| ที่มา | หน้าประชาชื่น มติชนรายวัน |
|---|---|
| เผยแพร่ |
นำมาซึ่งความโศกเศร้าอาลัยยิ่งต่อพุทธศาสนิกชน เมื่อ ‘สมเด็จพระพุทธชินวงศ์’ (สมศักดิ์ อุปสโม ป.ธ.9) กรรมการมหาเถรสมาคม เจ้าคณะใหญ่หนกลาง เจ้าอาวาสวัดพิชยญาติการามวรวิหาร มรณภาพเมื่อวันที่ 28 มิถุนายนที่ผ่านมา ณ โรงพยาบาลกรุงเทพ ด้วยภาวะหัวใจล้มเหลว สิริอายุ 78 ปี
ทำหน้าที่ทางธรรมจวบจนวาระสุดท้าย โดยก่อนหน้ามรณภาพเพียง 1 วัน ยังเป็นประธานเปิดโครงการอบรมวิปัสสนากรรมฐานสำหรับเจ้าสำนักปฏิบัติธรรมในเขตปกครองคณะสงฆ์หนกลาง ประจำปี 2562 ทั้งยังให้ข้อคิดอันเป็นโอวาทสุดท้าย มีเนื้อหาโดยสังเขปว่า
“การมาปฏิบัติธรรมในครั้งนี้ จะมาปฏิบัติเล่นๆ หรือปฏิบัติเหมือนลิงหลอกเจ้า ขออย่านำมาใช้หรือมาปฏิบัติที่นี่เป็นอันขาด เพราะการปฏิบัติระดับเจ้าสำนักปฏิบัติธรรมที่เป็นแบบอย่างให้กับสำนักอื่น เป็นตัวอย่างให้ญาติโยมด้วย จึงขอให้ท่านปฏิบัติอย่างจริงจัง ถ้าไม่ตั้งใจมาปฏิบัติก็อย่ามาทำให้เจ้าสำนักปฏิบัติธรรมของตัวเองเสื่อมเสีย”
ตลอดชีวิตในสมณเพศ สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ มุ่งสืบสานพระพุทธศาสนา สร้างผลงานมากมายเป็นที่ประจักษ์ แม้ในช่วงบั้นปลายมีอาการอาพาธ ตั้งแต่ พ.ศ.2554 ต้องเข้ารับการฟอกไตเป็นประจำ ประกอบกับอาการทางหัวใจ แต่ยังคงทำงานอย่างต่อเนื่อง ไม่หยุดยั้ง
สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ มีนามเดิมว่า สมศักดิ์ ชูมาลัยวงศ์ เกิดเมื่อวันอาทิตย์ที่ 2 ก.พ.2484 ที่บ้านเลขที่ 100 หมู่ 2 ต.ปากจั่น อ.นครหลวง จ.พระนครศรีอยุธยา
อุปสมบท เมื่อวันที่ 5 เม.ย.2504 ที่วัดละมุด จ.พระนครศรีอยุธยา โดยมีพระครูนครวิหารคุณ (ฟัก) วัดบันได เป็นพระอุปัชฌาย์ ได้รับฉายาว่า อุปสโม มีความหมายว่า ผู้มีจิตใจสงบในธรรมอันลึกซึ้ง
พ.ศ.2515 สอบได้เปรียญธรรม 9 ประโยค ด้วยความมุ่งมั่นศึกษาพระบาลี อีก 2 ปีต่อมา
ปศึกษาต่อที่ประเทศอินเดีย จนสอบได้ปริญญามหาบัณฑิต และปริญญาดุษฎีบัณฑิต สาขาประวัติศาสตร์เอเชียโบราณ จากมหาวิทยาลัยมคธแล้วกลับเมืองไทยเป็นอาจารย์ สอนพระปริยัติธรรมแผนกบาลี ป.ธ.8 ประจำสำนักเรียนส่วนกลางวัดสามพระยา และสำนักเรียนวัดชนะสงคราม
สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ มีความโดดเด่นยิ่งในด้านวิชาการ มีผลงานที่สร้างชื่อเสียงมากมาย อาทิ คัมภีร์อภิธานัปปทีปิกาฎกา, ปริวรรตแปลปทานุกรมพระไตรปิฎกฉบับบาลี-ไทย เป็นต้น ล้วนได้รับการยอมรับจากคณะสงฆ์ทั้งสิ้น
