‘มรกต ศรีสวัสดิ์’
เอกอัครราชทูตไทยประจำลาว
เผยมุมมองเชื่อม2ชาติหลากมิติ
๐การพัฒนาของลาวในปัจจุบันมุ่งไปในทิศทางใด มีประเด็นเรื่องบีซีจีและการพัฒนาที่ยั่งยืนอะไรบ้าง
ประเด็นสำคัญสำหรับลาวในเวลานี้คือการเปลี่ยนจาก Land-Locked เป็น Land-Linked เพราะฉะนั้นการพัฒนาในเรื่องศักยภาพ จุดแข็ง ขีดความสามารถต่างๆ รวมถึงการค้าชายแดน การพัฒนาโครงสร้างพื้นฐานสำคัญไม่ว่าจะเป็นทางบกคือถนน ซึ่งเส้นทางสำคัญคือเชื่อมตะวันตกไปตะวันออกคือไทย-เวียดนาม หรือเหนือใต้คือลาว-ไทย-จีน หรือลงไปทางใต้ รวมถึงทางรางคือรถไฟ ก็ล้วนเป็นเรื่องสำคัญ ทั้งหมดนี้ก็เพื่อรองรับการยกระดับหรือเปลี่ยนมุมมองของประเทศจาก Land-Locked เป็น Land-Linked เพื่อเชื่อมโยงเศรษฐกิจในภูมิภาค ซึ่งสิ่งเหล่านี้ก็เป็นภาพรวมที่สอดคล้องกับเป้าหมายของการพัฒนา
ขณะเดียวกันเรื่องเศรษฐกิจสีเขียวและสิ่งแวดล้อมเป็นประเด็นที่เขาให้ความสำคัญมากขึ้น ที่ผ่านมามีการคุยกันเรื่องหมอกควันข้ามแดน โดยในช่วงต้นปีมีปัญหาจากผลกระทบของไฟไหม้ป่าและการถางไร่เผาที่ดินเพื่อทำเกษตร เพาะปลูก ปีนี้เขาให้ความสำคัญเรื่องนี้ กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมของลาวก็มีความร่วมมือ มีกลไกที่จะทำงานร่วมกัน สืบเนื่องจากเมื่อต้นปีที่ผู้นำ 3 ประเทศ คือไทย ลาว และเมียนมาได้หารือกัน ฉะนั้นการแก้ไขปัญหาหมอกควันข้ามแดนก็ยังเป็นเรื่องที่จะต้องทำงานสืบต่อกันไป
๐ทางการลาวมีการสื่อสารกับประชาชนในเรื่องหมอกควันข้ามแดนด้วยหรือไม่
ท่านเจ้าแขวงที่มีปัญหาเรื่องหมอกควันท่านก็ให้ความสำคัญ บางพื้นที่อย่างจำปาสัก ท่านก็จะไม่ให้ปลูกมันสัมปะหลังในพื้นที่ที่ดินอุดมสมบูรณ์ เช่นบนที่สูงอย่างพื้นที่ปากซอง ซึ่งในบริเวณนั้นถือเป็นพื้นที่สำคัญในการปลูกกาแฟ มีสวนผลไม้และพืชผักต่างๆ เพราะอยู่ในพื้นที่สูง ดินดี อากาศเย็น ซึ่งมีศักยภาพในการพัฒนาปลูกพืชเศรษฐกิจที่สามารถส่งออกได้
สถานทูตก็เคยพาคณะจากลาวทั้งภาคเอกชน ภาครัฐ กระทรวงต่างๆ ที่เกี่ยวข้อง มาดูงานที่โครงการพระราชดำริหินซ้อน ทำให้เขาได้ไอเดียว่าการปรับปรุงดิน คุณภาพดินเป็นอย่างไร จริงๆ แล้วเราไม่ได้ห้ามใช้ปุ๋ย เพราะมันคือธาตุอาหารที่มีอยู่ในดิน แต่ที่สำคัญคือต้องใช้ให้ถูกวิธี ใส่ให้ถูกเวลา มันจะได้ไม่ตกค้างทั้งในดินและในพืชผักผลไม้ เรามีโครงการกับมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ บริษัทเอกชนก็เข้าไปอบรมในหลายๆ พื้นที่และหลายๆ แขวงในลาว ทั้งที่เวียงจันทน์ สะหวันนะเขต จำปาสัก ตลอดจนมหาวิทยาลัยต่างๆ
