ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ย้อนตำนาน ‘ขุนเดช’ ขึ้นรถรางเที่ยวสุโขทัย เปิดหลักฐานเก่ากว่า 2,000 ปี
เมื่อวันที่ 16 มีนาคม ที่อุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัย อ.เมือง จ.สุโขทัย นายขรรค์ชัย บุนปาน ประธานกรรมการ บริษัท มติชน จำกัด (มหาชน) และนายสุจิตต์ วงษ์เทศ คอลัมนิสต์ในเครือมติชน เดินทางร่วมบันทึกเทปรายการ ‘ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องท่องเที่ยว’ ตอน ‘สุโขทัยไม่ใช่ราชธานีแห่งแรก แต่เป็นรัฐเล็กๆ จากชุมชน 2,000 ปี’
นายสุจิตต์กล่าวว่า สุโขทัยไม่ได้เกิดขึ้นแค่ช่วง 700-800 ปีที่แล้ว แต่เก่าแก่กว่านั้น มีหลักฐานจากการขุดค้นพบแหล่งโบราณคดียุคก่อนประวัติศาสตร์ที่บ้านวังหาด อำเภอบ้านด่านลานหอย อายุราว 2,000 ปี บ่งชี้ว่ามีพัฒนาการชุมชนมาอย่างยาวนาน ตนเคยออกหนังสือศิลปวัฒนธรรมฉบับพิเศษชื่อว่า ‘สุโขทัยไม่ใช่ราชธานีแห่งแรก’ ถูกรุมด่าหนักมาก แต่ต่อมา สังคมเปิดใจฟังมากขึ้น เสียงตำหนิค่อยๆลดลง นายขรรค์ชัย และนายแพทย์ปราเสริฐ ปราสาททองโอสถ บางกอกแอร์เวย์ส เคยร่วมกับกรมศิลปากรจัดเสวนาเกี่ยวกับสุโขทัยและศรีสัชนาลัย เมื่อ พ.ศ.2539 มีอาจารย์คณะโบราณคดี ม.ศิลปากร ร่วมด้วย จากนั้นนายขรรค์ชัยยังมอบหมายให้ตนรวบรวมข้อมูลพิมพ์เป็นหนังสือเล่ม ชื่อว่า ‘พลิกประวัติศาสตร์แคว้นสุโขทัย’ เผยแพร่ใน พ.ศ.2540
“หลักฐานก่อนเกิดรัฐสุโขทัยมีมากมาย อย่างวัดสะพานซึ่งสะท้อนวัฒนธรรมหินตั้ง มีมาก่อนเป็นพันปี และยังพบพระพุทธรูปแบบทวารวดีบนยอดเขาด้วย ต่อมา เมื่อราว 1,500 ปีมาแล้ว สุโขทัยมีการติดต่อค้าขายทางไกล มีเมืองคู่คือ ศรีสัชนาลัย ซึ่งมีพัฒนาการสืบเนื่อง สิ่งที่ทำให้ประวัติศาสตร์สุโขทัยสนุกสนานมีสีสันคือชีวิตความเป็นอยู่ อาหารการกิน การแต่งกาย และวรรณกรรมสุโขทัย ไม่ใช่แค่วัด หรือประวัติศาสตร์ศิลปะ” นายสุจิตต์กล่าว
ผู้สื่อข่าวรายงานว่า นายขรรค์ชัยและนายสุจิตต์ได้เข้าเยี่ยมชมวัดพระพายหลวง โดยมีการนำดอกไม้ธูปเทียนสักการะสิ่งศักดิ์สิทธิ์ภายในพระปรางค์แบบขอม โดยองค์ที่มีสภาพสมบูรณ์สุดคือด้านทิศเหนือ ทั้งนี้ เมื่อสักการะเสร็จแล้ว ได้เก็บดอกไม้ ธูปเทียนออกจากพระปรางค์ทั้งหมด เนื่องจากพื้นที่ดังกล่าวเป็นโบราณสถาน
นายขรรค์ชัยกล่าวว่า คำว่าพระพายหลวงในที่นี้ เชื่อว่ามาจาก ‘พระไพรหลวง’ ซึ่งแปลว่าป่า ไม่ใช่พระพาย ที่หมายถึงลม เป็นวัดที่มีคูน้ำล้อมรอบ ลวดลายปูนปั้นสวยงามมาก ตนเคยเดินทางมาสุโขทัยกับนายสุจิตต์ตั้งแต่ยังไม่ก่อตั้งอุทยานประวัติศาสตร์ โบราณสถานต่างๆ ยังเป็นป่า ได้พบกับนายจิระเดช ไวยโกสิทธิ์ ซึ่งต่อมากลายเป็นตัวละครเรื่อง ‘ขุนเดช’ ของนายสุจิตต์ ตนอยากให้กรมศิลปากรดูแลโบราณสถาน ไม่เพียงตัวอาคารเก่าแก่ แต่ต้องดูแลภูมิทัศน์ สิ่งแวดล้อมโดยรวม โดยเฉพาะแหล่งน้ำตามโบราณสถานต่างๆ ควรเติมให้เต็ม เพื่อความร่มรื่น
จากนั้น เดินทางต่อไปยังวัดมหาธาตุ, เนินปราสาท และเยี่ยมโบราณสถานอื่นๆภายในอุทยานประวัติศาสตร์สุโขทัยโดยนายขรรค์ชัยและนายสุจิตต์ได้โดยสารรถรางของอุทยานฯ นอกจากนี้ยังมีการบันทึกเทปรายการในอีกหลายพื้นที่สำคัญ อาทิ สรีดภงส์, คูเมือง, กำแพงเมือง, ป้อมประตูเมือง, ปรางค์ปู่จ่า, ศาลตาผาแดง, วัดสะพานหิน รวมถึงพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติ รามคำแหง เป็นต้น โดยมีนายธีรศักดิ์ ธนูศิลป์ นักโบราณคดีประจำสำนักศิลปากรที่ 6 สุโขทัย ร่วมเดินทางและให้ข้อมูลด้านวิชาการเพิ่มเติม
ทั้งนี้ รายการ ‘ขรรค์ชัย-สุจิตต์ ทอดน่องท่องเที่ยว’ ตอน ‘สุโขทัยไม่ใช่ราชธานีแห่งแรก แต่เป็นรัฐเล็กๆ จากชุมชน 2,000 ปี’ ออกอากาศในวันอังคารที่ 26 มีนาคม เวลา 14.00 น. รับชมผ่านเฟซบุ๊กมติชนออนไลน์, ข่าวสด, ศิลปวัฒนธรรม และยูทูบมติชนทีวี