งานปกครองคณะสงฆ์ พ.ศ.2529 เป็นพระอุปัชฌาย์วิสามัญ พ.ศ.2540 เป็นเจ้าอาวาสวัดพิชยญาติการามวรวิหาร พ.ศ.2550 เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม พ.ศ.2554 เป็นกรรมการมหาเถรสมาคม และคณะใหญ่หนกลาง
ได้รับพระราชทานสถาปนาเป็นสมเด็จพระราชาคณะชั้นสุพรรณบัฏ ที่สมเด็จพระพุทธชินวงศ์ นอกจากดำรงตำแหน่งสำคัญในทางคณะสงฆ์ ท่านยังมีตำแหน่งอีกมากมาย อาทิ หัวหน้าพระธรรมทูต สายที่ 1, คณะกรรมการพิจารณางบประมาณศาสนสมบัติกลางประจำ (พศป.), กรรมการมูลนิธิโรงพยาบาลสงฆ์, รองอธิการบดีมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส จ.นครปฐม เป็นต้น
ย้อนกลับไปเมื่อครั้งดำรงสมณศักดิ์เป็นพระราชาคณะชั้นสามัญ ที่พระศรีสุทธิพงศ์ เป็นผู้ริเริ่มจัดตั้งในชื่อว่า ‘สถาบันบาฬีศึกษาพุทธโฆส’ เมื่อปี พ.ศ.2530 เพื่อฟื้นฟูการเรียนการสอนภาษาบาลีตามแนวคัมภีร์หลักภาษาบาลีชั้นสูง ได้แก่ คัมภีร์สัททาวิเสส เพื่อเป็นการวางพื้นฐานความรู้ความเชี่ยวชาญทางด้านภาษาบาลี ซึ่งเป็นปัจจัยสำคัญในการศึกษาพระไตรปิฎกได้อย่างถูกต้อง
พระราชรัตนมุนี หรือเจ้าคุณบุญเทียม ผู้ช่วยเจ้าอาวาสวัดพิชยญาติการาม เล่าว่า ในระยะเริ่มก่อตั้งสถาบันบาฬีศึกษาพุทธโฆสใหม่ๆ พระภิกษุสามเณรนักเรียนรุ่นแรกๆ ก็ยังสับสนว่าเรียนจบแล้วจะไปทำอะไรกันบ้าง จะพูดคุยกับสังคมโลกอย่างไร ? เหล่าลูกศิษย์มองเห็นแต่อย่างเดียวว่า หลวงพ่อสมเด็จฯ เป็นพระสมเด็จ และเป็นศาสตราจารย์พิเศษ สาขาวิชาภาษาบาลีรูปแรกของประเทศไทย ไม่ว่าอย่างไร ก็จะเป็นอย่างหลวงพ่อสมเด็จให้ได้ จึงนับเป็นแรงจูงใจที่ทรงพลังยิ่ง
“หลวงพ่อสมเด็จฯ ได้เคยพูดเปรียบเปรยไว้ เมื่อครั้งที่เปิดสถาบันบาฬีศึกษาพุทธโฆสว่า เปรียบดังมานพคลาไคลหลงมรรคาลัยมาพบผู้หลง หลงถาม ผู้หลงหลงซ้ำแสดงความโลเลหลงตาม ทั้งสองเลยเพี้ยนภิญโญ ท่านบอกคนที่ไม่รู้ให้รู้จริง เหล่าศิษย์มองเห็นปลายทาง เกิดความมั่นใจในเส้นทางของการศึกษาพระพุทธศาสนา ลืมตาอ้าปากได้อย่างสบายใจ” พระราชรัตนมุนีระบุ
พระราชรัตนมุนี ยังกล่าวถึงการสืบสานงานของสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ ซึ่งล่าสุดได้สร้างอาคารปฏิบัติธรรมที่ วัดนครหลวง อำเภอนครหลวง จังหวัดนครศรีอยุธยา อันเป็นบ้านเกิด โดยตั้งชื่ออาคารว่า “อาคารปราสาทนครหลวง” ซึ่งอยู่ระหว่างการก่อสร้างด้วยการนำรูปแบบของปราสาทนครหลวง โบราณสถานสำคัญมาจำลองไว้บนสุดของอาคาร 6 ชั้น
แน่นอนว่า จะมีการจัดหาทุนเพื่อก่อสร้างให้แล้วเสร็จตามเจตนารมณ์ของสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ต่อไป หลังจากก่อนหน้านี้ เมื่อช่วงกลางปี 2561 เพิ่งส่งมอบอาคารปฏิบัติธรรม โพธิญาณมหาวิชชาลัย โดยมีสมเด็จพระสังฆราช เสด็จเป็นองค์ประธานในพิธี
