เมื่อวันที่ 28 พฤษภาคม นายวิจักขณ์ พานิช นักวิชาการด้านศาสนา เผยแพร่ข้อความในเฟซบุ๊กระบุถึงปัญหาวงการสงฆ์ ระบุว่า เมื่อวัดอยู่ภายใต้การปกครองส่วนกลาง เจ้าอาวาสก็มีสถานะไม่ต่างจากข้าราชการ แต่เป็นข้าราชการพิเศษที่ไม่ต้องอยู่ภายใต้ระบบตรวจสอบ ส่งผลให้ง่ายต่อการคอร์รัปชั่น โดยมักถูกนำเรื่องความศรัทธามาเป็นข้ออ้าง ในตอนท้ายยังระบุว่าทางออกเดียวของวิกฤตพุทธศาสนาไทย คือ การแยกศาสนาออกจากรัฐ
ข้อความดังนี้
“เมื่อวัดอยู่ภายใต้การปกครองส่วนกลาง เจ้าอาวาสก็มีสถานะไม่ต่างจากข้าราชการ แต่เป็นข้าราชการพิเศษที่ไม่ต้องอยู่ภายใต้ระบบตรวจสอบใดๆ ไม่น่าแปลกใจเลย ถ้าระบบแบบนี้จะง่ายต่อการคอร์รัปชั่นที่สุด แถมคนก็มักเอาศรัทธาต่อพระศาสนามาเป็นข้ออ้างที่จะไม่มองหรือแสร้งทำเป็นมองไม่เห็น
พระยศสูงๆ ก็คล้ายทหารยศสูงๆ คือ ยิ่งสูงขึ้นไปในระบบ ก็ยิ่งไม่ต้องถูกตรวจสอบ และก็ยิ่งง่ายต่อการคอร์รัปชั่น เผลอๆ อาจจะทำเป็นความเคยชิน จนไม่รู้ว่าประเพณีที่ทำๆ กันอยู่มันเรียกว่าคอร์รัปชั่นไปแล้ว ทั้งพระทั้งทหารมีกฎหมู่ ที่พยายามทำให้สากลราวกับเป็นกฎหมาย ทว่าเวลาใช้จริง ก็มักจะ ‘ดิ้นได้’ …ขึ้นอยู่กับว่าใช้กับใคร ใหญ่แค่ไหน ใครใหญ่กว่ากัน
กลับมาเรื่องพระ เวลามีปัญหาในสถาบันสงฆ์ (ที่ส่วนใหญ่ก็วนเวียนกับเรื่องเงิน กับ เรื่องเพศ) เรามักสรุปว่าเป็นปัญหาเรื่อง ‘ธรรมวินัย’ อาจมีกลุ่มที่เรียกร้องให้มีการปฏิรูปพระศาสนา เพื่อชำระสะสางธรรมวินัย นั่นคือทำให้กฎหมายคณะสงฆ์มีความศักดิ์สิทธิ์ยิ่งขึ้น เพื่อจะให้ไม่มีพระกล้าทำผิดพระวินัยอีก ….วิธีคิดนี้ตั้งอยู่บนความเชื่อที่ว่า ธรรมวินัยจะช่วยปราบปรามคอร์รัปชั่นในวงการสงฆ์ได้ ซึ่งไม่จริง
องค์กรศาสนาส่วนกลาง ไม่ว่าจะเป็นสำนักพุทธศาสนา มหาเถรสมาคม พยายามทำให้ธรรมวินัย ซึ่งเป็นกฎหมู่ มีความศักดิ์สิทธิ์เหมือนเป็นกฎหมาย แต่ยิ่งทำเช่นนั้นก็ยิ่งทำให้ธรรมวินัยหมดความเป็นธรรมวินัย ธรรมวินัยที่ใช้ๆ กันเป็นกฎหมายจับผิดคนอื่นแบบนี้แหละที่ทำให้เสื่อม คือ หมดจิตวิญญาณของการตรวจสอบตัวเองและตรวจสอบกันเองในหมู่คณะ ดิ้นได้ไปตามลำดับชั้นผู้มีอำนาจ และนั่นแหละคือสาเหตุของคอร์รัปชั่น
ที่ต้องการจะบอกก็คือ พุทธศาสนาแบบรัฐไม่ใช่พุทธศาสนา และธรรมวินัยแบบรัฐไม่ใช่ธรรมวินัย ดังนั้น การปฏิรูปพระศาสนาโดยรัฐ ไม่ได้ช่วยแก้ปัญหาวิกฤตศาสนาที่เป็นอยู่
ยืนยันว่าทางออกเดียวของวิกฤตพุทธศาสนาไทย คือ การแยกศาสนาออกจากรัฐ ….ยกเลิกมหาเถรสมาคม สำนักพุทธ องค์กรศาสนาของรัฐ แล้วทำให้พุทธศาสนากลับสู่เสรีภาพของผู้นับถือศรัทธา ดำเนินงานไปในรูปองค์กรเอกชน มูลนิธิ บริษัท หรืออะไรก็ตามแต่ ที่ตรวจสอบได้เป็นมาตรฐานเดียว ธรรมวินัยกลับมาเป็นกฎหมู่ของการตรวจสอบตัวเองและตรวจสอบกันเองของกลุ่มผู้นับถือศรัทธา ส่วนรัฐก็เป็นกลางทางศาสนา บนจุดยืนของความเป็น secular state
เช่นเดียวกับที่ทางออกของวิกฤตการเมือง ไม่ใช่การปฏิรูปพรรคการเมือง แต่คือ การเอาทหารออกจากการเมือง ทางออกของวิกฤตศาสนา ก็ไม่ใช่การปฏิรูปวัด ปฏิรูปพระ แต่คือการแยกศาสนาออกจากรัฐ”
