“แนนซี เกรซ โรมัน” ที่รู้จักกันในฐานะ “มารดาแห่งฮับเบิล” จากการบุกเบิกการพัฒนา “กล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล” ขององค์การนาซา ได้จากโลกนี้ไปเมื่อวันที่ 25 ธันวาคมที่ผ่านมาด้วยวัย 93 ปี
ดร.โรมัน มีชื่อเสียงในฐานะนักวิทยาศาสตร์หญิงคนแรกที่ก้าวขึ้นสู่ตำแหน่งบริหารของค์การบริหารการบินและอวกาศ หรือนาซา ของสหรัฐ โดยสามารถก้าวข้ามผ่านการเลือกปฏิบัติทางเพศในยุคสมัยของเธอได้
ความหลงไหลในท้องฟ้าและดวงดาวของโรมันในวัยเด็กที่บ้านในรัฐเนวาดา สหรัฐอเมริกา ค่อยๆเติบโตขึ้นเมื่อโรมันเข้าร่วมชมรมดาราศาสตร์ตั้งแต่อายุได้ 11 ปี ก่อนที่จะมุ่งไปในเส้นทางสายดาราศาสตร์ตลอดชีวิตการทำงาน
ดร.โรมัน จำเป็นต้องต่อสู้กับอคติที่มีกับเพศหญิงตั้งแต่อยู่ในวัยเรียน เมื่อเธอถูกตั้งคำถามถึงความจำเป็นในการเรียนคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์ในมหาวิทยาลัยในฐานะที่เธอเป็นผู้หญิง
ดร.โรมัน เคยเล่าถึงประสบการณ์จากการถูกตั้งคำถามจากอาจารย์ที่ปรึกษาถึงความจำเป็นในการเรียนคณิตศาสตร์และวิทยาศาสตร์อย่างที่ดร.โรมันต้องการ แทนที่จะเรียนวิชาภาษาละติน อย่างที่ผู้หญิงทั่วไปควรจะทำ
แม้จะมีอุปสรรค แต่ดร.โรมัน ก็สามารถเรียนจนจบปริญญาเอกในด้านดาราศาสตร์จากมหาวิทยาลัยชิคาโกได้สำเร็จในปี 1949 ตามมาด้วยตำแหน่งงานในห้องปฏิบัติการวิจัยของกองทัพเรือสหรัฐอเมริกา
ดร.โรมันได้เข้าทำงานในองค์การนาซาในเวลาต่อมา และก้าวขึ้นเป็นผู้อำนวยการด้านดาราศาสตร์ในปี 1959 ตำแหน่งซึ่งเธอทำงานต่อเนื่องยาวนานมากกว่า 20 ปี
ผลงานที่เป็นที่ยอมรับของ ดร.โรมัน ในฐานะนักวิทยาศาสตร์มากที่สุดนั่นก็คือการมีส่วนร่วมในการพัฒนากล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล กล้องโทรทรรศน์ขนาดใหญ่ตัวแรกที่ถูกส่งขึ้นไปโคจรในอวกาศ ส่งภาพทางดาราศาสตร์ที่น่าทึ่งกลับสู่โลกอย่างต่อเนื่อง และยังได้รับการยอมรับว่าเป็นหนึ่งในเครื่องมือทางวิทยาศาสตร์ที่สำคัญที่สุดชิ้นหนึ่งเท่าที่เคยมีมาเลยทีเดียว
เอ็ดเวิร์ด เจ. เวลเลอร์ ผู้ที่ดำรงตำแหน่งผู้อำนวยการดาราศาสตร์ที่องค์การนาซาต่อจากดร.โรมัน ระบุอย่างตรงไปตรงมาว่า ดร.โรมัน เป็นบุคคลสำคัญที่ทำให้สภาคองเกรสในยุคสมัยที่ยังไม่มีแม้แต่อินเตอร์เน็ตยอมอนุมัติงบประมาณเพื่อพัฒนากล้องโทรทรรศน์ฮับเบิลได้สำเร็จ
นอกจากผลงานดังกล่าวแล้ว ดร.โรมัน ยังมีส่วนสำคัญในการพัฒนาดาวเทียม “คอสมิค แบคกราวน์ เอ็กพลอเรอร์” ดาวเทียมที่พิสูจน์ทฤษฎี “บิ๊กแบง” ในช่วงต้นกำเนิดจักรวาลได้สำเร็จ
ดร.โรมัน เกษียณอายุจากองค์การนาซาในปี 1979 แต่ยังคงทำงานในฐานะที่ปรึกษาให้กับนาซา จนในที่สุดกล้องโทรทรรศน์อวกาศฮับเบิล ถูกส่งขึ้นสู่วงโครจรของโลกเมื่อปี 2017 ที่ผ่านมา
ช่วงท้ายของชีวิต ดร.โรมัน ยังได้ทำงานสอนวิชาดาราศาสตร์ในโรงเรียนประถม เหตุผลก็เพื่อเป็นแรงบันดาลใจให้กับผู้หญิงที่จะก้าวไปสู่การเป็นนักวิทยาศาสตร์
“หนึ่งในเหตุผลที่ฉันชอบที่จะทำงานกับโรงเรียนก็คือการพยายามโน้มน้าวให้ผู้หญิงเชื่อว่าพวกเขาสามารถเป็นนักวิทยาศาสตร์ได้และวิทยาศาสตร์นั้นก็เป็นเรื่องสนุกได้เช่นกัน” ดร.โรมัน ระบุ
