‘ธำรงศักดิ์’เชื่อ’พระศรีสรรเพชญ์’ไม่ได้ถูกพม่าเผา แต่โดนวิหารพังทับ

ซากวิหารหลวงวัดพระศรีสรรเพชญ์ อยุธยา ที่ประดิษฐานพระศรีสรรเพชญ์ ด้านหลังเป็นพระมหาเจดีย์ 3 องค์

เมื่อวันที่ 6 เมษายน ผศ.ดร.ธำรงศักดิ์ เพชรเลิศอนันต์ อาจารย์คณะรัฐศาสตร์ ม.รังสิต แสดงความเห็นเกี่ยวกับกรณีที่ ผศ.ดร. รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล อาจารย์คณะมนุษยศาสตร์ ม.รามคำแหง สันนิษฐานว่า พระศรีสรรเพชญ์ ไม่ได้ถูกพม่าเผาลอกทองนั้น ว่า ได้ศึกษาเพิ่มเติม จึงเห็นคล้อยตามกับแนวคิดของ ผศ.ดร. รุ่งโรจน์ กล่าวคือ เมื่อวันที่ 7 เมษายน เมื่อ 251 ปีก่อน ในช่วงค่ำเป็นต้นไป ทหารอังวะเข้ากรุงได้ ไฟเผาพลาญบ้านเรือนวัดวา สิ้นกรุงศรีอยุธยาต้น เรื่องเล่าต่อๆ กันมาว่า ทหารอังวะได้ “เผาลอกทอง” พระศรีสรรเพชญ์จนวิหารและวัดถูกเผาไหม้ทำลาย ตลอดถึงเผาพระราชวังหลวงทั้งสิ้นด้วยเมื่อไม่นานมานี้ ได้มีงานศึกษาด้านประวัติศาสตร์ศิลปะและโบราณคดี พิมพ์เป็นหนังสือเมื่อต้นปี 2560 ให้ชื่อแบบเข้าใจได้ทันทีว่า “พระศรีสรรเพชญ์ ไม่ถูกไฟเผาลอกทอง ตอนกรุงแตก” ของ ดร.รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูล แห่งมหาวิทยาลัยรามคำแหง (สำนักพิมพ์มติชน)

งานนี้ศึกษาด้วยวิธีการทางโบราณคดีพบว่า เป็นไปไม่ได้ที่จะมีการสุมเพลิงในวิหารแบบเปิดที่จะทำให้มีไฟความร้อนสูงถึงระดับหนึ่งพันองศาที่จะหลอมละลายทองคำ ทั้งจะหลอมละลายทองแดงและดีบุกที่เป็นสำริดแกนพระพุทธรูปไปพร้อมด้วย และไม่มีหลักฐานถึงการเผาที่ฐานชุกชีในวิหารพระศรีสรรเพชญ์แต่ประการใด

ดังนั้น จึงสอดคล้องกับ “พระราชพงศาวดารรัชกาลที่ 1” นิพนธ์ของเจ้าพระยาทิพากรวงศ์เมื่อปี 2412 ระบุว่าพระศรีสรรเพชญ์ถูก “ลอกทองคำที่หุ้มพระองค์ไปหมด” ส่วนองค์พระนั้น “ภายหลังพระอารามนั้นทิ้งร้าง พระวิหารพังทับพระพุทธปฏิมากรศรีสรรเพชญ์แตกหักบุบสลายมาก”

เศียรพระพุทธรูปใหญ่ที่พิพิธภัณฑสถานแห่งชาติพระนครซึ่ง ผศ.ดร.รุ่งโรจน์ ภิรมย์อนุกูลเสนอว่าเป็นเศียรพระศรีสรรเพชญ์ พระพุทธรูปสำคัญครั้งกรุงเก่า

“พระศรีสรรเพชญ์เป็นพระที่หุ้มทองคำ ดังนั้น เพียงแค่ปลดหมุดยึดแผ่นทองคำที่หุ้มองค์พระก็หลุดออกแล้ว พระศรีสรรเพชญ์ยังคงอยู่ที่วิหารนั้น ซึ่งน่าจะมีหน่วยทหารยามเฝ้าเพื่อป้องกันการขโมยสิ่งมีค่าในอดีตวัดวังนี้ตลอดมาจนถึงวันเคลื่อนย้ายสิ่งมีค่าที่เหลือลงไปกรุงเทพฯ อีก 27 ปีต่อมา ในปลายปี 2337 เมื่อรัชกาลที่ 1 บูรณะวัดโพธารามขนานใหญ่ ให้เป็นวัดพระเชตุพนฯ หรือวัดโพธิ์ จึงเชิญพระศรีสรรเพชญ์จากวิหารในวัดพระราชวังหลวงอยุธยาลงมายังกรุงเทพฯ เป้าหมายเดิมคือปฏิสังขรณ์องค์พระให้สมบูรณ์ดังเดิม เหมือนอย่างปฏิสังขรณ์ พระโลกนารถ แต่พระสังฆราชพระราชาคณะได้ทัก และแนะให้สร้างเจดีย์บรรจุองค์พระศรีสรรเพชญ์แทน ดังนั้น ที่วัดโพธิ์ จึงมีเจดีย์ที่ชื่อ เจดีย์ศรีสรรเพชญ์ดาญาณ พระโลกนารถ เป็นพระพุทธรูปยืนขนาดใหญ่ที่เชิญมาจากวิหารวัดพระศรีสรเพชญ์เช่นกัน ปฏิสังขรณ์เสร็จก็ประดิษฐานไว้ในวิหารทิศตะวันออกมุขหลัง ในวัดพระเชตุพนนี้ด้วย พระโลกนารถ ที่อยู่ในบริเวณวัดเดียวกันกับพระศรีสรรเพชญ์ ในพระราชวังหลวงอยุธยา น่าจะเป็นหลักฐานข้างเคียงเพิ่มขึ้นด้วยว่า วัดและวิหารพระศรีสรรเพชญ์ไม่ได้ถูกเผาทำลายในครั้งสิ้นกรุง แต่หลายอาคารอาจถูกกระสุนปืนใหญ่ยิงถล่ม จนหลังคาและเครื่องบนพังทลาย รวมทั้งทรุดโทรมพังตามกาลเวลาที่ไม่มีการดูแลบูรณะใหม่” ผศ.ดร.ธำรงศักดิ์กล่าว

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image