ประโคมย่ำยามใช้เพลงอะไร?

ครั้งปี 2551 ในการพระราชพิธีสวดพระอภิธรรมพระศพ สมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอ เจ้าฟ้ากัลยาณิวัฒนา กรมหลวงนราธิวาสราชนครินทร์ กรมศิลปากรนำวงปี่พาทย์นางหงส์เครื่องคู่ เข้าประโคมย่ำยามร่วมกับวงประโคมของสำนักพระราชวัง ตั้งแต่วันแรกจนครบ 100 วัน วันละ 7 ครั้งนั้น

สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี ทรงมีพระราชดำริให้วงปี่พาทย์พิธีบรรเลงเรื่อง ‘ฉิ่งพระฉัน’ ขณะพระสงฆ์ฉันภัตตาหารเช้าของทุกวัน จนครบ 100 วัน

เพลงฉิ่งพระฉัน (เช้า) ประกอบด้วย
1.เพลงต้นเพลงฉิ่ง 2.เพลงสร้อยเพลงฉิ่ง 3.เพลงสามเส้า
4.เพลงจระเข้ขวางคลอง 5.เพลงถอยหลังเข้าคลอง 6.เพลงท้ายถอยหลังเข้าคลอง
7.เพลงฉิ่งพระฉัน 4 ท่อน 8.เพลงฉิ่งนอก 9.เพลงฉิ่งกลาง 10.เพลงฉิ่งใหญ่
11.เพลงฉิ่งเล็ก 12.เพลงฉิ่งสนาน 13.เพลงฉิ่งชั้นเดียว 14.รัวเพลงฉิ่ง

ต่อมาในพระราชพิธีสวดพระอภิธรรมพระศพ สมเด็จพระเจ้าภคินีเธอ เจ้าฟ้าเพชรรัตนราชสุดา สิริโสภาพัณณวดี กรมศิลปากร ได้จัดวงปี่พาทย์นางหงส์เครื่องคู่ ประโคมย่ำยามร่วมกับวงประโคมของสำนักพระราชวัง ตั้งแต่วันแรกจนครบ 100 วัน วันละ 6 ครั้ง
วงปี่พาทย์พิธีบรรเลงเพลงเรื่อง ‘ฉิ่งพระฉันเช้า’ เหมือนครั้งงานพระศพสมเด็จพระเจ้าพี่นางเธอฯ นอกจากนี้ยังโปรดฯให้กลุ่มดุริยางค์ไทย สำนักการสังคีต ศึกษาเพลงเรื่อง ‘ฉิ่งพระฉันเพล’ ให้บรรเลงขณะพระสงฆ์ฉันภัตตาหารเพล เฉพาะวันพุธที่สมาชิกราชสกุลเข้าร่วมบำเพ็ญพระราชกุศล

Advertisement

เพลงเรื่องฉิ่งพระฉันเพล ประกอบด้วย
1.เพลงกระบอก 2.เพลงแมลงวันทอง 3.เพลงกระบอกทอง 4.เพลงตะท่าล่า 5.เพลงท่าน้ำ
6.เพลงฟองน้ำ 7.เพลงฝั่งน้ำ 8.เพลงมีลม 9.เพลงคลื่นกระทบฝั่ง 10.เพลงทะเลบ้า
11.เพลงลอยถาด 12.เพลงพระยาพายเรือ 13.เพลงมัดตีนหมู 14.เพลงแขกนกกิ้งโครง 15.จบด้วยรัวเพลงฉิ่ง

และในงานพระราชพิธีสวดพระอภิธรรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดช มหิตลาธิเบศรรามาธิบดี จักรีนฤบดินทร สยามินทราธิราช บรมนาถบพิตร กรมศิลปากรนำวงปี่พาทย์นางหงส์เครื่องใหญ่ เข้าประโคมย่ำยามร่วมกับวงประโคมของสำนักพระราชวัง จนครบ 100 วัน วันละ 6 ครั้ง

Advertisement

มีลำดับการประโคมดังนี้

เริ่มด้วยวงสังข์แตร กับวงปี่ไฉนกลองชนะ ประโคมสลับต่อเนื่องกัน เป็นวงประโคมลำดับที่ 1 วงปี่พาทย์นางหงส์เครื่องใหญ่ ประโคมลำดับที่ 2
วงประโคมลำดับที่ 1 เริ่มด้วยประโคมมโหระทึก ตีประโคมตลอดเวลาจนจบการประโคมลำดับที่ 1 วงสังข์แตรประโคมเพลงสำหรับบท จบแล้ววงปี่ไฉนกลองชนะประโคมเพลงพญาโศกลอยลม

เมื่อจบกระบวนเพลงแล้ว วงสังข์แตรประโคมเพลงสำหรับบทอีกครั้ง ต่อด้วยวงปี่ไฉนกลองชนะ ประโคมเพลงพญาโศกลอยลมอีกครั้ง จบกระบวนเพลง วงสังข์แตรประโคมเพลงสำหรับบทครั้งสุดท้าย เป็นการจบการประโคมลำดับที่ 1

วงประโคมลำดับที่ 2 ปี่พาทย์นางหงส์เครื่องใหญ่ ประโคมเพลงเรื่องนางหงส์ ประกอบด้วยเพลงพราหมณ์เก็บหัวแหวน เพลงสาวสอดแหวน เพลงกระบอกทอง เพลงคู่แมลงวันทอง และแมลงวันทองเป็นเพลงสุดท้าย เมื่อประโคมจบ เป็นการเสร็จการประโคมย่ำยาม 1 ครั้ง

นอกจากนี้ ในพระราชพิธีสวดพระอภิธรรมพระบรมศพ พระบาทสมเด็จพระปรมินทรมหาภูมิพลอดุลยเดชในแต่ละวัน ขณะพระสงฆ์ฉันภัตตาหารเช้า วงปี่พาทย์พิธีบรรเลงเพลงเรื่องฉิ่งพระฉันเช้า และในการทรงบำเพ็ญพระราชกุศลสัตตมวาร (7 วัน) ปัณรสมวาร (15 วัน) ปัญญาสมวาร(50 วัน) และสตมวาร (100 วัน) วงปี่พาทย์พิธีบรรเลงเพลงเรื่องฉิ่งพระฉันเพล
ดังได้ถือปฏิบัติมา

 

QR Code
เกาะติดทุกสถานการณ์จาก Line@matichon ได้ที่นี่
Line Image