ตู้หนังสือ : มหาธาตุ อยู่รอบตัวแต่ไม่รู้จัก

คนมักรู้จักไหว้พระขอพร รู้ว่าพระธาตุประจำปีเกิดของตัวอยู่ที่ไหน และดั้นด้นไปกราบไหว้บูชาเพื่อความสุขความเจริญ แต่มีจำนวนพุทธศาสนิกชนสักเท่าไหร่ ที่รู้จักและเข้าใจว่าพระธาตุคืออะไร

ดังนั้น ในยุคสมัยที่ต้องหันกลับมาเรียนรู้เรื่องพระศาสนาซึ่งตนยึดถือ ยุคซึ่งพระศาสนาและพระภิกษุสงฆ์ถูกวิพากษ์วิจารณ์รอบด้าน การทำความเข้าใจเรื่องที่ต้องรู้จักเข้าใจสัญลักษณ์หนึ่งในพระศาสนา จึงจำเป็นที่เราพุทธศาสนิกต้องใส่ใจในสมัยที่ไอทีเจริญก้าวหน้า จนพระศาสนาอาจถูกละเลยไปได้ง่ายๆ

เพราะแม้แต่มนุษย์อวกาศอเมริกัน ซึ่งเดินทางอยู่ในความเวิ้งว้างของจักรวาล ยังต้องรำพึงถึงพระศาสดาของตนอย่างเคารพคุณค่า ไม่ว่าความสงสัยในพระเจ้าจะยังมีอยู่หรือไม่ก็ตาม

เช่นเดียวกับคนจีนที่ยังต้องไหว้พระจันทร์ แม้มนุษย์จะเดินทางไปลงดวงจันทร์มาแล้ว และไม่พบกระต่ายหรือตากับยายทำนาอยู่บนนั้นก็ตาม

Advertisement

มหาธาตุ โดยอาจารย์ ธนพร กิตติกานต์ เป็นหนังสือซึ่งผ่านการค้นคว้า วิเคราะห์ ทั้งจากคัมภีร์ ตำนาน และรูปแบบศิลปกรรม จนได้ผลสรุปถึงที่มา ความหมาย แนวคิด คติการสร้าง รวมทั้งวิวัฒนาการด้านรูปแบบในงานสถาปัตยกรรม ตั้งแต่อินเดีย ลังกา มาสู่แผ่นดินไทย เมื่อแรกรับวัฒนธรรมทางศาสนาสมัยทวารวดี ผ่านสุโขทัย ล้านนา อยุธยา ถึงรัตนโกสินทร์

ทั้งนี้ ยังให้ความสำคัญกับตำแหน่งที่ตั้งมหาธาตุในแต่ละเมือง การจัดวางองค์ประกอบทางสถาปัตยกรรม รวมถึงพิธีกรรมในการบรรจุพระบรมสารีริกธาตุอีกด้วย

หนังสือเล่มนี้จึงเปี่ยมข้อมูลหลักฐานทางวิชาการ อธิบายความเป็นมาของพระพุทธศาสนาในไทย ที่บอกแนวคิด คติการสร้าง จากงานศิลปกรรมที่เห็น และจากศรัทธาผู้คนที่มีต่อพระศาสนา

ต้องอย่าพลาด โดยเฉพาะพี่น้องที่อยู่ในเมืองอันจำหลักพระบรมธาตุศักดิ์สิทธิ์ ศูนย์กลางเมืองโบราณ ที่ต้องเรียนรู้จากมุมประวัติศาสตร์ศิลปและโบราณคดีให้กระจ่าง

๐ เมืองโบราณมีเรื่องที่ต้องสนใจ จากอดีตเพื่อเข้าใจปัจจุบัน ข่าเจือง กบฏไพร่ ขบวนการผู้มีบุญหลังสถาปนาพระราชอาณาเขตสยาม-ล้านช้าง เราจะได้รู้จักกับข่าแต่แรก และรู้จากการเมืองของตำนานความขัดแย้งระหว่างกลุ่มชน ที่ทำให้ข่ามีสถานะต่ำกว่าลาวและกลุ่มอื่นๆ ซึ่งเท่ากับเรียนรู้ความสัมพันธ์ของกลุ่มชนที่ไม่พ้นการแย่งชิงบทบาทและสถานะความเป็นอยู่ในการบริหารอาณาเขต