๐หลังการเยือนลาวของนายเศรษฐา ทวีสิน นายกรัฐมนตรี มีแผนที่จะเพิ่มหรือต่อยอดความร่วมมือจากการเยือนอย่างไรบ้าง
มีสิ่งที่จะต้องติดตามกันหลายเรื่อง หน่วยงานไทยที่เกี่ยวข้องก็มีหลายหน่วยงาน ท่านนายกฯพูดถึงเรื่องความเชื่อมโยง การสร้างสะพานรถไฟที่ขนานกับสะพานมิตรภาพแห่งที่ 1 หนองคาย-เวียงจันทน์ อยากเร่งรัดให้สิ่งเหล่านี้เกิดขึ้นโดยเร็ว การแก้ไขอุปสรรคทางการค้า การทำความเข้าใจกันว่าสินค้าข้ามแดนจะสนับสนุนส่งเสริมกันอย่างไร การลดปัญหาอุปสรรค และการอำนวยความสะดวกในเรื่องการค้า การคมนาคมขนส่งทุกอย่าง ต้องดูทั้งในเรื่องกฎระเบียบ การนำเข้าส่งออก พิธีการศุลกากร ดูเรื่องจุดพื้นที่ควบคุมร่วมกันเพื่ออำนวยความสะดวกในการขนส่งข้ามแดน (CCA) ที่สะหวันนะเขตและแห่งอื่นๆ ที่จะตามมาในอนาคต ซึ่งสิ่งเหล่านี้จะช่วยให้การค้าระหว่างสองประเทศดีขึ้นได้
แม้ว่าขณะนี้ไทยเป็นคู่ค้าอันดับ 1 ของลาวเพราะสินค้าไทยได้รับความนิยมในลาว ด้วยทั้งการลงทุนของภาคเอกชนที่นำเข้าส่งออกส่วนหนึ่งซึ่งมีความกระตือรือร้น และอีกส่วนหนึ่งคือความนิยมของสินค้าไทย เราก็ทราบว่าคนลาวดูทีวีไทย ซึ่งการรับสื่อไทยก็เป็นช่องทางหนึ่งของการส่งเสริมสินค้า ทำให้สินค้าไทยได้รับความนิยมซึ่งเป็นสิ่งที่ดี
ถ้าพูดถึงนักลงทุนการลงทุนของไทย ก็ต้องบอกว่าเราเน้นในการลงทุนที่มีศักยภาพและมีคุณภาพควบคู่กัน นักลงทุนไทยมีกิจกรรส่งเสริมพัฒนาศักยภาพ ให้ทุนการศึกษา ให้โอกาสในการทำงาน บางที่ให้ทุนการศึกษาแบบให้เปล่า ไม่ได้ผูกมัดว่าต้องมาทำงานกับเขา การลงทุนแบบนี้มันสร้างงาน สร้างโอกาส และสร้างอาชีพด้วย
ช่วงที่ผ่านมาสถานทูตร่วมกับมูลนิธิรางวัลเจ้าฟ้ามหาจักรี ซึ่งกรรมการมูลนิธิที่เป็นครูบาอาจาย์ที่มีวิสัยทัศน์ด้านการศึกษา ก็มาหารือกับภาคเอกชนไทยว่าภาคเอกชนไทยในประเทศเพื่อนบ้านจะสามารถช่วยต่อยอดหรือสนับสนุนอะไรได้บ้าง ซึ่งจะทำให้เราได้เห็นว่าที่สุดแล้วการลงทุน ผู้ประกอบการ ภาคธุรกิจมันเชื่อมโยงกันกับความร่วมมือเพื่อการพัฒนา เราไม่พูดแยกกันกับเรื่องธุรกิจ เพราะทุกอย่างมันเชื่อมโยงกันหมด
คนอื่นจะมองว่าลาวเป็นเพื่อนบ้าน เป็นมิตรใกล้ชิด อะไรก็แล้วแต่ สำหรับพี่ ลาวเป็นครอบครัวของพี่ ความสำคัญในเรื่องเหล่านี้คือเรามองเห็นคนลาวทุกคนว่าเป็นในครอบครัว มันเป็นอีกความรู้สึกหนึ่ง มีอะไรเราก็อยากทำและอยากให้ สะท้อนให้เห็นความความใกล้ชิดของคน ซึ่งมันดีมาก คนลาวน่ารักมากจริงๆ รู้สึกดีใจที่ได้มาอยู่ที่นี่ มีความสุขสนุกมากเหมือนอยู่บ้าน สิ่งที่เราทำก็เพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์ในทุกระดับอยู่แล้ว เพื่อทำให้สิ่งที่มันดีอยู่แล้วยิ่งดีขึ้นไปอีก สร้างความไว้วางใจซึ่งกันและกัน ซึ่งเป็นสิ่งสำคัญและเป็นพื้นฐานของความสัมพันธ์ระหว่างประเทศในทุกมิติจริงๆ
