เมื่อวันที่ 5 เมษายน ที่สมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย (สอท.) นายสุชัชวีร์ สุวรรณสวัสดิ์ ประธานที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย แถลงข่าวมาตรการการแก้ปัญหาฝุ่นละอองขนาดเล็ก PM 2.5 ในพื้นที่ภาคเหนือของสถาบันอุดมศึกษา ว่า ทปอ.พร้อมด้วยที่ประชุมอธิการบดีมหาวิทยาลัยราชภัฏ(ทปอ.มรภ.) ที่ประชุมอธิการบดีมหาวิทยาลัยราชมงคล (ทปอ.มทร.) และมหาวิทยาลัยเอกชน เห็นความสำคัญของปัญหาฝุ่นขนาดเล็ก PM 2.5 ควันจากการเผาป่า ในพื้นที่ภาคเหนือตอนบน ซึ่งส่งผลกระทบต่อการใช้ชีวิตของนักศึกษา อาจารย์ในสถาบันอุดมศึกษาหลายแห่ง เช่น มหาวิทยาลัยเชียงใหม่ (มช.) มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง (มฟล.) มหาวิทยาลัยพะเยา (ม.พ.) มหาวิทยาลัยแม่โจ้ มหาวิทยาลัยราชภัฏเชียงใหม่ มรภ.เชียงราย และมรภ.ลำปาง มทร.ล้านนา รวมถึงประชาชนในพื้นที่ ที่ผ่านมามหาวิทยาลัยแต่ละแห่งได้กำหนดมาตรการแก้ไข เพื่อบรรเทาวิกฤตดังกล่าวอย่างเร่งด่วน ทั้งการหยุดเรียน การติดตั้งเครื่องกรองอากาศ แจกหน้ากากอนามัย ในส่วนของ ทปอ.ขณะนี้ได้มีการเปิดบัญชี สมาคมที่ประชุมอธิการบดีแห่งประเทศไทย ”ทปอ.ร่วมใจต้านภัยฝุ่น” เลขบัญชี 013-0-30079-9 ธนาคารกรุงไทย โดยมีเงินตั้งต้น 1 แสนบาทเป็นบัญชีส่วนกลาง เพื่อระดมเงินเป็นค่าใช้จ่ายจัดหาหน้ากากอนามัยป้องกันฝุ่นพิษ และจัดซื้ออุปกรณ์ที่เป็นที่ต้องการมอบให้มหาวิทยาลัยในพื้นที่ ที่จะเป็นศูนย์กลางกระจายไปสู่นักศึกษา อาจารย์บุคลากรและประชาชน และหลังช่วงหลังเทศกาลสงกรานต์ ทปอ.จะลงพื้นที่ติดตามการแก้ปัญหาเพื่อหามาตรการระยาวกลางและระยะยาว
“ปัญหาฝุ่นควันพิษในพื้นที่กรุงเทพฯและภาคเหนือต่างกัน วิกฤติฝุ่นเกิดขึ้นในกรุงเทพฯ สาเหตุหลักฝุ่นควันที่เกิดจากการจราจร ควันของรถบรรทุก ซึ่งก็ได้มีการเสนอมาตรการต่างๆ เพื่อแก้ไขปัญหาทั้งการปรับเปลี่ยนน้ำมันเครื่อง ขณะที่ภาคเหนือปัญหาใหญ่ คือ การเผาในพื้นที่โล่ง พื้นที่เกษตรกรรม การเผาป่า ดังนั้น ทปอ.จึงเสนอให้รัฐบาลสนับสนุนนวัตกรรมด้านการเกษตร เครื่องจักรกลทางการเกษตร เพิ่มโอกาสให้แก่เกษตรกรสามารถเข้าถึงอุปกรณ์เหล่านี้ได้ หรือสนับสนุนให้ประเทศไทยสามารถผลิตเครื่องจักรกลในประเทศ เช่นที่ มหาวิทยาลัยแม่โจ้ มีการพัฒนานวัตกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเกษตรต่อเนื่อง ขณะเดียวกัน เสนอให้เพิ่มพื้นที่อ่างเก็บน้ำในภาคเหนือ เพื่อใช้ดับไฟป่าและภัยแล้ง และยังเป็นประโยชน์ในเรื่องของชลประทานด้วย ซึ่งจากการวิจัยของนักวิชาการด้านสิ่งแวดล้อมของ ปทอ.ยังพบว่าปัจจุบันพื้นที่ภาคเหนือยังมีอ่างเก็บน้ำมีไม่เพียงพอ โดย ทปอ.พร้อมที่จะร่วมมือในการสำรวจและรวมถึงสนับสนุนทางวิชาการอย่างเต็มรูปแบบ”นายสุชชัชวีร์ กล่าว
ด้าน นางชยาพร วัฒนศิริ รองอธิการบดีมหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง (มฟล.) กล่าวว่า สถานการณ์ที่เกิดขึ้นในภาคเหนือขณะนี้ถือเป็นภัยพิบัติทางอากาศที่รุนแรงอย่างมาก ที่ผ่านมา มฟล.ก็เริ่มต้นจากการพยายามช่วยเหลือตนเอง แจกหน้ากากอนามัยให้นักศึกษา คณาจารย์รวมถึงชุมชนโดยรอบมหาวิทยาลัย และเปิดเป็นศูนย์กลางรับบริจาคของเพื่อลดปัญหาดังกล่าว พร้อมกันนี้ประกาศหยุดเรียน ซึ่งมีเสียงเรียกร้องจากนักศึกษาว่าแม้หยุดเรียนก็ยังเจอสภาพอากาศที่ไม่ดีอยู่ดี และการหยุดเรียนก็ส่งผลกระทบต่อการเรียน เพราะเรียนไม่ทันแม้จะมีการเรียนการสอนชดเชย หรือใช้การเรียนการสอนออนไลน์มาช่วยก็ตาม จึงได้กลับมาเปิดเรียนตามปกติ แต่ให้งดกิจกรรมกลางแจ้งทุกประเภท พร้อมกันนี้ได้ปรับปรุงห้องเรียนเป็น clean room ทำความสะอาดเครื่องปรับอากาศและเปลี่ยนมาใช้แผ่นกรองอากาศ (hepa fliter) รวมถึงสร้างพื้นที่ safety zone เพื่อป้องกันฝุ่นละอองขนาดเล็ก เป็นพื้นที่ให้ปลอดภัยกับนักศึกษาทุกคน อย่างไรก็ตาม ขณะนี้ในพื้นที่ภาคเหนือกำลังประสบปัญหาว่าแผ่นกรองอากาศขาดแคลน จึงฝากผู้ที่เกี่ยวข้องเร่งผลิตหรือให้มีการจำหน่ายเพิ่มขึ้น
