กรมศิลป์บูรณะต่อเนื่องโบราณสถานเขาพระนารายณ์ หรือแหล่งโบราณคดีเขาศรีวิชัย หลังที่ 20 และ 21 ศึกษาลูกปัดที่พบบริเวณ”เขาศรีวิชัย”กว่าแสนเม็ด
กรณีสำนักศิลปากรที่ 12 นครศรีธรรมราช พบหลักฐานใหม่ที่แหล่งโบราณคดีเขาศรีวิชัย อ.พุนพิน จ.สุราษฎร์ธานี โดยเฉพาะ “จักร” ที่ทำจากโลหะสัมฤทธิ์ และเครื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์ถัง และเศษภาชนะดินเผาจากเปอร์เซีย ถือเป็นเมืองท่าสำคัญทั้งการค้าและศาสนาที่รุ่งเรืองในอดีตเมื่อ 1,300 ปีก่อน (อ่านข่าว นักโบราณฯ ไม่ท้อ! ขุด ‘เขาศรีวิชัย’ 20ปี ชี้เป็นเมืองท่าค้าข้ามคาบสมุทร โชว์ชิ้นเอกเร็วๆนี้)
เมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ นายอนันต์ ชูโชติ อธิบดีกรมศิลปากร กล่าวว่า เมื่อเร็วๆ นี้ตนได้ลงพื้นที่ติดตามความคืบหน้าการดำเนินงาน โครงการอนุรักษ์และพัฒนาโบราณสถานเขาพระนารายณ์ หรือเขาศรีวิชัย อ.พุนพิน จ.สุราษฎร์ธานี ซึ่งปีงบประมาณ 2561 กรมศิลปากรมีแผนดำเนินการบูรณะเพิ่มเติมจำนวน 2 หลัง คือหลังที่ 20 และ 21 รวมถึงศึกษาวิจัยเกี่ยวกับลูกปัด ซึ่งส่วนใหญ่เป็นลูกปัดแก้ว ภาชนะดินเผาที่ขุดค้นพบภายในบริเวณดังกล่าว ใช้งบประมาณ 4,285,000 บาท ซึ่งการบูรณะโบราณสถานและโบราณวัตถุเขาพระนารายณ์ มีมาอย่างต่อเนื่อง (อ่านข่าว ขุดพบโลหะประหลาด คนงานนึกว่าจานจักรยาน นักโบราณฯตกใจ ที่แท้’จักรสัมฤทธิ์’ 1,300 ปี พบครั้งแรกในปวศ.ไทย)
นายอนันต์กล่าวว่า อย่างไรก็ตาม ทางกรมศิลปากรจะมีการศึกษาเพิ่มเติมเนื่องจากเขาศรีวิชัยที่ทอดตัวในแนวยาว คือวางตัวในทิศตะวันออกเฉียงเหนือมาตะวันตกเฉียงใต้ มีสันเขา ซึ่งมีโบราณสถานเรียงกระจายตัวตั้งแต่เชิงเขาขึ้นไป ลงมาถึงที่ราบบริเวณโดยรอบเขา เช่น สันเขาจะมีโบราณสถาน 10 หลัง พื้นราบด้านทิศตะวันออกมี 3 หลัง ตะวันตก 8 หลัง รวม 21 หลัง ซึ่งมีบางหลังที่ยังไม่ได้ดำเนินการบูรณะ คือโบราณสถานหมายเลข 20 และ 21
อธิบดีกรมศิลปากรกล่าวว่า อย่างไรก็ตาม ในช่วงการขุดข้นจะพบลูกปัดจำนวนมากเป็นแสนเม็ด ดังนั้น การศึกษาจะเน้นวิเคราะห์ลูกปัดกับเศษภาชนะดินเผาที่ขุดค้นพบซึ่งมีจำนวนมาก เพื่อให้ได้ข้อมูลในรายละเอียดเกี่ยวกับร่องรอยหลักฐานทางประวัติศาสตร์ได้มากขึ้น เนื่องจากเขาศรีวิชัยเป็นโบราณสถานที่มีความเชื่อมโยงกับศาสนา ทั้งพราหมณ์ ฮินดู และศาสนาพุทธ
