‘เจียง ย่านหยง’ แพทย์ผู้เปิดโปงโรคซาร์สจีน ท้าทายรบ.ปักกิ่ง เสียชีวิตแล้วในวัย 91 ปี
เจียง ย่านหยง อดีตศัลยแพทย์ทหารชาวจีน ผู้เปิดโปงข่าวการแพรระบาดของโรคซาร์สเมื่อปี 2003 ที่ทางการปักกิ่งพยายามปกปิด เสียชีวิตแล้วด้วยอายุ 91 ปี ด้วยอาการปอดบวม เมื่อวันที่ 11 มีนาคม ตามรายงานของสื่อจีน รวมถึงคำบอกกล่าวครอบครัวและญาติมิตรของเขา
นายแพทย์เจียงได้รับการสรรเสริญว่าเป็นแพทย์ผู้ช่วยชีวิตผู้คนจำนวนมาก ด้วยการเขียนจดหมายเปิดโปงวิกฤตโรคซาร์ส หรือโรคทางเดินหายใจเฉียบพลันรุนแรงในช่วงแรกของการแพร่ระบาด ที่ทางการจีนพยายามปกปิดและลดความสำคัญของสถานการณ์ดังกล่าวในประเทศ
โดยในปี 2003 ในช่วงที่มีผู้ติดเชื้อของโรคซาร์สกว่า 8,000 คนทั่วโลก นายแพทย์เจียงทำงานอยู่ที่โรงพยาบาลแห่งหนึ่งในกรุงปักกิ่ง ซึ่งเขารู้สึกตกใจอย่างมากที่กระทรวงสาธารณสุขจีนรายงานต่อประชาชนว่า พบผู้ป่วยเพียงไม่กี่รายที่ติดเชื้อโรคทางเดินหายใจร้ายแรงนี้ ทั้งที่ในความเป็นจริงนายแพทย์เจียงรู้ดีว่า แค่ในวอร์ดโรงพยาบาลทหารก็มีผู้ป่วยโรคซาร์สกว่า 100 รายแล้ว
นายแพทย์เจียงจึงได้ส่งจดหมายที่เปิดโปงคำโกหกของทางการจีนไปยังสถานีโทรทัศน์แห่งชาติจีนแต่กลับถูกเพิกเฉย อย่างไรก็ดี จดหมายดังกล่าวก็ได้รั่วไหลไปยังสื่อต่างประเทศที่เผยแพร่ข้อมูลของเขาอย่างครบถ้วน
การเปิดเผยของนายแพทย์เจียงบังคับให้รัฐบาลจีนต้องออกมายอมรับความผิด ฐานให้ข้อมูลเท็จแก่ประชาชน และผลักดันให้นำแนวทางขององค์การอนามัยโลกมาปฏิบัติจริง โดยมีการประกาศใช้มาตรการควบคุมโรคระบาดที่เข้มงวดในช่วงข้ามคืน ซึ่งช่วยชะลอการแพร่ระบาดของไวรัสได้ดี
อีกทั้ง การกระทำของนายแพทย์เจียงยังนำไปสู่การปลดรัฐมนตรีสาธารณสุขของจีน รวมถึงนายกเทศมนตรีกรุงปักกิ่งในขณะนั้นออก
“ผมรู้สึกว่าผมต้องเปิดเผยสิ่งที่กำลังเกิดขึ้น ไม่ใช่แค่ช่วยปกป้องจีน แต่เพื่อปกป้องโลกด้วย” นายแพทย์เจียงกล่าว
ในปีต่อมา นายแพทย์เจียงก็ได้ท้าทางรัฐบาลปักกิ่งอีกครั้ง ด้วยการเรียกร้องให้พรรคคอมมิวนิสต์จีน (ซีซีพี) ตระหนักว่า การปราบปรามผู้ชุมนุมที่จตุรัสเทียนอันเหมินเมื่อปี 1989 นั้นเป็นการกระทำที่ผิด และมีพลเรือนจำนวนหลายร้อย หรืออาจหลายพันถูกสังหารจากเหตุการณ์นี้
นายแพทย์เจียงบอกเล่าประสบการณ์ความโหดร้ายที่ตนเผชิญในฐานะศัลยแพทย์ผู้ปฏิบัติหน้าที่ในช่วงเวลานั้น ว่าเจ้าหน้าที่ “ลงมืออย่างบ้าคลั่ง โดยใช้รถถัง ปืนกล และอาวุธอื่น ๆ ในการปราบปรามนักศึกษาและประชาชนที่ไร้อาวุธโดยสิ้นเชิง” และว่า “พรรคของพวกเราต้องออกมายอมรับความผิดพลาดที่ได้ทำลงไป”
เหตุการณ์ดังกล่าวทำให้นายแพทย์เจียง รวมถึงภรรยาของเขาถูกควบคุมตัวในเวลาต่อมา แต่ก็ไม่ได้ทำให้นายแพทย์ผู้นี้เปลี่ยนทัศนคติของตนต่อประเด็นดังกล่าวแม้แต่น้อย โดยเขายังได้เขียนจดหมายอีกฉบับไปยังประธานาธิบดีสี จิ้นผิงในปี 2019 ซึ่งประณามเหตุความรุนแรงที่จตุรัสเทียนอันเหมินว่าเป็น “อาชญากรรม”
ทั้งนี้ ได้มีการเปรียบเทียบความกล้าหาญในการนำเสนอความจริงและการไม่ยอมถูกบังคับให้ปิดปากเงียบของนายแพทย์เจียง กับกรณีของนายแพทย์หลี่ เหวินเลี่ยงที่ประสบเรื่องราวลักษณะคล้ายกัน นั่นคือ การเปิดโปงวิกฤตการณ์โควิด-19 ในช่วงแรกของการระบาด ซึ่งทางการจีนพยายามปกปิดข่าวเช่นเดียวกัน