อีกหนึ่งตัวอย่างที่สะท้อนให้เห็นถึงความสัมพันธ์อันพิเศษเหล่านี้ คือตอนที่ท่านนายกฯเดินทางมาเยือนลาวก็ได้พบกับท่านทองลุน สีสุลิด ประธานประเทศ ท่านเป็นผู้ที่เคยเข้าเฝ้าฯ ร.9 และประทับใจกับสิ่งต่างๆ ที่ราชวงศ์ไทยได้สนับสนุนช่วยเหลือ
ในส่วนของภาครัฐ เรามีโครงการความร่วมมือเพื่อการพัฒนากับลาวมากมายนำโดยกรมความร่วมมือระหว่างประเทศ (TICA) มีโครงการทั้งด้านการเกษตร การศึกษา สาธารณสุข และมีโครงการที่นำหลักปรัชญาเศรษฐกิจพอเพียงไปใช้สำหรับการตั้งศูนย์เรียนรู้สำหรับโรงเรียน วิทยาลัยเทคนิคในแขวงต่างๆ ของลาว ท่านนายกฯ ได้ไปมอบโครงการวิทยาลัยเทคนิคที่อัตตะปือ ซึ่งเป็นโครงการความช่วยเหลือที่ดี เป็นการต่อยอดและให้องค์ความรู้กับคนที่สามารถเอาไปใช้ได้จริง ซึ่งมีความหลากหลายมาก ตั้งแต่เลี้ยงสัตว์ ปลูกพืช เลี้ยงปลา เรื่องเทคนิค สอนเรื่องวิชาชีพ นอกจากอัตตะปือก็มีที่เซกอง เวียงจันทน์ ดงคำช้าง คำม่วน ส่วนบ่อแก้วและไซยะบุรีกำลังดำเนินการอยู่ จะเห็นว่ามีความหลากหลายในความร่วมมือ ซึ่งมันก็เชื่อมโยงกับทุกสิ่งอย่าง เป็นความเชื่อมโยงในอีกรูปแบบหนึ่ง อย่านึกว่าความเชื่อมโยงจะมีแต่ถนนสะพาน แต่ความเชื่อมโยงระหว่างประชาชนมันคือทุกสิ่ง และมันก็คืองานที่เราทำอยู่
ล่าสุดในงานกฐินพระราชทานที่แขวงหลวงน้ำทา ท่านเจ้าแขวงและภริยาก็ต้อนรับอย่างยิ่งใหญ่จริงๆ เขาให้ความสำคัญมากเพราะเป็นครั้งแรกที่ไปที่แขวงหลวงน้ำทา ซึ่งต้องยกความดีให้กับสมาคมไทย-ลาวเพื่อมิตรภาพ กับสมาคมลาว-ไทยเพื่อมิตรภาพ สองสมาคมนี้ทำงานร่วมกันและคัดเลือกว่าปีนี้ไปแขวงหลวงน้ำทา มีคนมาร่วมบุญกันเยอะมาก และน่าประทับใจมากจริงๆ
สิ่งเหล่านี้มันสร้างความสนิทสนมใกล้ชิดกันมากยิ่งขึ้น เขารู้จักเรามากขึ้น เรารู้จักเขามากขึ้น ซึ่งมันสามารถต่อยอดด้วยการนำเอาความร่วมมือเพื่อการพัฒนาไปเชื่อมโยงกับหุ้นส่วนเพื่อการพัฒนา อาทิ ประเทเศในตะวันตกทั้งหลาย สหภาพยุโรป (อียู) หรือแม้แต่องค์การระหวางประเทศ อาทิ สำนักงานว่าด้วยยาเสพติดและอาชญากรรมแห่งสหประชาชาติ (UNODC) และองค์การอนามัยโลก (WHO) ซึ่งเราก็ได้ทำไปแล้วเมื่อเดือนกันยายนที่ผ่านมา โดยเอาวิทยากรไทยมาแบ่งปันความรู้และประสบการณ์เรื่องการค้ามนุษย์และยาเสพติดตามแนวชายแดน ซึ่งผู้นำทั้งสองประเทศให้ความสำคัญ และยังมีโครงการฝึกอบรมเรื่องการบำรุงดิน
