วงการหวยฮือฮา เมื่อคณะกรรมการสลากกินแบ่งรัฐบาล (บอร์ดสลาก) เคาะออกสลากรูปแบบใหม่ “สลากภาพ 12 นักษัตร” กำหนดรูปแบบการเล่น 4 หลัก หรือ 4 ช่อง ขายในราคา 50 บาท สามารถถูกรางวัล 2 ประเภท ประกอบด้วย รางวัล 4 ภาพตรง คือต้องตรงภาพ ตรงหลัก และรางวัล 4 ภาพสลับ คือ ตรงภาพแต่สลับหลัก
ผู้ซื้อสามารถเลือกภาพในแต่ละหลักจากสัญลักษณ์ปีนักษัตร คือ ปีชวด(หนู) ปีฉลู(วัว) ปีขาล(เสือ) ปีเถาะ(กระต่าย) ปีมะโรง(มังกร) ปีมะเส็ง(งู) ปีมะเมีย(ม้า) ปีมะแม(แพะ)ปีวอก(ลิง) ปีระกา(ไก่) ปีจอ(หมา) ปีกุน(หมู)
ออกรางวัลทุกวันที่ 1 และ 16 ของเดือน ไม่อิงกับรางวัลสลากกินแบ่งรัฐบาล กำหนดเงินรางวัลในสัดส่วน 60% ของยอดขาย แบ่งเป็น รางวัล 4 ภาพตรง 50% และรางวัล 4 ภาพหลัก 50% เช่น หากขายสลากได้ 1,036,800 บาท ในจำนวน 20,736 รายการ เงินรางวัลรวมอยู่ที่ 622,040 บาท โดยผู้ที่ถูกรางวัลภาพตรงตั้งแต่ 311,040 บาท และถ้าเป็นรางวัลภาพตรง 4 ภาพซ้ำกันรับเงินรางวัลถึง 622,080 แสนบาท ส่วนรางวัลภาพสลับรับเงินรางวัลต่ำสุด 13,523 บาท สูงสุด 103,680 บาท
อัตราการจ่ายรางวัลมีตั้งแต่ระดับ 1 บาทต่อ 270 บาท จนถึง 1 บาทต่อ 12,441 บาท แล้วแต่ว่าจะออกรางวัลอะไร โอกาสในการถูกรางวัลนั้น มีตั้งแต่ 1 ต่อ 2 หมื่นสำหรับภาพตรง และ 23 ต่อ 2 หมื่นสำหรับภาพสลับที่ไม่ซ้ำกันในแต่ละภาพ
เงินรางวัลจะผันแปรตามจำนวนผู้ถูกรางวัล เช่น หากรางวัลออกปีกุน(หมู) ทั้ง 4 ภาพ เงินรางวัลคือ 622,080 บาท แต่ถ้ามีผู้ซื้อเหมือนกัน 10 คน เงินรางวัลหารกันเหลือประมาณคนละกว่า 6 หมื่นบาท
แนวคิดการออกสลากรูปแบบใหม่นี้ สำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาลศึกษาและคิดมานาน แต่ที่ผ่านมายังทำไม่ได้ เพราะกฎหมายที่มีอยู่ไม่เอื้ออำนวย จนล่าสุดรัฐบาล คสช.แก้ไข พ.ร.บ.สลากกินแบ่งรัฐบาล มีผลในปี 2562 นี้ ซึ่งกฎหมายใหม่เปิดทางให้สำนักงานสลากจัดทำผลิตภัณฑ์สลากรูปแบบใหม่ออกมาได้
จนเป็นที่มาของมติบอร์ดสลากเมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม โดยบอร์ดสลากเลือกสลากภาพ 12 นักษัตร ถือเป็นสลากที่วิ่งแรงแซงทางโค้งรูปแบบอื่นๆ ไม่ว่าจะเป็น สลากตัวเลข 3 หลัก สลากตัวเลข 4 หลัก และล็อตโต้
