รู้จัก ระเบิดลูกปลาย-ระเบิดสุญญากาศ อาวุธต้องห้ามที่รัสเซียถูกกล่าวหาว่าใช้ในยูเครน
เมื่อไม่กี่วันที่ผ่านมาเอกอัครราชทูตยูเครน ประจำสหรัฐอเมริกาออกมาประกาศว่า รัสเซียใช้อาวุธต้องห้าม อย่าง ระเบิดสุญญากาศ (vacuum bomb) ขณะที่องค์การนิรโทษกรรมสากลและ ฮิวเมนไรตส์วอช ออกมาเปิดเผยด้วยว่า รัสเซีย ใช้ “ระเบิดลูกปลาย” (cluster bomb) ในสมรภูมิยูเครนด้วย คำถามก็คือระเบิดทั้งสองชนิดคืออะไรและแตกต่างจากระเบิดทำลายล้างที่ไม่ได้ถูกห้ามอย่างไร
ระเบิดสุญญากาศ (vacuum bomb หรือ thernobaric bomb)
ระเบิดสุญญากาศ มีหลักการทำงานคือ การดูดออกซิเจนจากพื้นที่โดยรอบเพื่อสร้างแรงระเบิดอุณหภูมิสูงขึ้นซึ่งสะสร้างคลื่นกระแทกในระยะเวลาที่ยาวนานกว่าระเบิดแบบเดิม และมีความสามารถทำให้ร่างมนุษย์ระเหยกลายเป็นไอได้ โดยสหรัฐเคยใช้ระเบิดชนิดนี้ในสงครามเวียดนาม รวมถึงสงครามในอิรักและอัฟกานิสถานด้วย
วิธีการโจมตีสามารถใช้ระเบิดสุญญากาศติดเป็นหัวรบกับขีปนาวุธได้ เช่นเดียวกับการทิ้งลงมาจากเครื่องบิน โดยแรงระเบิดจะเกิดขึ้นหลังจากหัวรบกระทบเป้าหมายเมื่อเปลือกแตกออกจะปล่อยสารเคมีที่ผสมออกมาเป็นกลุ่มควัน ก่อนจะระเบิดอย่างรุนแรง อย่างไรก็ตามการใช้ออกซิเจนในการสร้างแรงระเบิดส่งผลให้ระเบิดชนิดนี้ไม่เหมาะที่จะใช้ใต้น้ำ ในชั้นบรรยากาศสูงๆ หรือในสภาพอากาศเลวร้าย แต่จะได้ผลดีในการใช้ทำลายป้อมปราการ สนามเพลาะ หรือหลุมหลบภัยของศัตรู เนื่องจากระเบิดชนิดนี้จะดูดออกซิเจนภายในไปด้วย
ระเบิดลูกปลาย (cluster bomb)
ระเบิดลูกปลายเป็นระเบิดประเภทหนึ่งที่สามารถทิ้งจากเครื่องบินหรือยิงจากพื้นดินสู่เป้าหมายได้ โดยในหัวรบจะบรรจุระเบิดขนาดเล็กจำนวนมาก เมื่อเปลือกหุ้มหัวรบแตกออกกลางอากาศระเบิดเล็กๆจำนวนมากจะกระจายระเบิดเป้าหมายเป็นวงกว้าง
อย่างไรก็ตามระเบิดชนิดนี้มีข้อเสียคือมีโอกาสที่ระเบิดขนาดเล็กจะด้านมากถึง 40 เปอร์เซ็นต์ส่งผลให้ พื้นที่สู้รบดังกล่าวเป็นอันตรายที่จะเข้าอยู่อาศัยต่อไปในอนาคต ส่งผลให้ในหลายประเทศที่เกิดการสู้รบด้วยอาวุธชนิดนี้ต้องใช้เวลาหลายปีในการเก็บกู้ระเบิดลูกปลายที่ยังไม่ระเบิดในพื้นที่
ถ้ารัสเซียใช้จริงเป็น “อาชญากรรมสงคราม”
เจน ซากี โฆษกทำเนียบขาวสหรัฐ เปิดเผยว่า ได้รับรายงานว่ามีการใช้ “ระเบิดลูกปลาย” (cluster bomb) และ ระเบิดสุญญากาศ (vacuum bomb) ในสมรภูมิที่รัสเซียเปิดฉากบุกยูเครน อย่างไรก็ตามยังไม่สามารถยืนยันได้ว่ารัสเซียใช้อาวุธเหล่านี้หรือไม่ อย่างไรก็ตามระบุว่า หากเรื่องดังกล่าวเป็นเรื่องจริง การใช้อาวุธดังกล่าวก็อาจเข้าข่ายอาชญากรรมสงคราม
ทั้งนี้ระเบิดสุญญากาศถูกห้ามใช้ตามอนุสัญญาเจนีวา โดยเข้าข่ายอาวุธที่โจมตีอย่างไม่เลือกหน้า ขณะที่ตามกฎหมายระหว่างประเทศว่าด้วยมนุษยธรรม ห้ามไม่ให้รัฐใช้อาวุธอย่างระเบิดลูกปลายหรืออาวุธนิวเคลียร์ซึ่งไม่สามารถเลือกโจมตีระหว่างเจ้าหน้าที่ทหารและพลเรือนได้
นอกจากนี้ยังมีอนุสัญญาว่าด้วยระเบิดลูกปราย ข้อตกที่มีชาติสมาชิกกว่า 120 ประเทศ ร่วมลงนามเมื่อเดือนสิงหาคมปี 2010 เห็นชอบที่จะไม่ให้มีการใช้ ผลิต ส่งต่อ หรือสะสมระเบิดลูกปลาย อย่างไรก็ตามรัสเซียและยูเครนไม่ได้ร่วมลงนามในข้อตกลงดังกล่าวเช่นเดียวกับสหรัฐอเมริกา
ขณะที่กฎหมายระหว่างประเทศว่าด้วยอาชญากรรมสงคราม กำหนดไว้ในกรณีที่ประเทศใดใช้อาวุธสงครามและส่งผลกระทบต่อพลเรือนในพื้นที่ โรงเรียน หรือโรงพยาบาล ก็อาจถูกตัดสินลงโทษในคดีอาชญากรรมสงครามภายใต้อนุสัญญากรุงเฮกปี พ.ศ. 2442 และ พ.ศ. 2450