กำพล จำปาพันธ์ อธิบายเรื่องขุนเจืองตั้งแต่คติความเชื่อดั้งเดิม เรื่องผีเจืองผีแถน จนถึงพระพุทธศาสนา ที่กลายเป็นฐานอุดมการณ์ของกบฏข่าต้นรัตนโกสินทร์กระทั่งพุทธศตวรรษที่ 25

รวมถึงแนวคิดการขยายอำนาจของสยาม เข้าไปในหัวเมืองประเทศราชล้านช้าง ให้กลายเป็นส่วนหนึ่งในพระราชอาณาจักร ซึ่งชนชั้นนำของสยามได้รับการต้อนรับด้วยดีจากชนชั้นนำของลาว ขณะข่าที่เป็นชนพื้นเมืองล้านช้างกลับปรากฏผลตรงกันข้าม ทำให้เกิดการรวมตัวก่อกบฏขึ้น

นี่จึงเป็นการศึกษาขบวนการผู้มีบุญในช่วง พ.ศ.2369-2436 ทั้งยังเป็นการศึกษาขบวนการของชนกลุ่มน้อยเผ่าข่าทางตอนเหนือของลาว อย่างเข้าอกเข้าใจอีกด้วย

๐ ความคิดเกี่ยวกับการแบ่งแยกดินแดนภาคใต้เกิดขึ้นอย่างไร ความเป็นมาของทฤษฎีแบ่งแยกดินแดนในภาคใต้ไทย ของอาจารย์ ธเนศ อาภรณ์สุวรรณ โดยมูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์กับมูลนิธิโตโยตาไทย จะแสดงให้เห็นแบบแผนวิธีคิด และแนวทางยุทธศาสตร์ยุทธวิธีที่ดำเนินต่อปัญหาความรุนแรงในจังหวัดภาคใต้ว่า สังคมเรายังคงเสพติดอยู่กับวัฒนธรรมการเรียนรู้ลักษณะที่เป็นอริต่ออนาคตความมั่นคงของสังคมตนเอง ซึ่งยิ่งส่งความเกลียดชังและความหวาดระแวงให้ขยายกว้างออกไปเรื่อยๆ

ตราบเท่าที่ลัทธิและแบบแผนความคิดความเชื่อเชื้อชาตินิยม ที่สืบเนื่องมาจากยุคเผด็จการเชื่อผู้นำชาติพ้นภัยยังไม่ได้ทำความเข้าใจ ปัญหาท้าทายและทดสอบระบบกับสถานะความเป็นรัฐประชาชาติไทย ก็ยังมิอาจแก้ไขคลี่คลายได้ ซึ่งนั่นเท่ากับท้าทายและทดสอบสติปัญญาของเราเจ้าของประเทศนั่นเอง

๐ ครูอันเป็นที่รักของบรรดาอาจารย์ประวัติศาสตร์ไทยหลายคน เบ็น แอนเดอร์สัน ยังเป็นดวงประทีปที่ส่องขจัดความมืดมิดของความรู้ที่ยังคลุมเครืออยู่ตามเส้นทางประวัติศาสตร์ไทย เกาะบ่าครูเบ็น ส่องเลนส์ดูโลก ของอาจารย์ เกษียร เตชะพีระ เล่มนี้ มานำผู้สนใจใคร่รู้ ให้ขยับสายตามองกว้างยิ่งไปอีก ในการทำความเข้าใจตัวเอง ด้วยการทำความเข้าใจโลก หนังสืออีกเล่มที่นักเรียนตลอดชีพพลาดไม่ได้

