โอกาสไทยกับการเป็นเจ้าภาพเอเปค
ในมุมมอง ‘ธานี ทองภักดี’ ปธ.จนท.อาวุโสเอเปค
๐ไทยจะใช้โอกาสในการเป็นเจ้าภาพเอเปคในปีนี้ให้เกิดประโยชน์กับประเทศได้อย่างไร
ผมขอเล่าย้อนไปตั้งแต่ปี 2563 ที่กระทรวงการต่างประเทศเริ่มเตรียมการเป็นเจ้าภาพเอเปคในปีนี้ ตลอดระยะเวลา 2 ปีที่ผ่านมา พวกเราทำงานร่วมกับทุกภาคส่วนอย่างใกล้ชิดเพื่อตอบคำถามว่า เราจะทำให้การเป็นเจ้าภาพเอเปคสร้างประโยชน์ให้คนไทยมากที่สุดได้อย่างไร ซึ่งกระบวนการเหล่านี้เป็นที่มาของการกำหนดหัวข้อหลัก “เปิดกว้างสร้างสัมพันธ์ เชื่อมโยงกัน สู่สมดุล” หรือ Open. Connect. Balance.
จากการจัดประชุมมาตลอดทั้งปี ผมมองว่าประโยชน์ที่ไทยได้รับประการแรก คือ เรามีโอกาสกำหนดให้เอเปคหารือในประเด็นที่จะช่วยส่งเสริมการฟื้นฟูเศรษฐกิจไทยอย่างมีนัยสำคัญ เพราะการหารือเรื่อง Open. คือ การทำให้ธุรกิจทั้งรายเล็กรายใหญ่ได้เข้าถึงประโยชน์จากระบบเศรษฐกิจยุคใหม่ได้อย่างเต็มที่ Connect. คือการเร่งฟื้นฟูการเดินทางภายหลังวิกฤตโควิด-19 เพื่อประโยชน์แก่ทุกภาคส่วน โดยเฉพาะภาคบริการและการท่องเที่ยวซึ่งเป็นหัวใจของการขับเคลื่อนเศรษฐกิจไทย และ Balance. คือการส่งเสริมเศรษฐกิจให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม ยั่งยืน และมีความรับผิดชอบผ่านโมเดลเศรษฐกิจ BCG ซึ่งจะสร้างประโยชน์ให้เศรษฐกิจไทยในระยะยาว
ประการที่สอง คือ ไทยได้แสดงศักยภาพและความพร้อมให้โลกได้เห็นผ่านความสำเร็จในการจัดประชุมตลอดทั้งปีท่ามกลางความท้าทายมากมาย ทั้งโควิด-19 และสถานการณ์โลกที่ผันผวน โดยเฉพาะการประชุมผู้นำเอเปคที่กำลังจะเกิดขึ้นในอีก 4 วันข้างหน้าจะเป็นครั้งแรกในรอบ 4 ปีที่ผู้นำเอเปคจะได้เดินทางมาพบหน้ากัน
ประการสุดท้ายคือ การกระตุ้นเศรษฐกิจและดึงดูดนักท่องเที่ยวโดยในสัปดาห์การประชุมเอเปคที่เริ่มต้นวันนี้ไปจนถึงวันที่ 19 พฤศจิกายน จะมีผู้นำและคณะต่างชาติเดินทางมาเยือนไทยประมาณ 3,000 คน และสื่อต่างชาติอีกกว่า 1,000 คน ซึ่งทุกคนจะได้เห็นศักยภาพของเศรษฐกิจไทยในปัจจุบัน นำไปสู่โอกาสการค้าและการลงทุนที่เพิ่มมากขึ้น นอกจากนั้น ภาพความโดดเด่นทางวัฒนธรรม อาหาร การแสดง และความสวยงามของไทยจะถูกเผยแพร่ไปทั่วโลก กระตุ้นความสนใจของนักท่องเที่ยวโดยเฉพาะเมื่อคำนึงถึงว่าเรากำลังเข้าสู่เทศกาลปีใหม่ในช่วงที่โลกเริ่มคลายความกังวลจากสถานการณ์โรคระบาดลงมาก
๐โมเดลเศรษฐกิจ BCG ที่ไทยนำเสนอมีการตอบรับจากสมาชิกเขตเศรษฐกิจเอเปคอย่างไรบ้าง
