นายกัมปนาท เพ็ญสุภา ผู้อำนวยการศูนย์วิจัยเศรษฐศาสตร์ประยุกต์ คณะเศรษฐศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เปิดเผยผลสำรวจภาคเกษตรไทยกับการเข้าสู่ไทยแลนด์ 4.0 ซึ่งจัดทำร่วมกับสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) โดยสัมภาษณ์เกษตรจำนวน 741 ราย ในจังหวัดลพบุรี พบว่าเกษตรกรที่กำลังปรับตัวสู่การเป็นเกษตรกรสมัยใหม่ (สมาร์ท ฟาร์มเมอร์) มีจำนวน 654 ราย โดยข้อมูลพื้นฐานพบว่าเกษตรกรในกลุ่มนี้ส่วนใหญ่มีอายุเฉลี่ย 56.1 ปี มีประสบการณ์ประกอบอาชีพด้านเกษตร 32.7 ปี มีสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 4.2 คน สมาชิกครัวเรือนที่มีการศึกษาระดับปริญญาตรีขึ้นไปเฉลี่ย 0.4 คน แรงงานเกษตรแบบเต็มเวลาเฉลี่ย 1.7 คน แรงงานเกษตรแบบไม่เต็มเวลาเฉลี่ย 0.9 คน มีพื้นที่ใช้ประโยชน์ 16.1 ไร่ มีการใช้คอมพิวเตอร์และระบบอินเตอร์เน็ต 17.7 ซึ่งในส่วนมีการใช้สมาร์ทโฟน หาข้อมูลด้านเกษตร 8.9 % และเป็นสมาชิกกลุ่มการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต 13.2% ด้านรายได้และรายจ่ายครัวเรือน พบว่ามีรายได้ภาคการเกษตรเฉลี่ย 221,735 บาท/ปี รายจ่ายภาคเกษตร 84,861 บาท/ปี รายได้ภาคเกษตรสุทธิ 136,874 บาท/ปี ส่วนรายได้นอกภาคเกษตร 127,331 บาท/ปี รายจ่ายนอกภาคเกษตร 204,579 บาท/ปี รายได้นอกภาคเกษตรสุทธิ ติดลบ 77,249 บาท/ปี จึงเท่ากับว่า มีรายได้ครัวเรือนสุทธิ 59,626 บาท/ปี
นายกัมปนาทกล่าวว่า ส่วนเกษตรกรที่เป็นสมาร์ทฟาร์มเมอร์แล้วมีทั้งสิ้น 87 ราย โดยข้อมูลพื้นฐานพบว่ามีอายุเฉลี่ย 56.4 ปี ประสบการณ์การประกอบอาชีพด้านการเกษตรเฉลี่ย 32.4 ปี มีจำนวนสมาชิกในครัวเรือนเฉลี่ย 4.1 คน สมาชิกครัวเรือนที่มีการศึกษาระดับปริญญาตรีขึ้นไปเฉลี่ย 0.4 คน แรงงานเกษตรแบบเต็มเวลาเฉลี่ย 1.6 คน แรงงานเกษตรแบบไม่เต็มเวลาเฉลี่ย 0.9 คน มีพื้นที่ใช้ประโยชน์ 28.9 ไร่ มีการใช้คอมพิวเตอร์และระบบอินเตอร์เน็ต 29.9% ซึ่งในส่วนมีการใช้สมาร์ทโฟน หาข้อมูลด้านเกษตร 18.4% และเป็นสมาชิกกลุ่มการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต 22.1 % ด้านรายได้และรายจ่ายครัวเรือน พบว่า มีรายได้ภาคเกษตรเฉลี่ย 372,703 บาท/ปี รายจ่ายภาคเกษตร 115,490 บาท/ปี รายได้ภาคเกษตรสุทธิ 257,213 บาท/ปี รายได้นอกภาคเกษตร 146,149 บาท/ปี รายจ่ายนอกภาคเกษตร 257,056 บาท/ปี รายได้นอกภาคเกษตรสุทธิ ติดลบ 110,906 บาท/ปี จึงเท่ากับว่ามีรายได้ครัวเรือนสุทธิ 146,307 บาท/ปี ซึ่งหากนำมาวิเคราะห์จะพบว่า ขณะนี้เกษตรกรกำลังอยู่ยุคเทคโนโลยี 2.14 จากยุค 4.0 และหากเปรียบเทียบกับเกษตรกรทั้ง 2 กลุ่ม จะพบว่า เกษตรกรที่ยกระดับเป็นสมาร์ทฟาร์มเมอร์แล้ว จะมีสัดส่วนรายได้สุทธิมากกว่าเกษตรกรที่ยังไม่เป็นสมาร์ทฟาร์มเมอร์อย่างเห็นได้ชัด
น.ส.จริยา สุทธิไชยา รองเลขาธิการสำนักงานเศรษฐกิจการเกษตร (สศก.) กล่าวว่า จากผลสำรวจที่พบว่า ขณะนี้เกษตรกรกำลังอยู่ในยุคเทคโนโลยี 2.14 จากยุค 4.0 หากมองตัวเลขที่เกินครึ่งก็ถือว่าสอบผ่าน อย่างไรก็ตาม ผลสำรวจดังกล่าวเป็นเพียงการสำรวจเพียงจังหวัดเดียวเท่านั้น สศก.จึงได้สั่งการให้ทางศูนย์ปฏิบัติการเศรษฐกิจการเกษตร และมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ สำรวจข้อมูลให้ลงลึกและละเอียดมากยิ่งขึ้น เพื่อที่จะได้นำมาใช้ในการปรับแผนงานของกระทรวงเกษตรและสหกรณ์ ที่ตั้งเป้าจะยกระดับเกษตรกรไทยให้สมาร์ทฟาร์มเมอร์ทั้งหมด หรือเข้าสู่ยุค 4.0 ในปี 2579 ตามแผนยุทธ์ศาสตร์ชาติ 20 ปีของรัฐบาล ซึ่งจะช่วยให้เกษตรกรในประเทศมีรายได้เฉลี่ยเพิ่มขึ้นเป็น 180,000 บาทต่อคนต่อปี หรือเดือนละ 15,000 บาทต่อคน จากที่ในปัจจุบันเกษตรกรมีรายได้เฉลี่ยประมาณ 100,000-120,000 บาทต่อคนต่อปี หรือเดือนละ 9,000 -10,000 บาทต่อคน
