได้หรือมิได้ประการใด ขงเบ้งจับยามดูก็รู้แจ้งจึงบอกว่า บัดนี้กวนอูได้เมืองเตียงสาแล้วได้ทหารเอกด้วยเวลาบ่ายวันนี้จะได้ข่าว”
เมื่อโลกก้าวเข้าสู่ยุคเศรษฐกิจเกิดการเปลี่ยนแปลงอย่างพลิกผัน (World Disruptive Economy) เราจึงจำเป็นจะต้องปฏิวัติปรับเปลี่ยนหลักสูตรการศึกษาให้ทันสมัย มุ่งให้ผู้ที่เรียนที่ผ่านขบวนการเรียนการสอนตามหลักสูตรสามารถที่ก้าวเข้าสู่โลกอาชีพได้ทันทีอย่างมีประสิทธิภาพโดยไม่ต้องให้นายจ้างต้องไปฝึกสอนเอาเองอีก
เสียงการ้องทักคนแรกที่จำเป็นต้องฟังคือ แจ๊ก หม่า นักธุรกิจคนดังชาวจีนได้ร้องเตือนว่าหลักสูตรการเรียนทุกวันนี้ทำให้บัณฑิตที่จบออกมาเตะฝุ่นเพียบ เหตุเพราะหลักสูตรการเรียนการสอนในระบบการศึกษาทั่วโลกปรับตัวไม่ทันกับความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยีที่เกิดขึ้นอย่างรวดเร็ว และเห็นว่ารูปแบบการสอนอยู่ในสถาบันการศึกษาทุกวันนี้จะทำให้ในอีก 30 ปีข้างหน้าเด็กที่จบมาจะไม่มีงานทำ ทุกวันนี้แนวโน้มของเทคโนโลยีปัญญาประดิษฐ์ Artificial Intelligence (AI) มีศักยภาพเพิ่มสูงขึ้นอย่างรวดเร็ว งานประจำทีเมื่อก่อนเคยใช้แรงงานมนุษย์ทำ ได้มีการปรับเปลี่ยนใช้แรงงานของเครื่องจักรหรือใช้หุ่นยนต์เข้ามาทดแทน ศักยภาพการทำงานก็ย่อมดีกว่ามีประสิทธิภาพมากกว่าแม่นยำกว่ารวดเร็วกว่าแรงงานมนุษย์
ตลอดเวลา 200 ปีที่ผ่านมาเป็นยุคที่อุตสาหกรรมได้สร้างอาชีพให้แก่มนุษย์ได้อย่างมากมาย แต่ทุกวันนี้หุ่นยนต์ปัญญาประดิษฐ์ (AI) จะเข้ามาทดแทนแรงงานมนุษย์ แล้วจะทำให้อุตสาหกรรมไม่ได้เป็นแหล่งสร้างอาชีพให้แก่มนุษย์อีกต่อไป
การจัดการศึกษาจึงต้องปรับตัวให้ทันกับการเปลี่ยนแปลงต้องสอนให้เด็กรู้จักคิดรู้จักสร้างสรรค์นวัตกรรมใหม่ๆ รู้จักผลิตสิ่งใหม่ๆ จึงจะสร้างสรรค์อาชีพให้แก่ตนเองได้ แจ๊ก หม่า ยังได้ฝากไว้ให้คิดว่า แม้เครื่องจักรหรือเทคโนโลยีจะเข้ามาทำลายอาชีพมากมายให้ล้มหายตายจากไป แต่ขณะเดียวกันมันก็สามารถสร้างอาชีพใหม่หรือสิ่งใหม่ขึ้นมาทดแทนได้อีกเช่นกัน
เสียงร้องทักคนที่สองคือ ทิม คุก ซึ่งเป็นซีอีโอของแอปเปิลต่อจาก สตีฟ จ๊อบส์ ได้พูดคุยกับประธานาธิบดีเอ็มมานูเอล มาครง ของฝรั่งเศส ในคราวไปเยือนฝรั่งเศส ว่า การให้การศึกษาเยาวชนฝรั่งเศส ควรให้ความสำคัญกับการเรียนเขียนโปรแกรมมากกว่าการเรียนภาษาอังกฤษ การเรียนโค้ดควรถูกบรรจุอยู่ในหลักสูตรของทุกโรงเรียนทั่วโลกได้แล้ว และยังบอกว่า ภาษา Swift Code นั้น ถือว่าเป็นภาษาง่ายๆ เหมือนกับสินค้าของแอปเปิลที่ใช้ง่าย
เสียงร้องทักคนที่สามคือ ประธานาธิบดีบารัค โอบามา เคยสนับสนุนให้เพิ่มหลักสูตรการเขียนโปรแกรมไว้ในโรงเรียนอย่างทั่วถึงด้วย (ในหลายประเทศเด็กอายุยังไม่ถึง 15 ปี เขียนโปรแกรมคอมพิวเตอร์ได้แล้ว)