อาคารดังกล่าวสำเร็จลงด้วยความตั้งใจในการเผยแผ่พระศาสนาโดยสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ ซึ่งเป็นประธานคณะกรรมการอำนวยการโครงการอนุรักษ์และพัฒนาพุทธมณฑล
การละสังขารของสมเด็จพระเถระรูปนี้ จึงนับเป็นการสูญเสียครั้งยิ่งใหญ่
ในช่วงค่ำของวันศุกร์ที่ 12 กรกฎาคม ที่ศาลาปฏิบัติธรรม สมเด็จพระพุทธชินวงศ์สภา วัดพิชยญาติการามวรวิหาร แขวงสมเด็จเจ้าพระยา เขตคลองสาน กรุงเทพฯ ขรรค์ชัย บุนปาน ประธานกรรมการบริษัทมติชน จำกัด (มหาชน) พร้อมด้วยผู้บริหารในเครือมติชน อาทิ เรืองชัย ทรัพย์นิรันดร์ รองประธานกรรมการ, สมหมาย ปาริจฉัตต์ รองประธานกรรมการ, ปานบัว บุนปาน รองกรรมการผู้จัดการสายการตลาด, วรศักดิ์ ประยูรศุข บรรณาธิการหนังสือพิมพ์มติชน, สุวพงศ์ จั่นฝังเพ็ชร บรรณาธิการนิตยสารมติชนสุดสัปดาห์ และชุมฉันท์ ชำนิประศาสน์ บรรณาธิการบริหารหนังสือพิมพ์ข่าวสด ร่วมเป็นเจ้าภาพในพิธีบำเพ็ญกุศลสวดพระอภิธรรมอุทิศถวายเจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธชินวงศ์
สมหมาย ปาริจฉัตต์ รองประธานกรรมการ บมจ.มติชน จุดธูปเทียนเครื่องนมัสการบูชาพระรัตนตรัย ณ โต๊ะหมู่บูชา จากนั้นประมุข บรรเจิดสกุล ป.ว.ช.ลิขิตการสร้าง จุดเทียนบูชาพระอภิธรรม และวรศักดิ์ ประยูรศุข บรรณาธิการหนังสือพิมพ์มติชน จุดเทียนเครื่องทองน้อยถวายสักการะเจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ในพระโกศ
พระสงฆ์สาธยายธรรม 1 จบ แล้วปานบัว บุนปาน รองกรรมการผู้จัดการสายการตลาด จุดเทียนเครื่องทองน้อย
ต่อมาเวลาประมาณ 19.20 น. พระพรหมเสนาบดี เจ้าอาวาสวัดปทุมคงคาราชวรวิหาร รักษาการณ์เจ้าคณะภาค 7 แสดงธรรมเทศนา โดยมีเนื้อหาให้พุทธศาสนิกชนนำคำสอนของเจ้าประคุณสมเด็จพระพุทธชินวงศ์ไปใช้ในชีวิต แม้ท่านจะมรณภาพแล้วขอให้ระลึกถึงและปฏิบัติตามคำสอน โดยเฉพาะการ ‘ล้างอดีต ทิ้งอนาคต กำหนดปัจจุบัน’ กล่าวคือ การอยู่กับปัจจุบันในอิริยาบถการหายใจเข้าออก
จากนั้น พระสงฆ์สาธยายธรรม 1 จบ แล้วปานบัว บุนปาน รองกรรมการผู้จัดการสายการตลาด ถวายจตุปัจจัยไทยธรรมแด่พระพรหมเสนาบดี
เวลาประมาณ 20.00 น. คณะผู้บริหารในเครือมติชน ถวายผ้าไตรบังสุกุล กรวดน้ำ และกราบลาพระรัตนตรัย
ภายในพิธีมีประชาชน ภิกษุสงฆ์จากวัดต่างๆ อีกทั้งแม่ชี เข้าร่วมเป็นจำนวนมากเพื่อน้อมอาลัยและรำลึกถึงพระเถระนักปราชญ์แห่งกรุงรัตนโกสินทร์ ผู้ส่งทอดผลงานล้ำค่าไว้มากมายแก่วงการพระพุทธศาสนาของไทย และจะคงอยู่สืบไป