ธนวรรธน์ พลวิชัย โฆษกคณะกรรมการสลากกินแบ่งรัฐบาล ให้เหตุผลที่บอร์ดเลือก สลากภาพ 12 นักษัตร ว่า เพราะไม่ต้องการให้กระทบสลากใบเดิม เป็นเกมใหม่ไม่อ้างอิงตัวเลขจะได้ไม่ต้องมีปัญหาเหมือนกับกรณีหวย 2 ตัว 3 ตัว สามารถซื้อขายได้ตามความต้องการ ไม่มีปัญหาเรื่องตัวเลขที่ไม่ได้รับความนิยมหรือเลขเน่า เป็นการเล่นเกมใหม่เพื่อความเพลิดเพลิน ถ้าออกแบบตัวเลขจะถูกกล่าวหาว่ามอมเมา การออกแบบล็อตโต้มองว่าคนไทยยังไม่คุ้นชิน
หวังว่าสลากภาพแก้ปัญหาการใบ้หวยของบรรดาเกจิ อาจารย์ดัง และแก้ปัญหาการไปขูดต้นไม้หาเลข ของบรรดานักเสี่ยงโชค
นอกจากนี้บอร์ดสลากยังคาดหวังว่าสลากใหม่ช่วยลดปัญหาสลากใบเกินราคา เพิ่มทางเลือกคนซื้อ แก้ปัญหาหวยใต้ดิน เป็นการพัฒนาผลิตภัณฑ์และระบบการจำหน่ายให้สอดคล้องกับการเปลี่ยนแปลงในยุคดิจิทัล ลดการเล่นการพนันที่ไม่พึงประสงค์ หรือผิดกฎหมาย เช่น พนันบอล เกมออนไลน์ เพราะจากการศึกษาพบว่าการมีสลากแบบเดียวไม่ช่วยแก้ปัญหาสลากเกินราคา ขณะนี้คนใช้มือถือ เว็บไซต์ ซื้อพนันออนไลน์ซึ่งมีอัตราการจ่าย 1 ต่อ 7 พันบาท หวังว่าสลากภาพจะเข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในการแก้ปัญหาพนันออนไลน์
นอกจากนี้ผลการศึกษาพบว่า หวยใต้ดินในช่วง 10 ปี เติบโตมาอยู่ที่ 5 แสนล้านบาท จากในอดีตมีมูลค่า 1 แสนล้านบาท หากออกผลิตภัณฑ์รูปแบบใหม่ได้ คาดว่าจะลดการซื้อหวยใต้ดินได้ถึง 1 แสนล้านบาท เพราะผลการศึกษาประเทศฟิลิปปินส์ ซึ่งหลังจากการออกสลากล็อตโต้พบว่า คนซื้อหวยใต้ดินลดลงและหันมาซื้อหวยบนดินมากขึ้น เนื่องจากมีความปลอดภัยมากกว่าหวยใต้ดินซึ่งมักมีการโกงกัน
จากการประเมินเบื้องต้นของ พ.ต.อ. บุญส่ง จันทรีศรี ผู้อำนวยการสำนักงานสลากกินแบ่งรัฐบาล ชี้ว่าจะสามารถขายสลากรูปภาพไม่น้อยกว่างวดละ 1 พันล้านบาท หรือหลายพันล้านบาท โดยเป็นการเทียบเคียงกับการขายสลากรูปแบบใหม่ในอดีตที่ผ่านมา
อย่างไรก็ตามสลากภาพมีข้อเสียคือ ไม่มีรางวัลแจ๊กพ็อตอาจไม่จูงใจให้มีผู้มาซื้อมากพอ ในการซื้อสลากภาพสามารถซื้อผ่านแอพพลิเคชั่นผ่านโทรศัพท์มือถือ หรือผ่านคนขายที่ลงทะเบียน และอาจซื้อผ่านเฉพาะคนพิการ ตรงนี้ยังไม่ได้สรุป
หลายคนคงใจจดจ่อว่าสลากภาพขายเมื่อไหร่ คงต้องบอกว่าอีกหลายขั้นตอน เพราะบอร์ดสลากมอบให้คณะทำงานศึกษาที่มีนายธนวรรธน์เป็นประธานไปหารือฝ่ายกฎหมาย เช่น คณะทำงานไปหารือกับคณะกฤษฎีกาและหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เพื่อไม่ให้เกิดปัญหาเหมือนกับการออกหวย2 ตัว 3 ตัวเหมือนในอดีต
