ผู้สื่อข่าว “มติชน” รายงานจากประเทศสิงคโปร์ว่า การประชุมผู้นำอาเซียนครั้งที่ 33 ซึ่งเป็นการหารือระหว่างผู้นำอาเซียนและผู้นำจากประเทศคู่เจรจาเริ่มต้นขึ้นแล้วในวันที่ 13 พฤศจิกายน โดยในการประชุมระดับเจ้าหน้าที่อาวุโสและการรับประทานอาหารค่ำและหารืออย่างไม่เป็นทางการของรัฐมนตรีเศรษฐกิจที่เกิดขึ้นก่อนหน้านี้ได้ข้อสรุปว่า ยังไม่สามารถหาข้อสรุปในการจัดทำความตกลงหุ้นส่วนทางเศรษฐกิจระดับภูมิภาค (อาร์เซ็ป) ซึ่งเป็นกรอบความร่วมมือการค้าเสรีระหว่างอาเซียน 10 ประเทศกับประเทศคู่เจรจา 6 ชาติ ประกอบด้วยจีน ญี่ปุ่น เกาหลีใต้ อินเดีย ออสเตรเลีย และนิวซีแลนด์ ได้ในการประชุมครั้งนี้
แหล่งข่าวจากที่ประชุมเผยว่า “เป็นที่แน่นอนแล้วว่าเราไม่สามารถสรุปการเจรจาอาร์เซ็ปได้ในปีนี้ แต่เราคาดหวังว่าจะสรุปการเจรจาได้ในปีหน้า ภายใต้การเป็นประธานอาเซียนของไทย แม้ว่าก่อนหน้านี้ที่ประชุมระดับเจ้าหน้าที่อาวุโสคาดหวังว่าจะสามารถสรุปการเจรจาให้ได้ในการประชุมครั้งนี้ก็ตาม”
ประเด็นที่มีความสำคัญและมีความยากลำบากในการเจรจามีอยู่ 8 เรื่อง ในชั้นนี้ที่ประชุมสามารถตกลงกันได้แล้วใน 5 เรื่อง แต่ยังคงไม่ได้ข้อยุติในการเจรจา 3 เรื่อง โดยเฉพาะประเด็นที่เกี่ยวกับนโยบายด้านการแข่งขัน ทำให้การเจรจายังประสบกับทางตัน ส่วนอีก 13 เรื่องการหาข้อสรุปร่วมกันไม่มีปัญหาแต่อย่างใด
อย่างไรก็ดีจะต้องมีการรายงานเรื่องดังกล่าวให้ที่ประชุมผู้นำรับทราบ ก่อนที่จะมีการประกาศเลื่อนเวลาที่คาดว่าจะสรุปการเจรจาอาร์เซ็ปออกไปเป็นปีหน้าต่อไป ทั้งนี้ได้มีการกำหนดเวลาสำหรับการประชุมระดับเจ้าหน้าที่อาวุโสในกรอบอาร์เซ็ปครั้งต่อไปในระหว่างวันที่ 18-28 กุมภาพันธ์ 2562 ที่เกาะบาหลี ประเทศอินโดนีเชีย
ทั้งนี้ อาร์เซ็ปเป็นความร่วมมือด้านการค้าการลงทุนที่มีขนาดใหญ่ที่สุดในโลก โดยประชากรใน 16 ชาติรวมกันมากถึงกว่า 3.5 พันล้านคน ครอบคลุมถึง 1 ใน 3 ของเศรษฐกิจโลก
ผู้สื่อข่าวรายงานด้วยว่า ในปีหน้าซึ่งไทยจะรับหน้าที่ประธานอาเซียนซึ่งจะต้องมีการจัดประชุมระดับผู้นำ 2 ครั้ง คือการประชุมของผู้นำอาเซียน และการประชุมผู้นำอาเซียนกับประเทศคู่เจรจานั้น เบื้องต้นการประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียนซึ่งไทยจะจัดขึ้นครั้งแรกจะเกิดขึ้นในเดือนมิถุนายน 2562 เพื่อให้มีรัฐบาลใหม่ที่มาจากการเลือกตั้งทำหน้าที่เป็นเจ้าภาพในการจัดการประชุมดังกล่าว โดยคำนึงถึงการประกาศบังคับใช้กฎหมายกำหนดวันเลือกตั้งหรือการจัดการเลือกตั้งแล้วเสร็จก่อน เนื่องจากรัฐบาลปัจจุบันเห็นว่าควรต้องให้รัฐบาลใหม่ทำหน้าที่ประธานการประชุมผู้นำอาเซียน เพราะการเป็นประธานอาเซียนเป็นพันธกรณีของประเทศไทยไม่ใช่เรื่องของตัวบุคคลใดบุคคลหนึ่ง
อย่างไรก็ดีเมื่อมีการตั้งคำถามว่าการประชุมผู้นำอาเซียนครั้งแรกมักจะจัดในเดือนเมษายน แหล่งข่าวยืนยันว่า การจัดประชุมในเดือนมิถุนายนไม่ถือว่าเป็นการดำเนินการที่ผิดกฎบัตรอาเซียนแต่อย่างใด เพราะในกฎบัตรอาเซียนระบุเพียงว่าประเทศที่ทำหน้าที่ประธานอาเซียนต้องจัดการประชุมผู้นำ 2 ครั้ง โดยครั้งแรกเป็นการประชุมภายในของผู้นำอาเซียน 10 ประเทศ และครั้งที่ 2 เป็นการประชุมผู้นำอาเซียนกับประเทศคู่เจรจา แต่ไม่ได้มีการกำหนดว่าการจัดประชุมทั้งสองครั้งจะต้องจัดขึ้นในเดือนใดและต้องห่างกันเท่าไหร่ ดังนั้นรัฐบาลจึงพิจารณาในแง่ของความเหมาะสมเพื่อให้เกิดความสง่างามในการทำหน้าที่ประธานอาเซียนของไทยเป็นสำคัญ