๐ หนังสืออีกเล่มเช่นกันของสำนักพิมพ์ไม่ขานรับ ปัญญาชนบนทางสามแพรก ของ ส.ศิวรักษ์ ผู้ส่งความคิดกระตุ้นความคิด ที่อย่างไรเสียก็ต้องอ่านดูความคิดเหล่านั้นเพื่อถามความคิดตนเอง ไม่ว่าจะเห็นด้วยหรือไม่ จนกว่าจะเข้าใจความคิดตนเองและเข้าใจความคิดของผู้กระตุ้นแล้วค่อยเลิกราการติดตามก็ยังไม่สาย

๐ การเรียนรู้ประวัติศาสตร์ท้องถิ่นอันเป็นประวัติศาสตร์สังคมที่หายไปและกำลังหายไป เพื่อการศึกษาภูมิวัฒนธรรมท้องถิ่น เพื่อแผ่นดินเกิด ของอาจารย์ ศรีศักร วัลลิโภดม กับ วลัยลักษณ์ ทรงศิริ จะช่วยให้เห็นภาพโลกาภิวัตน์ที่กำลังทำให้คนทั่วโลกอยู่ในภาวะโลกาวิบัติ จากการยอมรับวิถีตะวันตก การหันมองตัวเอง มองสยามมาตุภูมิ เข้าใจการครอบงำจากวัฒนธรรมของอีกซีกโลกจนตกผลึกเบ็ดเสร็จ จากประวัติศาสตร์สมัยใหม่ที่เพิ่งผ่านมา จะทำให้เราเห็นตัวเองจากมุมมองอีกด้านที่ไม่เคยมอง หรือมองแล้วอาจไม่เห็นด้วยแต่ต้องทำความเข้าใจ จากอีกทรรศนะของข้อมูลหลักฐานเดียวกัน

ทั้งนี้ เพื่อสังคมเราเองและอนาคตเราเอง โดยใช้อุเบกขาในการเก็บและกรองข้อมูลอย่างปราศจากมิจฉาอคติ ที่จะทำให้การเรียนรู้ผ่องใสเห็นข้อเท็จจริงกระจ่างขึ้นได้

๐ เกือบครึ่งศตวรรษก่อน นักร้องหญิงที่โด่งดังพุ่งพรวดขึ้นมามีชื่อเสียงระบือไปทั้งเอเชีย ก่อนจะฟุ้งไปทวีปอื่น แอกเนส ชาน เป็นที่รู้จักด้วยเสียงใสราวทารก

วันนี้ อดีตนักร้องที่กลายเป็นนักเขียนเจ้าของผลงานกว่า 90 เล่ม มาเผยประสบการณ์ล้ำค่าในชีวิตของเด็กขี้อายที่กลายเป็นนักร้องเกินระดับ ประพันธ์สาส์นเสนอ อัตชีวประวัติ แอกเนส ชาน แปลโดย ศิรินทิพย์ จริยคุณ ให้เห็นความสุขที่ได้รับหลังการแต่งงานมีลูก ความรู้จากงานอาสาสมัครของการเป็นทูตยูนิเซฟ จนถึงการเผชิญกับโรคมะเร็ง ซึ่งจุดเปลี่ยนแต่ละครั้งในชีวิต นำมาทั้งความสุข บทเรียน ความหวัง และกำลังใจล้นเหลือ ที่จะทำให้หนังสือเล่มนี้อ่านเพลิน น่าซาบซึ้ง และจะประทับอีกชีวิตในความทรงจำของนักอ่าน โดยเฉพาะจากคำพูดของเธอที่ว่า

ไม่มีเรื่องอะไรที่เป็นไปไม่ได้ มีเพียงเรื่องราวที่เรายังคิดไม่ถึง

๐ และอีกเล่มจากนักเขียนชั้นครู  ที่ใดมีความเศร้า ของ ออสการ์ ไวล์ด เบื้องหลังความสุขสันต์และเสียงหัวเราะ อาจมีอารมณ์อันหยาบกระด้าง เมินเฉยและเย็นชา แต่เบื้องหลังความเศร้ามีความเศร้าอยู่เสมอ ความเจ็บปวดนั้นต่างจากความสำราญ เพราะมันไม่สวมหน้ากาก

โอ้ย เจ็บจริงๆ ยังตั้งรัฐบาลไม่ได้

 

 


บรรณาลักษณ์

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image