ผู้ส่งออก เร่งรัฐปิดช่องโหว่ผลิตข้าวไทย ห่วงอนาคตตีบตัน ปี 68 โอกาสส่งออกพลิกบวกเป็นลบเหลือ 7.5 ล้านตัน
เมื่อวันที่ 31 กรกฎาคม ร.ต.ท.เจริญ เหล่าธรรมทัศน์ นายกสมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย เปิดเผยว่า ภาพรวมการส่งออกข้าวไทยทั้งปี 2567 ถือเป็นปีที่ดี โดยสมาคมฯได้ปรับเพิ่มเป้าส่งออกข้าวทั้งปีจาก 7.5 ล้านตัน เป็น 8.2 ล้านตัน จากครึ่งปีแรกส่งออกแล้วกว่า 5 ล้านตัน ส่วนหนึ่งปีหลังมีโอกาสส่งออกเฉลี่ยต่อเดือน 6.5-7 แสนตัน ส่งออกจะเกิน 8.6 ล้านตัน แต่ที่สมาคมฯกังวลต่อสถานการณ์การส่งออกข้าวไทยในอนาคต จะแข่งขันกับตลาดโลกได้ยากขึ้น เพราะมีหลายปัจจัยที่รุนแรงขึ้น ได้แก่ พันธุ์ข้าวไทยตรงกับความตลาดโลกน้อยกว่าประเทศคู่แข่ง โดยเฉพาะเวียดนามที่เพิ่มปลูกข้าวหอมมะลิ และข้าวขาวพื้นนุ่มเพื่อส่งออกกว่า 80% แต่ไทยยังข้าวพื้นแข็งเป็นหลัก
อีกทั้งผลผลิตต่อไร่ของไทยน้อยกว่าเวียดนามและจีนกว่าครึ่ง โดยเวียดนามผลิตได้ไร่ละ 900 กิโลกรัม ไทยได้ 450 กิโลกรัม ขณะที่จีนพัฒนาได้ถึง 1,000-1,200 กิโลกรัม ค่าเฉลี่ยต้นทุนต่อไร่ของไทยสูงกว่าแต่รายได้ชาวนาไทยน้อยกว่า เมื่อข้าวต้นทุนในประเทศสูงแต่ราคาส่งออกมีทิศทางลง หลังจากภัยแล้งผ่านไปแล้ว ผลผลิตข้าวโลกก็จะเพิ่มขึ้น 5-6% ชาวนาไทยในพื้นที่ปลูกข้าวหอมมะลิเริ่้มเพิ่มรอบปลูกข้าวขาวมากขึ้น ซึ่งวิตกว่าจะมีเรื่องปลอมปนชนิดข้าวในอนาคต จะเป็นผลเสียต่อภาพลักษณ์ข้าวหอมมะลิไทย
“ในไม่กี่ปีจากนี้ เชื่อว่าจีนจะกลายเป็นประเทศผู้ส่งออกข้าวโลกรายใหญ่ เพราะจีนมีการพัฒนาพันธ์ข้าวที่ตลาดโลกต้องการ ทั้งข้าวหอม ข้าวพื้นนุ่ม และจีนเป็นประเทศที่มีสต๊อกข้าวสูงถึง 120 ล้านตัน จากในอดีตมีแค่ 30 ล้านตัน จึงมีโอกาสที่จีนจะกลายเป็นผู้ส่งออกรายใหญ่แทนอินเดีย ขณะที่ไทยจะเจอประเทศคู่แข่งมากขึ้น ไม่แค่อินเดีย เวียดนาม หรือปากีสถาน ถึงเวลาแล้วที่รัฐบาลต้องแก้ปัญหาให้ตรงจุด ไม่ใช่แค่แจกเงินไปเรื่อยๆ ต้องทำให้เราพร้อมทั้งชนิดสินค้าที่แข่งขันได้ ราคาแข่งขันได้ ไม่อย่างนั้นจะส่งออกข้าวไทยจะตีบตันไปเรื่อยๆ จากการประเมินของกระทรวงเกษตรสหรัฐฯ คาดไทยและเวียดนาม จะส่งออกได้ลดลงเหลือประเทศละ 7.5 ล้านตัน จากปีนี้ 8.5 ล้านตัน และ 8.3 ล้านตัน หรือ ลดลง 11.8% และ 9.6% โดยเป็นอันดับ 2 และ 3 ตามลำดับ ส่วนอินเดียส่งได้เพิ่ม 5.9% จาก 17 ล้านตัน เป็น 18 ล้านตัน” ร.ต.ท.เจริญกล่าว
นายชูเกียรติ โอภาสวงศ์ นายกกิตติมศักดิ์สมาคมผู้ส่งออกข้าวไทย กล่าวเสริมว่า ภาพรวมปีนี้เชื่อว่าส่งออกข้าวยังไปได้ดี และมีโอกาสที่ข้าวไทยจะส่งออกได้เกิน 8.6 ล้านตัน หรืออาจถึง 9 ล้านตัน หากไม่มีปัจจัยเหล่านี้ คือ
- ความผันผวนค่าเงินบาทค่อนข้างสูง สัปดาห์ก่อนอ่อนค่าที่ 37 บาท/เหรียญสหรัฐ ล่าสุด 31 กรกฎาคมแข่งค่า 35.08 บาทต่อเหรียญ อยากให้ค่าบาทนิ่งในอัตรา 36.00-36.50 บาท
- ความสามารถในการแข่งขันของไทย ลดลง ทั้งการขาดความหลากหลายของชนิดข้าวที่ตลาดต้องการ ซึ่งเวียดนามมีมากกว่าไทย และจีนกำลังเป็นรายใหญ่ในอนาคต ต้นทุนขนส่งไทยสูงกว่า ส่งผลราคาข้าวไทยแพงกว่าเวียดนาม 250 เหรียญต่อตัน อย่างข้าวหอมมะลิไทย ราคาส่งออก 900-910 เหรียญสหรัฐต่อตัน หอมมะลิเวียดนามส่งออกที่ 650 เหรียญสหรัฐต่อตัน หรือการส่งออกไปอินโดนีเซีย ค่าส่งข้าวไทยแพงกว่าเวียดนาม 5 เหรียญสหรัฐ
- ปัญหาผลผลิตข้าวต่อไร่ของชาวนากำลังต่ำสุดในโลก
- คาดว่าไตรมาส 4/2567 อินเดียจะผ่อนคลายมาตรการจำกัดส่งออก ที่อาจยกเลิกแต่เก็ยภาษีส่งออกแทน ซึ่งก็ยังถูกกว่าราคาข้าวไทย
- แล้งผ่านไปแล้ว แต่ภัยน้ำท่วมก็อาจเกิดขึ้นได้
