นิทานสุภาษิตจีนที่ “เรียนไทยได้จีน” จะนำเสนอในฉบับนี้คือ 百川归海/如百川歸海 Bǎi chuān ɡuī hǎi (ไป่ ชวน กุย ไห่) โดย คำว่า 百 bǎi (ไป่) แปลว่าจำนวนร้อย ในที่นี้จะหมายถึงมากมาย 川chuān (ชวน) แปลว่าแม่น้ำลำธาร 归/歸 ɡuī (กุย) แปลว่า กลับสู่ 海 hǎ i (ไห่) แปลว่าทะเล เมื่อรวมกันแล้วแปลว่า แม่น้ำทั้งหลายล้วนจะไหลกลับสู่ทะเล หรือหลายสิ่งที่กระจัดกระจายอยู่ สุดท้ายแล้วมันก็จะรวมกันในที่เดียวกันอีก มาอ่านนิทานเรื่องนี้กัน
ราชวงศ์ฮั่น 汉朝/漢朝Hàn cháo ฮั่นเฉา เป็นราชวงศ์ที่ยิ่งใหญ่และปกครองประเทศได้ยาวนานมาก เหตุหนึ่งที่ราชวงศ์ฮั่นอยู่ได้อย่างยาวนานนั้น แน่นอนว่าต้องมาจากความสามารถของชนชั้นนักปกครอง มีบันทึกว่า ในช่วงฮั่นตะวันตก 西汉 Xī Hàn ซีฮั่น นักคิดนักวรรณกรรมที่มีชื่อเสียงแห่งยุคนามว่าหลิวอัน 刘安/劉安 Liú ān ซึ่งมีศักดิ์เป็นพระเจ้าหลานเธอแห่งจักรพรรดิฮั่นเกาจู่หลิวปัง 汉高祖刘邦/漢高祖劉邦 Hàn ɡāozǔ Liú Bānɡ หรือจักรพรรดิผู้ก่อตั้งราชวงศ์ฮั่น หลิวอันแม้นจะถือกำเนิดในเชื้อพระวงศ์ และได้รับการแต่งตั้งให้ดำรงตำแหน่งเป็นอ๋อง 王wánɡ (หวัง) พระยศว่า 淮南王Huái nán wánɡ หฺวาย หนาน หวัง แต่พระองค์มิได้มีจิตแสวงหาอำนาจทางการปกครองเหมือนเชื้อพระวงศ์องค์อื่น ท่านกลับชอบการศึกษาเล่าเรียนเป็นยิ่งนัก ด้วยความมุ่งมานะศึกษาเล่าเรียนอย่างมิหยุดหย่อน ท่านจึงเป็นผู้ที่มีความรู้ในทุกด้าน ไม่ว่าจะเป็นด้านวรรณศิลป์ ดนตรี ดาราศาสตร์ การแพทย์ ประวัติศาสตร์ พิธีกรรม หมอดูทำนายทายทักดวงชะตา ด้วยเหตุนี้ท่านจึงมีพระสหายมากมายหลากหลายสาขาความรู้นับพันคน เมื่อความรู้เริ่มสุกงอม ท่านจึงร่วมกับพระสหายทั้งหลายรวบรวมความรู้ทั้งหมดเขียนเป็นตำราขึ้นมาเล่มหนึ่งชื่อหฺวายหนานจื่อ 淮南子 Huái nán zi หนังสือเล่มนี้จะบันทึกศาสตร์ความรู้ในด้านต่างๆ ไว้มากมาย โดยหนึ่งในนั้นได้แก่บทที่ว่าด้วยพัฒนาการของสังคมมนุษย์ เนื้อหาเขียนไว้ดังนี้
บรรพบุรุษของเรานั้น แต่เดิมอาศัยอยู่ตามถ้ำริมฝั่งแม่น้ำ มีชีวิตความเป็นอยู่ที่แสนจะแร้นแค้น และอันตราย ต่อมาได้มีผู้วิเศษตนหนึ่งได้มาปรากฏกายขึ้นยังฝูงชนมนุษย์ พร้อมทั้งสอนให้ผู้คนสร้างบ้านพักที่อยู่อาศัยอันมั่นคงแข็งแรง หลังจากผู้คนรู้จักสร้างบ้านพักแล้ว มนุษย์เราจึงก้าวออกจากโพรงถ้ำ กาลเวลาต่อมา