9 เหตุการณ์สำคัญในอัฟกานิสถาน หลัง 1 ปีภายใต้การปกครองของทาลิบัน
เป็นเวลากว่า 1 ปีแล้วที่กลุ่มทาลิบันได้ยึดครองอัฟกานิสถาน หลังจากที่กองทัพสหรัฐอเมริกาถอนกำลังออกจากพื้นที่ที่ประจำการมากว่า 2 ทศวรรษ นับจากแผนปฏิบัติการถอนรากถอนโคนระบอบอิสลามหัวรุนแรงครั้งแรกในอัฟกานิสถาน ตลอด 12 เดือนที่ผ่านมา มีเหตุการณ์สำคัญที่น่าสนใจ 9 เรื่องที่ประมวลมาให้รับทราบกัน
1.ทาลิบันยึดกรุงคาบูล
ในขณะที่สหรัฐ และพันธมิตรกำลังถอนฐานทัพออกจากอัฟกานิสถาน กลุ่มทาลิบันได้เริ่มต้นปฏิบัติการแข็งกร้าวเพื่อที่จะกลับไปเป็นผู้ปกครองสูงสุดของประเทศอีกครั้ง ต่อจากที่เคยเรืองอำนาจในช่วงปีค.ศ. 1996-2001 โดยในเดือนสิงหาคม 2021 ทาลิบันได้เร่งแผนการยึดอำนาจและเข้าบุกเมืองต่างๆ ทั่วประเทศซึ่งรวมถึงกรุงคาบูล เมืองหลวงของอัฟกานิสถานในปฏิบัติยสายฟ้าแลบที่รวมแล้วใช้เวลาเพียง 10 วันในการยึดครองอัฟกานิสถานกลับมาได้
เหตุการณ์นี้ทำให้อดีตประธานาธิบดีอัชราฟ กานี ของอัฟกานิสถาน ต้องลี้ภัยไปยังกรุงอาบูดาบี สหรัฐอาหรับเอมิเรตส์ ในขณะที่ประชาชนชาวอัฟกันและคนต่างประเทศซึ่งเต็มไปด้วยความหวาดกลัวต่างพยายามหนีตายออกนอกประเทศ ดังภาพความวุ่นวายที่ปรากฏขึ้นในท่าอากาศยานนานาชาติกรุงคาบูล ด้านสหรัฐได้แช่แข็งเงินคงคลังอัฟกานิสถานกว่า 7 พันล้านดอลลาร์สหรัฐในธนาคารสหรัฐ ในขณะที่ผู้บริจาคอื่นๆ ก็ประกาศระงับหรือลดจำนวนการส่งเงินช่วยเหลืออัฟกานิสถานลงอย่างมาก
2.สหรัฐเสร็จสิ้นการถอนกำลังออกจากอัฟกานิสถาน ท่ามกลางความวุ่นวาย
เกิดความวุ่นวายอย่างมากที่สนามบินในกรุงคาบูล หลังจากที่ทาลิบันยึดคาบูลได้ ประชาชนพากันหนีตายและพยายามออกจากประเทศ จนเกิดเหตุการณ์ผู้คนเหยียบกันตายจำนวนมากบริเวณลานบิน ในขณะที่สหรัฐและพันธมิตรกำลังเร่งอพยพประชาชนของตน รวมถึงชาวอัฟกันที่เคยช่วยขับไล่กลุ่มอิสลามหัวรุนแรง
ซ้ำร้าย ในวันที่ 26 สิงหาคม 2021 ได้เกิดเหตุระเบิดที่คร่าชีวิตผู้คนกว่า 100 ราย โดย 13 รายจากจำนวนทั้งหมดเป็นเจ้าหน้าที่สหรัฐ ด้านกองกำลังรัฐอิสลาม (ไอเอส) ที่เป็นอริของกลุ่มทาลิบันในอัฟกานิสถานและปากีสถานได้ออกมาเรียกร้องความรับผิดชอบต่อความสูญเสีย
ท้ายที่สุด 4 วันให้หลัง กลุ่มทาลิบันได้ประกาศชัยชนะ ภายหลังจากที่กองกำลังทหารสหรัฐกลุ่มสุดท้ายได้เดินทางออกจากอัฟกานิสถานไปในที่สุดในวันที่ 30 สิงหาคม 2021
3.การกลับมาของตำรวจศาสนา
แม้ทาลิบันที่ได้กลับขึ้นมาเป็นรัฐบาลปกครองอัฟกานิสถานอีกครั้งจะประกาศว่า จะไม่มีการใช้แนวทางกดขี่ในการบริหารประเทศ แต่ในทางปฏิบัติกลับตรงกันข้าม เห็นได้จากการที่คณะรัฐบาลทาลิบันที่ได้รับการเปิดเผยรายชื่อในเดือนกันยายน ล้วนแล้วแต่เป็นกลุ่มมุสลิมหัวรุนแรงและปราศจากการมีส่วนร่วมของผู้หญิง นอกจากนี้ ยังมีการก่อตั้งกระทรวงส่งเสริมศีลธรรมและป้องกันความชั่วร้าย ที่จะมารองรับการตีความศาสนาแบบสุดโต่งของทาลิบัน