หลังจากหน่วยงานด้านกฎหมายตอบข้อหารือมาแล้ว สำนักงานสลากฯ ต้องจัดรับฟังความคิดเห็นของผู้ที่เกี่ยวข้อง ใช้เวลาประมาณ 2-3 เดือน รวมถึงต้องจัดทำร่างประกาศหรือกฎกระทรวงที่เกี่ยวข้อง หลังจากนั้นเสนอไปยังคณะรัฐมนตรี (ครม.) ให้เห็นชอบ
ที่สำคัญบอร์ดชุดนี้มีสถานะรักษาการ ต้องหมดอำนาจตามอำนาจ คสช. และตามกฎหมายสลากให้แต่งตั้งคณะกรรมการใหม่ในอีก 2 เดือน หลังบอร์ดเก่าหมดวาระลง ขณะนี้อยู่ระหว่างการแต่งตั้งบอร์ดใหม่ ดังนั้นหากบอร์ดใหม่หน้าตาเดิม ก็มีโอกาสที่สลากภาพ 12 นักษัตรเดินหน้าต่อ เพราะขณะนี้ถือว่าเดินมาครึ่งทางแล้ว มีรูปแบบสลากและรางวัลที่ชัดเจน ขั้นตอนต่อไปคือต้องดูกฎหมาย เสนอฝ่ายนโยบายให้เห็นชอบ
ด้าน สมชาย ปัญญ์เอกวงศ์ ประธานฝ่ายส่งเสริมอาชีพและการจ้างงานสมาคมคนพิการทุกประเภทแห่งประเทศไทยให้ความเห็นสลากภาพ 12 นักษัตร ไม่น่าจะได้รับความนิยม และไม่น่าจะดึงคนจากหวยใต้ดินได้ เพราะรางวัลไม่จูงใจ รวมทั้งคนไทยยังยึดติดกับการเล่นหวยเลขท้าย 2 ตัว และ 3 ตัว
แม้รัฐบาลเปลี่ยนจะรูปแบบใหม่ เจ้ามือหวยใต้ดินสามารถปรับเปลี่ยนรูปแบบรับแทงหวยโดยอิงจากการออกรางวัลสลากภาพของรัฐบาล และทุ่มเงินรางวัลให้มากกว่าที่รัฐบาลให้ ดังนั้นการออกสลากภาพจึงไม่ได้ช่วยลดการซื้อหวยใต้ดินลง แต่กลับจะเพิ่มการพนันใหม่ๆ ในตลาดเข้าไปอีก
สอดคล้องกับนายธนากร คมกฤส เลขาธิการมูลนิธิรณรงค์หยุดพนัน กล่าวว่า หวยภาพยังไม่น่าสนใจ เนื่องจากรางวัลน้อยและเงินรางวัลถูกหารเฉลี่ยตามจำนวนคนที่ถูก โอกาสในการถูกรางวัล 1 ต่อ 20,000 กว่ารูปแบบ ทำให้คนซื้อมีโอกาสถูกยากกว่าหวยใต้ดิน จึงมองว่าหวยภาพนั้นไม่ได้ช่วยแก้ปัญหาหวยใต้ดิน และการมีสลากรูปแบบใหม่เท่ากับส่งเสริมให้ประชาชนเล่นพนันมากขึ้นกว่าเดิม
ครั้งนี้ถือเป็นครั้งแรกในรอบหลายสิบปี ที่สำนักงานสลากออกผลิตภัณฑ์รูปแบบใหม่ หลังขายสลากใบมานาน บอร์ดสลากชุดนี้มั่นใจว่าสลากภาพดังกล่าวจะเห็นผลเป็นรูปธรรม ดังนั้นถ้าบอร์ดชุดนี้กลับมาทำหน้าที่อีกครั้งคิดว่าจะสามารถเดินหน้าสลากภาพให้สำเร็จได้ตามความตั้งใจ
ตรงกันข้าม หากบอร์ดเปลี่ยนหน้าไปแนวคิดหวย “12 นักษัตร” ก็อาจพลิกผันได้
คงต้องติดตามกันยาวๆ ว่าจะมีออกผลิตภัณฑ์อะไร เพื่อมาดึงเงินจากนักเสี่ยงโชคชาวไทย