โมเดลเศรษฐกิจ BCG ได้รับการตอบรับที่ดีจากเอเปค เขตเศรษฐกิจสมาชิกเอเปคทั้งหมดต้องการเห็นเศรษฐกิจภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิกในยุคหลังโควิด-19 เติบโตอย่างสมดุล ครอบคลุม และยั่งยืน และเห็นพ้องว่าแนวคิดเศรษฐกิจ BCG ที่ไทยนำเสนอจะเป็นเครื่องมือส่งเสริมการดำเนินการดังกล่าวผ่านกลไกต่างๆ ที่มีอยู่แล้วในเอเปคได้เป็นอย่างดี
ไทยได้ผลักดันให้แนวคิดเศรษฐกิจ BCG สอดแทรกอยู่ในทุกบทสนทนาของการประชุมตลอดทั้งปี โดยเฉพาะการประชุมระดับรัฐมนตรีรายสาขาทั้ง 8 ครั้ง ที่ได้แปรผลมาเป็นแนวทางการฟื้นฟูและส่งเสริมธุรกิจรายย่อย โดยเฉพาะให้สามารถเข้าถึง e-commerce มากขึ้น การคลังที่ยั่งยืนเพื่อส่งเสริมการลงทุนในธุรกิจที่เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม การฟื้นฟูการท่องเที่ยวที่ชุมชนท้องถิ่นได้ประโยชน์พร้อมกับการรักษาสิ่งแวดล้อม การเพิ่มศักยภาพผู้หญิงและความเท่าเทียมระหว่างเพศ ไปจนถึงส่งเสริมการใช้เทคโนโลยีสีเขียวในภาคการเกษตรเพื่อให้ผลิตอาหารได้พอเพียงและลดภาวะโลกร้อน
เป้าหมายสูงสุดในการขับเคลื่อนเรื่องนี้ คือการทำให้ผู้นำเอเปคร่วมกันรับรอง “เป้าหมายกรุงเทพฯ ว่าด้วยเศรษฐกิจ BCG” ซึ่งจะเป็นเอกสารฉบับแรกในประวัติศาสตร์ของเอเปคที่ระบุกลไกและเป้าหมายการทำงานเพื่อส่งเสริมการเจริญเติบโตทางเศรษฐกิจอย่างครอบคลุม ยั่งยืน และเป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อมอย่างเป็นระบบ
๐การประชุมผู้นำเอเปคแบบเจอตัวครั้งแรกหลังโควิด-19 มีความสำคัญอย่างไร
ผมคิดว่าการประชุมผู้นำแบบพบหน้ากันครั้งนี้เป็นการส่งสัญญาณว่าเอเปคพร้อมเดินหน้าทำงานในยุคหลังโควิด-19 อย่างเต็มกำลัง เพราะแม้การประชุมออนไลน์ที่ผ่านมาจะช่วยเชื่อมโยงให้เอเปคได้สานต่อการทำงานในช่วงที่เราไม่สามารถเดินทางข้ามพรมแดนได้ แต่ต้องยอมรับว่าการประชุมแบบพบหน้ากันมีความพิเศษในมิติที่ผู้นำแต่ละคนจะได้สนทนากันอย่างใกล้ชิด และใช้โอกาสนี้หารือความร่วมมือทวิภาคีระหว่างกัน การประชุมครั้งนี้จึงไม่เพียงแต่เป็นการขับเคลื่อนวาระการประชุมเอเปค แต่เป็นการสร้างบรรยากาศความร่วมมือที่ความใกล้ชิดของเขตเศรษฐกิจในภูมิภาค
การประชุมผู้นำเอเปคครั้งนี้ยังเปิดโอกาสให้ไทยได้ต้อนรับผู้นำจำนวนมากทั้งที่เป็นสมาชิกเอเปค และเป็นแขกพิเศษคือนายกรัฐมนตรีกัมพูชา มกุฎราชกุมารและนายกรัฐมนตรีซาอุดีอาระเบีย และประธานาธิบดีฝรั่งเศส โดยผู้นำหลายคนยังไม่เคยเดินทางเยือนไทยมาก่อน จึงเป็นโอกาสให้ไทยได้กระชับความร่วมมือทวิภาคีกับหลายเขตเศรษฐกิจ ซึ่งในครั้งนี้จะมีการลงนามความตกลงทวิภาคีที่เป็นประโยชน์ต่อคนไทยอีกหลายฉบับ
