| ที่มา | มติชนรายวัน |
|---|---|
| ผู้เขียน | มนต์ทิพย์ ธานะสุข |
| เผยแพร่ |
คอลัมน์ไฮไลต์โลก: ทัศนคติต่อการแต่งงานกับวิกฤตประชากรจีน
สำนักงานสถิติแห่งชาติของจีนเปิดข้อมูลมาเมื่อต้นสัปดาห์ก่อนชี้ว่า อัตราการเกิดของประชากรจีนลดลงต่ำสุดเป็นประวัติการณ์ในรอบ 61 ปี หรือนับจากที่จีนเริ่มเก็บข้อมูลด้านนี้มา สะท้อนให้เห็นว่าจีนยังคงเผชิญภัยคุกคามจากวิกฤตทางประชากร ที่นักวิเคราะห์มองว่ากำลังเป็น “ระเบิดเวลาทางประชากรศาสตร์” ของจีน แม้ว่าก่อนหน้านี้รัฐบาลปักกิ่งจะผ่อน “นโยบายลูกโทน” ที่ดำเนินมาในอดีตลงมาถึงสองครั้งสองคราแล้วก็ตาม โดยในปีที่แล้วจีนได้ผ่อนปรนให้แต่ละครอบครัวมีลูกได้ 3 คน เพื่อหวังกระตุ้นการเกิดของประชากรในประเทศ แต่สถานการณ์ก็ยังดูไม่ได้ดีขึ้น
เมื่อต้นมกราคม สำนักข่าวซินหัว กระบอกเสียงของทางการจีน ยังโพสต์คลิปวิดีโอรณรงค์กระตุ้นเตือนให้หนุ่มจีนที่เกิดในปีค.ศ.2000 ว่าถึงเกณฑ์แต่งงานได้ตามกฎหมายแล้ว โดยภายใต้กฎหมายจีน ผู้ชายสามารถแต่งงานได้ถูกต้องตามกฎหมายตั้งแต่อายุ 22 ปี และ ผู้หญิงอายุ 20 ปี แต่การรณรงค์ดังกล่าวต้องเจอกับกระแสตีกลับจากกลุ่มคนหนุ่มสาวที่มองว่าการรณรงค์นั้นเป็นเพียงการเพิ่มความกดดันให้พวกเขาเร่งกลายเป็นโรงงานผลิตลูก ในขณะที่พวกเขายังมีเป้าหมายในชีวิตอย่างอื่นที่ต้องการทำมากกว่า
ในมุมมองของ หลิว เยว่ นักวิชาการอาวุโสประจำสถาบันเลาไชน่า แห่งวิทยาลัยคิงส์คอลเลจ ในกรุงลอนดอน ชี้ว่า ทัศนคติของคนหนุ่มสาวชาวจีนที่มีต่อการแต่งงาน เป็นสิ่งคุกคามท้าทายใหญ่ต่อความพยายามแก้ปัญหาวิกฤตทางประชากรศาสตร์ของจีน ยิ่งคนการมีศึกษาสูงและมีสถานะทางเศรษฐกิจที่ดีกว่า กำลังเป็นปัญหาปวดหัวให้กับความพยายามของรัฐบาลในการกระตุ้นการเกิดของประชากร
ขณะที่ หวัง เฟิง นักสังคมวิทยาจากมหาวิทยาลัยแคลิฟอร์เนีย มองว่า คนหนุ่มสาวชาวจีนที่แต่งงานช้าลงมีแนวโน้มเพิ่มขึ้นเรื่อยๆในภูมิภาคที่มีความรุ่งเรือง โดยเฉพาะในสังคมเมืองที่เห็นการเปลี่ยนแปลงนี้ฉับพลันชัดเจน โดยหากเปรียบเทียบข้อมูลการสำมะโนประชากรของจีนในปี 1990 และปี 2015 จำนวนผู้หญิงที่มีอายุ 20 ปีปลายๆ ซึ่งยังไม่เคยผ่านการแต่งงานมาเลย มีจำนวนเพิ่มขึ้นถึง 8 เท่าในช่วง 25 ปีที่ผ่านมา
ข้อมูลสำมะโนประชากรระหว่างปี 2000-2010 ยังชี้ว่า ผู้หญิงจีนที่เรียนจบในระดับอุดมศึกษา ในกลุ่มอายุ 25-29 ปี ส่วนใหญ่ยังเป็นสาวโสด โดยเฉพาะผู้หญิงในเขตเมืองที่พัฒนาแล้วนั้น ความปรารถนาที่อยากจะแต่งงานมีน้อยมาก
กระแสต่อต้านการแต่งงานตั้งแต่อายุเนิ่นๆ ยังมีการแสดงออกอย่างโจ่งแจ้งทั้งในสื่อโซเชียลและการใช้ชีวิตประจำ วิกกี้ หลิว สาวจากเมืองเทียนจิน ผู้เกิดในปี 1997 เป็นหนึ่งในนั้น บอกว่า ทันทีที่เธอเรียนจบปริญญาโทจากอังกฤษในปีที่แล้ว พ่อแม่ก็เริ่มจัดนัดบอดให้ แต่หลิวบอกว่าเธอโตแล้ว เธอมีความมุ่งมั่นในอาชีพการงานมากกว่าและการมีแวดวงเพื่อนฝูงที่ดี จึงไม่ต้องการสร้างครอบครัวที่เร็วเกินไป
ต่อความเห็นของนักเศรษฐศาสตร์รายหนึ่งที่เสนอแนะให้รัฐบาลอัดฉีดเงินกระตุ้นให้ประชาชนมีบุตรเพิ่มขึ้น หลิวมองว่านโยบายเหล่านั้นไม่ได้เชื่อมโยงกับความเป็นจริงที่กลุ่มคนในเจนเนอเรชั่น “แซด” ในจีนกำลังเผชิญ โดยสิ่งที่พวกเขาต้องการคืออาชีพการงานที่ดี การมีโอกาสก้าวหน้าในวิชาชีพ ตลอดจนการได้เติมเต็มความปรารถนาของตนเอง ซึ่งหากปราศจากสิ่งเหล่านี้ ก็เป็นเรื่องยากที่พวกเขาจะนึกถึงเรื่องการมีลูกได้
เมื่อคนรุ่นใหม่ยังมีทัศนคติต่อการแต่งงานดังที่กล่าวมา ก็ถือเป็นโจทย์หนักที่ผู้กำหนดนโยบายจีนจักต้องเร่งหาทางแก้ ไม่เช่นนั้นผลพวงที่จะเกิดขึ้นตามมาต่อประเทศย่อมมีมหาศาล