สิ่งที่พยายามบอกกับประเทศและองค์กรเหล่านี้คือลาวกับไทยเป็นความสัมพันธ์พิเศษ เพราะเราพูดภาษาเดียวกัน วัฒนธรมเราเหมือนกัน ปีใหม่ดียวกัน กฐินก็กฐินเดียวกัน ทุกอย่างคล้ายเหมือนกันหมด การที่เราสามารถพูดคุยภาษาเดียวกันถือเป็นข้อได้เปรียบ สามารถซักถามกันได้อย่างสบายใจ และเป็นวิธีที่ได้ผล
๐ในเมื่อลาวมีความชมชอบสินค้าไทยและดูทีวีไทยอยู่แล้ว เราจะต่อยอดซอฟเพาเวอร์ไทยได้อย่างไร
ถ้าจะทำให้มีความเชื่อมโยงกันมากขึ้นก็ต้องมีภาพยนตร์อย่างสบายดีหลวงพระบาง เนื้อหาที่หาแง่มุมที่จะทำให้เห็นความเป็นมิตรที่ใกล้ชิดระหว่างกัน เนื้อหาแบบนี้ยังทำได้ ขายได้
ซอฟเพาเวอร์อีกอันที่ได้ผลก็คือความร่วมมือเพื่อการพัฒนาเพราะมันเข้าถึงผู้คนทุกระดับ เป็นอะไรที่เชื่อมโยงคนให้เข้าใจกัน ให้มีการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ เพราะเขาก็มีวัฒนธรรม ประสบการณ์ องค์ความรู้ที่เราน่าจะเรียนรู้เช่นกัน
๐ปัจจุบันค่าเงินลาวตกมาก ส่งผลกระทบใดๆ บ้างกับความร่วมมือเพื่อการพัฒนาหรือความพยายามที่การเปลี่ยน Land-Locked เป็น Land-Linked หรือไม่อย่างไร
โครงสร้างพื้นฐานที่จะส่งเสริมทั้งเรื่องขนส่งสินค้าและผู้คนอย่างรถไฟมันมีอยู่แล้ว แน่นอนว่ามันมีผลกระทบต่อการค้าขาย เพราะเงินตราต่างประเทศหายาก แต่ทางลาวก็มีมาตรการต่างๆ ออกมา เช่น มาตรการส่งเสริมการลงทนโดยตรงจากต่างประเทศ การพัฒนาหรือการพยายามทำให้ระบบการเงินเป็นที่เชื่อถือได้ เร็วๆ นี้นักท่องเที่ยวไทยก็อาจใช้ QR Code จ่ายเงินในลาวได้ เขาก็พยายามทำอยู่ซึ่งคงต้องใช้เวลา แต่ลาวไม่ได้หยุดหาทางแก้ เขายังเข้ามาลงทุนในไทยและมาออกพันธบัตรที่ไทยด้วย
๐การลงทุนของไทยในลาวเป็นอย่างไร และการเข้ามาของนักลงทุนจีนส่งผลกระทบอย่างไร
ไทยลงทุนเป็นอันดับ 2 ในลาว ลำดับที่ 1 คือจีน บริษัทไทยที่ลงทุนใหญ่ๆ คือโครงการไฟฟ้า เขื่อน สินค้าอุปโภคบริโภค SGA เราใช้ความพยายามมากเป็นพิเศษในการดูแลประเด็นด้านสิ่งแวดล้อม ซึ่งสะท้อนว่าการลงทุนของไทยเป็นการลงทุนที่มีศักยภาพและคำนึงถึงเรื่องการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ด้วยในเวลาเดียวกัน
ในส่วนของนักลงทุนจีน เขาเข้ามาลงทุนในลาวเป็นอันดับ 1 อยู่แล้ว กระทบหรือไม่ก็ต้องดูว่าลงทุนในสิ่งเดียวกันหรือเป็นคู่แข่งกันหรือไม่ อย่างเส้นทางรถไฟ มันเป็นเส้นทางรถไฟลาว-จีน เราใช้ประโยชน์จากเส้นทางรถไฟตรงนี้ได้ ใช้เส้นทางนี้ขนทุเรียนจากไทยไปขายที่จีนได้ เพราะฉะนั้นเราควรจะเปลี่ยนมุมมองว่ามองอย่างไรให้มันเกื้อกูลซึ่งกันและกัน ใช้ประโยชน์ร่วมกันในการพัฒนาระบบโครงสร้างพื้นฐานเหล่านี้ได้