๐ท่ามกลางความตึงเครียดมากมายที่เกิดขึ้นในโลกขณะนี้ ทำให้เกิดความท้าทายอย่างไรบ้างกับเอเปค และจะเป็นอุปสรรคในการผลักดันความร่วมมือในกรอบเอเปคหรือไม่อย่างไร
สถานการณ์ที่ตึงเครียดในโลกส่งผลกระทบต่อความร่วมมือในเวทีระหว่างประเทศทุกกรอบเอเปคก็ได้รับผลกระทบเช่นกัน การที่ไทยจัดการประชุมระดับรัฐมนตรีแล้ว 8 ครั้ง แต่ยังไม่สามารถออกถ้อยแถลงร่วมรัฐมนตรีได้ก็เป็นตัวสะท้อนบรรยากาศที่บางเขตเศรษฐกิจมีท่าทีแตกต่างกันมากต่อประเด็นสถานการณ์โลก อย่างไรก็ดี สิ่งที่สะท้อนอยู่ด้วยในถ้อยแถลงประธานทุกฉบับคือการที่เอเปคยังเห็นพ้องกันในเรื่องความร่วมมือทางเศรษฐกิจ และทำให้พวกเรายังเดินหน้าทำงานต่อได้อย่างไม่สะดุด ในทางหนึ่งสถานการณ์ความตึงเครียดอาจเป็นความท้าทาย แต่ไทยในฐานะเจ้าภาพเอเปคปีนี้ก็ยังสามารถขับเคลื่อนการทำงานของเอเปคไม่ให้หยุดชะงักลงได้
๐การประชุมสัปดาห์ผู้นำที่จะถึงนี้จะมีผู้นำพร้อมด้วยคณะผู้แทนและสื่อมวลชนจำนวนมากเดินทางมาร่วมประชุมและรายงานข่าวไปทั่วโลก ไทยมีแผนจะสร้างความเชื่อมั่น นำเสนอจุดเด่น รวมถึงศักยภาพของไทยในการเปิดรับนักธุรกิจและนักท่องเที่ยวอีกครั้งอย่างไรบ้าง
ผมคิดว่าการจัดประชุมและต้อนรับผู้นำด้วยความเรียบร้อย ครบถ้วน สมบูรณ์คือกลยุทธ์สำคัญในการสร้างความเชื่อมั่นให้โลกเห็นความพร้อมของไทย เราจึงเตรียมการตั้งแต่ด้านมาตรการสุขภาพ การรักษาความปลอดภัย การจราจร ที่พัก อาหารการกิน ไปจนถึงการแสดงและของที่ระลึกเพื่อรับรองผู้มาเยือนครั้งนี้อย่างละเอียดถี่ถ้วน
ผมขอเล่าอย่างภูมิใจว่า ในครั้งนี้ไทยจะนำเสนอศิลปวัฒนธรรมที่งดงามไปพร้อมกับการแสดงวิสัยทัศน์และความมุ่งมั่นตั้งใจในการส่งเสริมความยั่งยืน โดยเราจะจัดการประชุมให้เป็นมิตรกับสิ่งแวดล้อม หรือ green meeting เช่น รถยนต์ที่ใช้รับรองผู้นำก็จะเป็นรถยนต์พลังงานไฟฟ้า ส่วนในการประชุมจะลดการใช้กระดาษให้มากที่สุด นำวัสดุรีไซเคิลมาใช้ในการตกแต่งสถานที่ กล่องอาหารของเจ้าหน้าที่ผู้ปฏิบัติงานกว่า 10,000 คน จะใช้วัสดุที่ย่อยสลายได้ตามธรรมชาติ และขยะพลาสติกในงานจะถูกนำไปเข้ากระบวนการรีไซเคิล แม้กระทั่งของที่ระลึกที่ไทยจะมอบให้แก่ผู้นำ ซึ่งหนึ่งในนั้นคือ “ภาพดุนโลหะ” จากชุมชนคุณธรรมวัดศรีสุพรรณ จังหวัดเชียงใหม่ ก็ยังใช้โลหะและกล่องยางพารารีไซเคิล
สุดท้ายนี้ ผมคิดว่าคนไทยทุกคนคือหัวใจสำคัญของการแสดงศักยภาพของไทย ผมจึงขอเชิญชวนทุกท่านติดตามการประชุมครั้งนี้ ร่วมเป็นเจ้าบ้านที่มีไมตรีจิตและภาคภูมิใจกับการเป็นเจ้าภาพเอเปคของไทยไปพร้อมกันครับ