“ในช่วงแรกมีการค้นพบเทวรูปพระนารายณ์ ปัจจุบันนำมาเก็บรักษาไว้ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ (พช.) พระนคร เทวรูปดังกล่าวเป็นหลักฐานที่แสดงถึงศาสนาพราหมณ์ ฮินดู ลัทธิไวษณพนิกาย และยังพบศิวลึงค์ เป็นศาสนาพราหมณ์ ฮินดู ในลัทธิไศวนิกาย จะเห็นว่ามีความหลากหลายในการรับอิทธิพลทางศาสนา ทั้งจากอินเดีย เห็นได้จากในชุมชนในพื้นราบจะมีแหล่งน้ำไหลผ่านห่างออกจากเขา 400 เมตรจะมีคลองพุนพิน ไหลลงสู่แม่น้ำตาปี ซึ่งในบริเวณชุมชนจะมีแม่น้ำสำคัญอยู่ 3 สาย คือ คลองพุนพิน แม่น้ำพุมดวง และแม่น้ำตาปี เชื่อมไหลออกสู่ทะเล ตรงจุดนี้แสดงให้เห็นว่าบริเวณดังกล่าวเป็นเมืองท่าที่สำคัญทางการค้าสมัยโบราณ เนื่องจากพบเครื่องถ้วยเศษภาชนะ เป็นเครื่องถ้วยจีนสมัยราชวงศ์ถัง เป็นรูปแบบเคลือบเขียว กำหนดอายุได้ประมาณพุทธศตวรรษที่ 13-14″ นายอนันต์กล่าว
นายอนันต์กล่าวว่า นอกจากนี้ยังค้นพบเครื่องถ้วยเปอร์เซีย ซึ่งการค้นพบทั้งเครื่องถ้วยจีนและเปอร์เซีย แสดงให้เห็นว่าต้องมีการติดต่อค้าขายกับชุมชนภายนอก และรับอิทธิพลทางศาสนาจากอินเดียเข้ามาด้วย ส่วนศาสนาพุทธที่พบพระพิมพ์นิกายมหายาน ซึ่งภาคใต้ในพุทธศตวรรษที่ 13 และ 14 อยู่ในช่วงของอาณาจักรศรีวิชัย แสดงให้เห็นว่าการค้นพบครั้งนี้เราพบตั้งแต่ศาสนาพราหมณ์ ฮินดู ต่อเนื่องจนถึงศาสนาพุทธ
“จากการลงพื้นที่พบว่าชุมชนแห่งนี้มีความน่าสนใจ โดยบริเวณนี้เป็นชุมชนแรกที่มีการติดต่อค้าขายกับชุมชนภายนอก อย่างประเทศจีนและเปอร์เซีย ซึ่งนอกจากบนสันเขาแล้ว ยังจะทำการศึกษาค้นคว้าบริเวณพื้นราบโดยรอบ แต่ขณะนี้มีการออกโฉนดที่ดินให้กับชาวบ้านแล้ว ดังนั้น จะต้องมีการเจรจาเข้าไปสำรวจด้านโบราณคดี แต่ยังไม่คิดถึงขั้นเวนคืนที่ดินเพราะเป็นเรื่องระยะยาว ตอนนี้แผนการบูรณะออกมาชัดเจนแล้วว่าจะบูรณะโบราณสถานหมายเลขที่ 20 และ 21 ซึ่งยังไม่มีการขุดค้นพบ ศึกษาวิเคราะห์ลูกปัดที่พบแสนกว่าเม็ด ภาชนะดินเผาท้องถิ่น และภาชนะที่รับมาจากชุมชนภายนอก ซึ่งภาชนะที่พบส่วนใหญ่จะเป็นภาชนะที่มีกรวย ตะคัน หม้อดินเผา ซึ่งเป็นวัฒนธรรมร่วมสมัยทวารวดีทางภาคกลางด้วย” นายอนันต์กล่าว
นายอนันต์กล่าวว่า ทั้งนี้ นอกจากการบูรณะโบราณสถานและศึกษาวิเคราะห์โบราณวัตถุที่บริเวณโดยรอบเขาศรีวิชัยแล้ว ได้มอบหมายให้สำนักศิลปากรที่ 12 นครศรีธรรมราช จัดให้มีการเสวนาเพื่อเผยแพร่องค์ความรู้ในส่วนที่เกี่ยวข้อง
