คืบหน้ากรณีกระแสการทวงคืนพระโพธิสัตว์สัมฤทธิ์จาก อ.ประโคนชัย จ.บุรีรัมย์ ซึ่งถูกบริษัทแห่งหนึ่งนำมาประมูลขาย โดยมีผู้ซื้อไปในราคา 92,500 ดอลลาร์สหรัฐ ต่อมา นักวิจัยรายหนึ่งในสหรัฐเปิดเผยข้อมูลว่า ในพิพิธภัณฑ์ The Metropolitan Museum of Art หรือพิพิธภัณฑ์ศิลปะเมโทรโพลิแทน นิวยอร์ก สหรัฐอเมริกา ยังมีโบราณวัตถุที่ถูกระบุว่าได้มาจาก อ.ประโคนชัย และพื้นที่ใกล้เคียงอีกหลายชิ้น หนึ่งในนั้นคือ พระโพธิสัตว์อวโลกิเตศวรสัมฤทธิ์ที่ได้รับยกย่องว่างดงามที่สุด โดยมีสภาพสมบูรณ์กว่าองค์ที่มีการประมูลขาย
ล่าสุด เมื่อวันที่ 4 มีนาคม เวลา 14.00 น. ผู้สื่อข่าวรายงานว่า นายทนงศักดิ์ หาญวงษ์ และนายโชติวัฒน์ รุญเจริญ นักวิชาการอิสระ ได้เดินทางลงพื้นที่ยังจังหวัดบุรีรัมย์ เพื่อรวบรวมข้อมูลเพิ่มเติมรวมถึงเข้าพบวัฒนธรรมจังหวัดบุรีรัมย์ เพื่อมอบเอกสารเกี่ยวกับพระโพธิสัตว์ซึ่งอยู่ในต่างประเทศ พร้อมทั้งหารือแนวทางในการดำเนินการทวงคืนกลับมายังประเทศไทย โดยมอบสำเนาบทความของ ศาสตราจารย์หม่อมเจ้า สุภัทรดิศ ดิศกุล อดีตคณบดีคณะโบราณคดี ม.ศิลปากร ซึ่งกล่าวถึงรายละเอียดของประติมากรรมที่อำเภอประโคนชัย รวมถึงบทความภาษาอังกฤษจากวารสาร อาร์ต ออฟ เอเชีย เมื่อ ค.ศ. 1970 เขียนโดยเอ็มมา ซี บังเกอร์ ภัณฑารักษ์พิพิธภัณฑ์ศิลปะเดนเวอร์ ซึ่งปรากฏภาพพระโพธิสัตว์จากประโคนชัย และข้อมูลต่างๆ
นายทนงศักดิ์กล่าวว่า ตนอยากให้ทางวัฒนธรรมจังหวัดได้ศึกษาข้อมูลเกี่ยวกับโบราณวัตถุชุดนี้ ซึ่งมีความสำคัญอย่างมาก เพราะนอกจากเก่าแก่มากกว่าพันปี ยังเป็นประติมากรรมที่มีรูปแบบเป็นเอกลักษณ์ ไม่พบที่อื่น ไม่ว่าจะเป็นปราสาทหินพนมรุ้ง และปราสาทเมืองต่ำ ซึ่งอยู่ไม่ไกลกัน แต่พบเพียงที่ปราสาทปลายบัด บนเขาปลายบัดเท่านั้น และที่สำคัญคือ ในพิพิธภัณฑสถานแห่งชาติทั่วประเทศไทย ไม่มีประติมากรรมประโคนชัยชุดดังกล่าวจัดแสดงเลย แม้แต่องค์เดียว
นายทนงศักดิ์ ยังกล่าวอีกว่า กรมศิลปากรควรมีการขุดค้นทางโบราณคดีเพิ่มเติม เพื่อให้ได้ข้อมูลอย่างละเอียดเกี่ยวกับปราสาทปลายบัด ซึ่งน่าจะมีการนำเสนอเป็นมรดกโลกร่วมกับเส้นทางอารยธรรมปราสาทหินพิมาย พนมรุ้งและเมืองต่ำ