ก็มีผู้วิเศษอีกตนหนึ่งได้มาสอนให้ผู้คนรู้จักผลิตเครื่องมือการเกษตรและอาวุธ ทำให้มนุษย์เรารู้จักเพาะปลูก ใช้อาวุธป้องกันสัตว์ร้ายและใช้ในการล่าสัตว์ ทำให้มนุษย์เราเริ่มอยู่เป็นหลักแหล่ง และเป็นชุมชนใหญ่ขึ้น ในกาลต่อมาก็มีผู้วิเศษอีกตนมาสอนให้ผู้คนที่อยู่เป็นชุมชนแล้วรู้จักสร้างกฎเกณฑ์ทางสังคมเพื่อที่จะให้ทุกคนอยู่ร่วมกันได้อย่างสันติ และต่อมาก็ยังมีผู้วิเศษอีกหลายตนมาสอนให้ผู้คนรู้จักขนบธรรมเนียมประเพณี รู้จักทำเครื่องดนตรี แต่งบทเพลง เพื่อสร้างความบันเทิง จนทำให้ชุมชนของมนุษย์โบราณมีความเจริญก้าวหน้า เป็นพื้นฐานให้กับมนุษย์เราในปัจจุบัน จึงมีคนถามว่าแล้วผู้วิเศษตนไหนควรจะได้รับการยกย่องให้เป็นสุดยอดของบรรดาผู้วิเศษเหล่านั้น การหาคำตอบนี้แม้นจะดูยากยิ่ง แต่สุดท้ายก็ได้คำตอบว่า ผู้วิเศษทุกตนที่มาสอนบรรพบุรุษมนุษย์เรานั้น ล้วนแต่มีความดีอันเท่าเทียมกัน เพราะวิธีการของผู้วิเศษทุกตนล้วนสร้างคุณูปการต่อมนุษยชาติทั้งสิ้น ซึ่งในภายหลังต่อมา วิธีการทั้งหมดทั้งมวลที่เหล่าผู้วิเศษนำมาสอนมนุษย์เรานั้นก็เปรียบดั่งแม่น้ำนับร้อยนับพันสายในโลกใบนี้ แม่น้ำเหล่านี้ก็ล้วนสร้างคุณูปการต่อสรรพสิ่งทั้งหลายในโลก แม่น้ำก็เปรียบดั่งคำสอนของผู้วิเศษทั้งหลาย ผลของความดีทั้งหลายที่ตกสู่มนุษย์ก็เปรียบดั่งมหาสมุทรที่รองรับแม่น้ำทั้งมวลในโลกนี้
ข้อคิดจากประโยคสุภาษิตนี้ เช่น
成语比喻：许多分散的事物都汇集到一个地方。
成語比喻：許多分散的事物都匯集到壹個地方。
Chénɡyǔ bǐyù： Xǔduō fēnsàn de shìwù dōu huìjí dào yī ɡè dìfānɡ.
เฉิงยหวี่ ปี่ยวี่: สวี่ตัว เฟินซ่าน เตอะ ฉื้ออู้ โตว หุ้ยจี๋ เต้า อี เก้อ ตี้ฟาง
สุภาษิตเปรียบว่า หลายสิ่งที่กระจัดกระจายอยู่ แล้วเอามารวมกันในที่เดียว
ประโยคตัวอย่างที่ใช้สำนวนสุภาษิตนี้ เช่น
国家发展是人民向往统一的心愿，如百川归海，谁也阻挡不了。
國家發展是人民向往統壹的心願，如百川歸海，誰也阻擋不了。
Guójiā fāzhǎn shì rénmín xiànɡwǎnɡ tǒnɡyī de xīnyuàn, rú bǎichuān ɡuī hǎi, shéi yě
zǔdǎnɡ bùliǎo.
กวั๋วเจีย ฟาจ่าน ฉื้อ เหรินหมิน เซี่ยงหว่าง ถ่งอี เตอะ ซินเยวี่ยน, หรู ไป่ ชฺวาน กุย ไห่, เฉย์ เหย่ จู๋ต่าง ปู้เหลี่ยว
การพัฒนาประเทศคือความปรารถนาร่วมกันของประชาชนทุกหมู่เหล่าที่ไม่อาจมีใครมาขวางกั้นหยุดยั้งได้ เหมือนดั่งแม่น้ำนับร้อยพันสายที่ต้องไหลไปรวมกันยังท้องมหาสมุทร
ศูนย์ภาษาและวัฒนธรรมจีนสิรินธร
มหาวิทยาลัยแม่ฟ้าหลวง