เสียงร้องทักคนสี่คือ บิล เกตส์ เคยทำนายอนาคตของโลกไว้เมื่อปี 2538 (ค.ศ.1995) ถึงปี 2560 (22 ปี) ไว้ในหนังสือ “ถนนที่อยู่ข้างหน้า” (The Road Ahead) ซึ่งเป็นยุคที่โลกเริ่มต้นเข้าสู่อินเตอร์เน็ต คำทำนายของเขาถูกต้องทุกข้อ ดังนี้
1.คอมพิวเตอร์ของเราในอนาคตจะเป็นโทรศัพท์ ไปรษณีย์ ห้องสมุด ธนาคาร ฯลฯ
2.คอมพิวเตอร์ในกระเป๋าของเราจะมีข้อมูลหลากหลาย จะเป็นผู้ส่งจดหมายและผู้เล่นเกมคู่กับเรา อีกไม่กี่ปีคนจะใช้คอมพิวเตอร์พกพาในการซื้อของ
3.ต่อไปคุณจะได้ดูหนังในจอคอมพิวเตอร์บนมือถือหรือทีวีแล้วแต่จะเลือก
4.อินเตอร์เน็ตจะเปิดประตูดูข้อมูลทั่วโลกให้คุณเข้าถึงได้โดยง่าย
5.VR ไม่ได้มีไว้สำหรับเล่นเกมเท่านั้น แต่ยังสามารถช่วยหมอช่วยนักบินให้ฝึกฝนพนักงานได้ง่ายขึ้นด้วย
6.โทรศัพท์ท่านนอกจากจะได้ยินเสียงแล้วยังจะได้เห็นภาพได้ด้วย
7.บริษัทท่องเที่ยวจะทำงานยากขึ้นเพราะลูกค้าสามารถใช้อินเตอร์เน็ตวางแผนข้อมูลการเดินทางได้ด้วยตนเองแล้ว
8.การโฆษณาจะเปลี่ยนไป
9.ธนาคารจะเปลี่ยนไป อินเตอร์เน็ตจะเข้ามาแทนที่ธนาคาร
10.อินเตอร์เน็ตจะนำเพื่อนเก่าให้กลับมาพบกับคุณ
11.บ้านที่อยู่ จะเป็น Dictionary, Encyclopedia, กล่องจดหมาย
คำทำนายใหม่ในปี 2561 (ค.ศ.2018) ที่บิล เกตส์ ได้ทำนายไว้ว่า นับจากวันนี้ไปอาชีพที่มีความสำคัญในอนาคตอันใกล้นี้คือ 1.อาชีพผลิตปัญญาประดิษฐ์ Artificial Intelligence (AI) 2.อาชีพผลิตพลังงานสะอาด Renewable Energy และ 3.อาชีพผลิตไบโอเทคโนโลยี Biotechnology เขาได้ให้รายละเอียดว่า
1.ในปัจจุบันได้มีการศึกษาวิจัยเกี่ยวกับปัญญาประดิษฐ์เทคโนโลยีสารสนเทศ AI : Artificial Intelligence อย่างจริงจัง อีกไม่นานจะเห็นนวัตกรรมที่น่าตะลึงอีกมากมาย ความสำคัญของ AI ในการอ่านแยกแยะความแตกต่างของวัสดุเป็นสิ่งที่น่ามหัศจรรย์ โดยที่ทำงานเกี่ยวกับปัญญาประดิษฐ์จะพบเรื่องน่าตื่นเต้นตลอดชีวิตการทำงาน
2.ในปี ค.ศ.2030 จะมีความเติบโตอย่างมหาศาลในความต้องการด้านพลังงานที่สะอาดน่าเชื่อถือและราคาถูก นั่นคือเหตุผลที่พลังงานเป็นโอกาสที่ดีมากสำหรับอนาคต นักนวัตกรรมด้านพลังงานยังต้องคิดค้นและศึกษากันอีกมาก
3.เทคโนโลยีชีวภาพ เป็นอีกทางเลือกหนึ่ง ที่มองว่ามีอนาคต เช่น วัคซีน ป้องกันโรคโปลิโอ เอดส์ และโรคระบาดต่างๆ
ในอีก 15 ปี คนบนโลก 33 ล้านคน อาจถูกทำลายโดยเชื้อโรคร้ายได้ในเวลาไม่ถึง 1 ปี อาจเป็นเชื้อโรคที่ระบาดในอากาศเคลื่อนที่ได้เร็วสามารถฆ่าคนได้ถึง 30 ล้านคน ภายในปี ค.ศ.2030 ผู้คนกว่า 2,000 ล้านคน ที่ไม่มีบัญชีธนาคารจะเก็บเงินและชำระเงินด้วยโทรศัพท์ของพวกเขาเองได้ ในปี ค.ศ.2030 จะมีการพัฒนาพลังงานสะอาดจนจะกลายเป็นการปฏิวัติโลก และภายในปี ค.ศ.2035 เขาเชื่อว่าจะไม่มีประเทศที่ยากจนในโลกอีกต่อไป
