เมื่อวันที่ 23 มิถุนายน ที่โรงแรมดิ แอทธินี ไทยในฐานะประธานอาเซียนได้ออกแถลงการณ์ของประธานการประชุมสุดยอดอาเซียนครั้งที่ 34 ซึ่งถือเป็นผลสรุปประเด็นสำคัญต่างๆ ที่ผู้นำอาเซียนได้มีการหารือในครั้งนี้
โดยในประเด็นของสถานการณ์ในรัฐยะไข่ของเมียนมา ผู้นำอาเซียนได้ย้ำถึงการให้ความสนับสนุนของอาเซียนต่อเมียนมาในการให้ความช่วยเหลือทางด้านมนุษยธรรม และอำนวยความสะดวกในกระบวนการส่งกลับต่อสถานการณ์ในรัฐยะไข่ ควบคู่กับการส่งเสริมการพัฒนาที่ยั่งยืน
ผู้นำอาเซียนยังชมเชยถึงการดำเนินการของสำนักเลขาธิการอาเซียนตามที่ได้รับมอบหมาย ที่ได้ส่งทีมผู้เชี่ยวชาญเข้าไปยังพื้นที่รัฐยะไข่เพื่อสำรวจและประเมินสถานการณ์ในพื้นที่ โดยมุ่งเน้นไปที่การเสริมสร้างขีดความสามารถ และการให้การสนับสนุนการบริการพื้นฐานที่จำเป็น ซึ่งจะต้องมีการจัดลำดับความสำคัญของบริการพื้นฐานที่จำเป็นต้องได้รับการสนับสนุนและจะต้องมีการสำรวจความร่วมมือที่เป็นไปได้จากประเทศคู่เจรจา ตลอดจนความร่วมมือโดยสมัครใจที่ชาติสมาชิกอาเซียนให้กับเมียนมา เพื่อช่วยอำนวยความสะดวกในการกระชับความร่วมมือของอาเซียนต่อการให้ความช่วยเหลือเมียนมาในเรื่องดังกล่าวต่อไป
ผู้นำอาเซียนยังได้เน้นย้ำถึงความสำคัญและแสดงความสนับสนุนต่อความพยายามและพันธกรณีของเมียนมาที่รับประกันความปลอดภัยและความมั่นคงของชุมชนต่างๆ ในรัฐยะไข่ รวมถึงการอำนวยความสะดวกแก่ผู้พลัดถิ่นที่ประสงค์ที่จะเดินทางกลับมาโดยสมัครใจให้เป็นไปอย่างปลอดภัย ได้รับการคุ้มกัน และมีการจัดการที่ดี
นอกจากนี้ผู้นำอาเซียนยังต้องการเห็นการดำเนินการตามบันทึกความเข้าใจที่จัดทำขึ้นระหว่างรัฐบาลเมียนมาและหน่วยงานภายใต้สังกัดสหประชาชาติ รวมถึงการพยายามเจรจากับบังกลาเทศเพื่ออำนวยความสะดวกในกระบวนการส่งกลับผู้พลัดถิ่นจากรัฐยะไข่ และเน้นย้ำถึงความจำเป็นที่จะต้องมีการจัดการกับรากเหง้าของปัญหาและสร้างสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมเพื่อให้ชุมชนที่ได้รับผลกระทบสามารถสร้างชีวิตของพวกเขาขึ้นได้ใหม่
ผู้นำอาเซียนยังได้แสดงความคาดหวังว่าคณะกรรมการอิสระที่รัฐบาลเมียนมาตั้งขึ้นจะสามารถทำการสอบสวนตามข้อกล่าวหาว่ามีการละเมิดสิทธิมนุษยชนรวมถึงประเด็นอื่นๆ ที่เกี่ยวข้อง ขณะเดียวกันผู้นำอาเซียนได้ย้ำถึงการให้ความสนับสนุนต่อความพยายามของเมียนมาในการนำสันติภาพ ความมั่นคง หลักนิติธรรม การส่งเสริมความกลมกลืนและการปรองดองตามชุมชนต่างๆ รวมถึงการรับประกันการพัฒนาที่ยั่งยืนและเท่าเทียมในรัฐยะไข่อีกด้วย
ในประเด็นทะเลจีนใต้ ผู้นำอาเซียนเห็นว่าการเจรจาเพื่อจัดทำร่างแรกของเอกสารฉบับเดียวสำหรับการเจรจาจัดทำประมวลการปฎิบัติในทะเลจีนใต้ที่อาเซียนและจีนกำลังอยู่ระหว่างการเจรจาจัดทำขึ้นร่วมกันควรจะได้ข้อยุติภายในปีนี้ และยังเน้นย้ำถึงความจำเป็นที่จะต้องธำรงไว้ซึ่งบรรยากาศที่เอื้อต่อการเจรจาเพื่อจัดทำแนวปฏิบัติในทะเลจีนใต้(ซีโอซี) และยังยินดีให้มีการกำหนดมาตรการที่จะช่วยลดความตึงเครียดและความเสี่ยงที่จะเกิดอุบัติเหตุรวมถึงความเข้าใจผิดใดๆ ขึ้นได้ โดยเน้นย้ำถึงความสำคัญที่จะต้องมีการกำหนดมาตรการที่ช่วยเสริมสร้างความไว้วางใจระหว่างกัน
ผู้นำอาเซียนยังได้ระบุถึงการรับรองเอกสารมุมมองของอาเซียนต่อแนวคิดอินโด-แปซิฟิก ซึ่งเห็นว่าจะ เป็นการวางกรอบสำหรับการมีปฏิสัมพันธ์และความร่วมมือที่กว้างขวางขึ้นในภูมิภาคอินโด-แปซิฟิก โดยมีอาเซียนเป็นศูนย์กลาง ภายใต้การเปิดรับร่วมมือของทุกฝ่าย และอยู่ภายใต้กฎระเบียบและกฎหมายระหว่างประเทศ ซึ่งจะช่วยให้เกิดพันธกรณีในการร่วมมือกันทางเศรษฐกิจที่เพิ่มมากขึ้นในภูมิภาคต่อไป