นายโชติวัฒน์ กล่าวว่า ก่อนหน้านี้ มีผู้ให้ข้อมูลที่ผิดพลาดกับสื่อมวลชนบางสำนัก ว่าโบราณวัตถุสามารถซื้อขายได้ หากเป็นมรดกตกทอด ซึ่งตนมองว่า ไม่สามารถนำมาใช้กับกรณีพระโพธิสัตว์จากประโคนชัยได้ เนื่องจาก ถูกลักลอบออกนอกประเทศอย่างผิดกฎหมาย การรับของโจร ไม่ว่าประเทศใดก็เป็นความผิด นอกจากนี้ตนอยากถามว่า ฝรั่งเป็นญาติฝ่ายไหนของคนบุรีรัมย์ สำหรับกระแสในขณะนี้ เริ่มมีคนบุรีรัมย์เดินทางไปเยี่ยมชมเขาปลายบัดกันบ้างแล้ว หลังจากมีข่าวตามสื่อ โดยก่อนหน้านี้ คนแทบไม่รู้จักเขาปลายบัดว่ามีความสำคัญอย่างไร
ด้านนาย ชูชาติ ราชจันทร์ วัฒนธรรมจังหวัดบุรีรัมย์ กล่าวว่า ตนจะไม่เพิกเฉยในเรื่องนี้ เบื้องต้นจะเร่งศึกษาข้อมูลต่างๆให้ละเอียดมากขึ้น แล้วนำไปหารือด้วยวาจากับผู้ว่าราชการจังหวัดบุรีรัมย์ถึงแนวทางการดำเนินการที่เหมาะสม นอกจากนี้ ทางจังหวัดกำลังจะมีการจัดงานฉลองครบรอบ 240 ปี เมืองบุรีรัมย์ ซึ่งจะมีวาระการประชุมร่วมกันของภาคส่วนต่างๆ เชื่อว่าจะมีผู้นำประเด็นเรื่องโพธิสัตว์มาพูดคุยในที่ประชุม นอกจากนี้ ในส่วนของตนซึ่งทำงานร่วมกับกรมศิลปากรตลอดมา จะหารือกับผู้มีส่วนเกี่ยวข้อง รวมถึงนายบวรเวท รุ่งรุจี อดีตอธิบดีกรมศิลปากร เนื่องจากมีความเชี่ยวชาญด้านวัฒนธรรมเขมร นอกจากนี้ชาวบ้านในพื้นที่ควรมีส่วนร่วม ซึ่งตนคิดว่าน่าจะต้องมีการปลุกจิตสำนึกให้รักในมรดกทางวัฒนธรรมของตน โดยอาจมีการประชุม เสวนา รวมถึงลงพื้นที่ โดยตนจะหาโอกาสเดินทางไปยังเขาปลายบัดเพื่อเยี่ยมชมปราสาทด้วย
“จะหารือกับผู้ว่าราชการจังหวัดและหลายๆฝ่ายว่าคิดอย่างไร อยากเป็นเจ้าของหรือไม่ และจะทำอะไรได้บ้าง กรณีนี้เป็นเรื่องดีที่จะทำให้เกิดการอนุรักษ์ เพื่อให้คนเห็นความสำคัญของเขาปลายบัด ที่ผ่านมาไม่มีคนพูดถึง สำหรับการผลักดันเป็นมรดกโลกนั้น ข้อสำคัญคือ ชุมชนต้องมีส่วนร่วม ไม่ใช่ว่าราชการอยากให้เป็นมรดกโลกฝ่ายเดียว นอกจากนี้ คงต้องขอความร่วมมือจากนักวิชาการเพื่ออธิบายและให้ข้อมูลที่ถูกต้องต่อไป” นายชูชาติกล่าว