นี่คือเสียงอีการ้องทักที่บอกข่าวเตือนภัยคุกคามที่กำลังแผ่ขยายปีกเขาครอบคลุมโลกที่เกิดจากความเจริญทางดิจิทัลเทคโนโลยี ดังนั้น การปฏิรูปหลักสูตรการศึกษาทุกระดับจึงต้องถือเป็นความจำเป็นอย่างเร่งด่วน ที่นักการศึกษาและผู้ที่มีอำนาจของประเทศต้องตระหนักและต้องวางแผนรองรับแก้ไขอย่างเป็นขั้นเป็นตอนที่เป็นรูปธรรมและสามารถจับต้องได้ (เปรียบเหมือนเรา ต้องรื้อโครงตัวถังหรือบอดี้ของรถยนต์รุ่นเก่าทิ้งไปเลย) ตราบใดที่เรายังปล่อยเรือการศึกษาให้ล่องลอยตามกระแสน้ำไปตามยถากรรมเช่นทุกวันนี้ วันหนึ่งเราจะต้องตกดิ่งลงจากหน้าผาที่สูงชันยิ่งยากที่จะกอบกู้คืนมาได้
การปฏิรูปการศึกษาทุกวันนี้เป็นเพียงการปรับโครงสร้างขององค์กรในกระทรวงศึกษาธิการ เป็นเพียงขั้นเริ่มต้นเตรียมจัดขบวนทัพทางการศึกษาให้เหมาะสมเท่านั้น ยังไม่ถึงสนามรบเลยยังไม่ถึงโรงเรียน แค่เตรียมจัดขบวนทัพก็แพ้มาหลายครั้งแล้ว คำตอบแพ้หรือชัยชนะที่ยังรออยู่อยู่ที่สมรภูมิคือที่โรงเรียนเท่านั้น
ในโรงเรียนจะมีปัจจัยของการต่อสู้อยู่ 4 ประการคือ 1.การจัดทำพิมพ์เขียวหลักสูตรที่เหมาะสมทันสมัยไม่ตกเทรนด์นำเข้าไปใช้จัดการเรียนการสอนในโรงเรียน 2.การจัดหาครูผู้สอนหรือนายช่างที่ชำนาญการสอนที่สามารถจะนำพิมพ์เขียวของหลักสูตรไปสู่การปฏิบัติการ (Operation) ได้จริง 3.การวัดผล ประเมินผลที่มีประสิทธิภาพสามารถสะท้อนผลการเรียนรู้ของผู้เรียนได้จริงสามารถใช้ตรวจสอบผลสัมฤทธิ์ของผู้เรียนว่าบรรลุเป้าหมายของหลักสูตรหรือไม่ 4.คือการได้ให้ผู้เรียนได้ลงฝึกปฏิบัติงานจริงเพื่อให้เกิดทักษะมีความชำนาญการจริงในสถานการณ์จริงได้เผชิญปัญหาจากการทำงาน ได้ตัดสินใจได้แก้ปัญหาในสถานการณ์ที่เป็นจริง สามารถที่จะเดินเข้าสู่ตลาดแรงงานทันทีแบบไม่ต้องไปเรียนใหม่
หน้าที่ของแม่ทัพคือการตรวจสอบส่งกำลังบำรุง การให้ขวัญกำลังใจที่ส่งถึงสมรภูมิให้ได้จึงจะบังเกิดผลจริง ที่ผ่านมาการส่งกำลังบำรุงไปถึงสมรภูมิอย่างไม่เหมาะสมงบประมาณสูญเสียรายทางเยอะมาก การใช้งบประมาณขาดประสิทธิภาพ ผู้เรียนไม่ได้รับความรู้ทักษะที่จำเป็นในชีวิตจริง
เสียงการ้องบอกข่าวจิ้งจกทักที่ยกมานี้ล้วนเป็นบุคคลที่ประสบผลสำเร็จทางธุรกิจ เป็นบุคคลที่มีวิสัยทัศน์มองอนาคตของโลกได้อย่างใกล้เคียงความจริง หากเราไม่ตระหนัก ไม่ตื่นตัวที่จะเตรียมพร้อมสู้ศึกหายนะย่อมรออยู่ข้างหน้า โอกาสที่จะฟื้นกลับคืนมาอยู่ในระดับเดิมทันเพื่อบ้านย่อมเป็นไปได้ยาก
ไม่อยากเห็นคนไทยเป็นลูกน้องของคนต่างชาติในบ้านของตนเอง สิ่งที่จะป้องกันแก้ไขได้คือการศึกษาที่มีคุณภาพเท่านั้น วันนี้เรายังพอมีต้นทุนทางการศึกษาที่สูงกว่าเพื่อนบ้านหลายประเทศโดยเฉพาะอย่างยิ่งโครงสร้างพื้นฐาน อาคารสถานที่ สื่ออุปกรณ์เรามีต้นทุนสูงกว่าหลายชาติ เราขาดอย่างเดียวเท่านั้นคือคนที่จะเข้ามาการจัดการที่ถูกต้องและมีประสิทธิภาพ หากตั้งใจมั่นคงใช้เวลาไม่นานก็จะสามารถก้าวผ่านวิกฤตครั้งนี้ได้
