วันพฤหัสบดี ที่ 1 มีนาคม 2561 เป็นวันอะไร มีความสำคัญอย่างไร เมื่อถึงวันนี้ ชาวพุทธควรปฏิบัติตนอย่างไร
ทำไมชาวพุทธไม่รู้เรื่องศาสนาพุทธ คำตอบที่เห็นได้บ่อยๆ ก็คือคนไทยเรานับถือศาสนาด้วยใจ มิได้นับถือด้วยสมอง หมายความว่าเรามีจิตศรัทธาเลื่อมใส ซาบซึ้งเรื่องบาปบุญคุณโทษ ยึดมั่นในศีลธรรมและจริยธรรมตามที่บรรพบุรุษปลูกฝังอบรมมา ความเลื่อมใสศรัทธาค่อยๆ ซึมซาบประทับลงในจิตสำนึกทีละเล็กทีละน้อยด้วยวิธีการฝึกอบรมอันชาญฉลาดของบรรพบุรุษของเรา
พุทธธรรมในความรับรู้ของคนไทย มิใช่ในรูปวิชาการหรือหลักทฤษฎีที่สามารถนำมาถกเถียงกับคนอื่นได้อย่างคล่องแคล่วแต่ปรากฏออกมาเป็นพฤติกรรมในชีวิตจริง พูดให้ชัดก็คือ พุทธธรรมได้หล่อหลอมออกมาเป็นอุปนิสัยของคนไทย จนเรียกได้ว่า “ไทยคือพุทธ พุทธคือไทย”
ความเมตตากรุณา ความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ ความมีใจกว้าง การให้อภัย ล้วนเป็นคุณสมบัติที่หล่อหลอมมาจากพุทธธรรมทั้งสิ้น ขอยกตัวอย่างเรื่องค่ายอพยพบริเวณชายแดนภาคเหนือ มีประชนจากประเทศเพื่อนบ้านหนีภัยสงครามเข้ามาพักพิง รัฐบาลไทยก็ร่วมมือกับองค์การสหประชาชาติด้วยดี ช่วยดูแลผู้ที่หนีร้อนมาพึ่งเย็น หรือชายแดนด้านจังหวัดตากมีประชาชนเจ็บป่วยจากประเทศเพื่อนบ้านดั้นด้นเดินทางข้ามชายแดนมาใช้บริการในโรงพยาบาลฝั่งไทย คุณหมอก็เมตตารักษาให้ด้วยเห็นแก่มนุษยธรรม
ใครจะมาเผยแพร่ลัทธิความเชื่อที่แตกต่าง เราก็ให้อิสระเสรีซึ่งอาจหาไม่ได้ในประเทศอื่น
ใครว่าชาวพุทธไทยไม่รู้พระพุทธศาสนาอาจมีส่วนจริง เพราะนิสัยคนไทยโดยทั่วไปไม่ชอบศึกษาอย่างจริงจัง จะให้เล่าเรียนหลักธรรมทางศาสนาที่ลึกซึ้งนั้นคงยาก หลักธรรมง่ายๆ ที่บรรจุไว้ในแบบเรียนก็บ่นกันทั้งคนสอนและคนเรียน
คนไทยมีความสามารถในการประยุกต์หรือผสมผสาน คนโบราณเมื่อต้องการให้ลูกหลานรู้จักศาสนาท่านจึงเลือกวิธี “ปลูกฝังศีลธรรม” แทนการ “สอนศีลธรรม” คนโบราณรู้ว่า ศีลธรรมนั้น “สอนกันไม่ได้” แต่ “ปลูกฝังได้” วิธีปลูกฝังก็คือ เน้นการประพฤติตามธรรม (ธรรมจริยา) มากกว่าการสอนว่าธรรมใดบ้างควรประพฤติ (จริยธรรม) โดยผู้ใหญ่ทำตนเป็นตัวอย่างที่ดีแก่เด็ก และสร้างสภาพแวดล้อมให้เอื้ออำนวยแก่การฝึกอบรม
สังคมปัจจุบันนี้มีลักษณะซับซ้อนยิ่งกว่าสมัยก่อนเป็นอันมาก เด็กได้พบเห็นตัวอย่างผู้ใหญ่ทั้งดีละเลว เด็กที่มีภูมิคุ้มกันจากครอบครัวและสิ่งแวดล้อมที่ดี ก็จะสามารถแยกแยะและเลือกทางเดินที่ถูกต้องส่วนเด็กที่ขาดภูมิคุ้มกัน อยู่ในครอบครัวและสิ่งแวดล้อมที่ไม่ดีเป็น
กลุ่มที่น่าเป็นห่วง เขาอาจจะติด “กับดัก” และ “หลุมพราง” ซึ่งมีอยู่ไม่น้อยในสังคมปัจจุบัน
ใกล้วันมาฆบูชาแล้ว ขอให้รำลึกถึงพระพุทธองค์และน้อมนำพระจริยวัตรของพระองค์ มาเป็นแบบอย่างความประพฤติแม้สักเล็กน้อยก็ยังดี