4.ไอเอสโจมตีมัสยิด
ในเดือนตุลาคม กลุ่มไอเอสได้ก่อเหตุระเบิดมัสยิด ในเมืองกันดาอาร์ ขณะที่มีการละหมาดในวันศุกร์ประจำสัปดาห์ ถือเป็นเหตุการณ์เศร้าสลดครั้งใหญ่ที่สุดหลังจากที่กองทัพสหรัฐถอนกำลังออกจากอัฟกานิสถาน ที่คร่าชีวิตผู้คนไปกว่า 60 ราย ทั้งนี้ หนึ่งอาทิตย์ก่อนหน้าเหตุการณ์ดังกล่าวได้เกิดเหตุระเบิดพลีชีพที่มัสยิดอีกแห่งหนึ่งทางตอนเหนือของเมืองกุนดุซ ซึ่งทำให้ให้ผู้คนล่มตายจำนวนมาก
5.ออสโลจัดเจรจากับทาลิบัน เพื่อหาทางช่วยเหลือทางเศรษฐกิจ
อัฟกานิสถานประสบปัญหาทางสิทธิมนุษยชน และวิกฤตการณ์ทางเศรษฐกิจที่ฝังรากลึกเนื่องจากไม่ได้รับเม็ดเงินช่วยเหลือและสนับสนุนจากภายนอก นอร์เวย์จึงได้จัดการประชุมหารือระหว่างกลุ่มทาลิบัน ร่วมกับภาคประชาสังคมของอัฟกานิสถาน และนักการทูตจากประเทศฝั่งตะวันตก อาทิ สหรัฐ และภูมิภาคยุโรปขึ้น ในกรุงออสโล เพื่อร่วมกันหาทางออกและส่งความช่วยเหลือไปยังประชาชนชาวอัฟกันโดยตรง
6.ทาลิบันตัดผู้หญิงออกจากระบบการศึกษาและระบบราชการ
ในเดือนมีนาคม 2022 กลุ่มทาลิบันได้ประกาศสั่งห้ามนักเรียนหญิงเข้าเรียนในระดับชั้นมัธยมศึกษา หลังจากที่เริ่มเปิดการเรียนเพียงไม่กี่ชี่วโมง อีกทั้งยังประกาศให้ข้าราชการและเจ้าหน้าที่ในคณะรัฐบาลต้องไว้เครา
7.สั่งให้ผู้หญิงปกปิดร่างกาย แนะถ้าไม่มีเหตุ ไม่ให้ออกจากบ้าน
ในเดือนพฤษภาคม 2022 กลุ่มทาลิบันได้ประกาศให้ผู้หญิงต้องสวมฮิญาบปกปิดหน้าและร่างกายในที่สาธารณะ และหากไม่มีเหตุสมควร ให้อยู่แต่เพียงในบ้าน ส่งผลกระทบต่อผู้หญิงที่มีอาชีพ อาทิ เป็นพิธีการโทรทัศน์ นอกจากนี้ยังสั่งห้ามไม่ให้ผู้หญิงเดินทางไกลเพียงลำพังคนเดียว
8.เผชิญเหตุแผ่นดินไหวครั้งใหญ่
ในวันที่ 12 มิถุนายน 2022 เกิดเหตุแผ่นดินไหวบริเวณชายแดนประเทศอัฟกานิสถานและปากีสถาน ส่งผลให้มีจำนวนผู้เสียชีวิตกว่า 1,000 ราย และอีกหลายพันต้องกลายเป็นคนไร้บ้าน ขณะที่ภัยพิบัติดังกล่าวสร้างความท้าทายอย่างมากในแง่การให้ความช่วยเหลือแก่ประชาชน อย่างไรก็ดีแม้รัฐบาลนานาชาติจะไม่ได้ให้การรับรองรัฐบาลทาลิบันอย่างเป็นทางการ แต่ก็ยังส่งมอบความช่วยเหลือต่างๆ อาทิ อาหาร เต็นท์ และอุปกรณ์ทางการแพทย์ มาช่วยเหลือผู้ประสบภัย
9.ผู้นำกลุ่มอัลเคด้าถูกลอบสังหารโดยโดรนของสหรัฐ
เมื่อวันที่ 2 สิงหาคม 2022 ประธานาธิบดีโจ ไบเดน ออกมาประกาศว่าสหรัฐได้ปลิดชีพนายอัยมาน อัล-ซาวาฮิรี หัวหน้ากลุ่มก่อการร้ายอัลเคด้า ผู้ต้องสงสัยในเหตุเหตุวินาศกรรม 11 กันยายน หรือ 9/11 ด้วยโดรน ในที่ซ่อนของเขาที่กรุงคาบูล เมืองหลวงของอัฟกานิสถาน ขณะที่ทาลิบันโจมตีการก่อเหตุดังกล่าว แต่ไม่ยืนยันการเสียชีวิตของนายอัล-ซาวาฮีรี แต่อย่างใด
