ผู้เชี่ยวชาญระบุว่า ปานามาเปเปอร์ส หรือเอกสารลับปานามา เป็นอาวุธในการต่อสู้กับการหลีกเลี่ยงภาษี แต่ยังจำเป็นต้องมีปัจจัยอีกหลายอย่างก่อนหน้าที่บรรดาผู้หลบหนีภาษีในโลกนี้ จะหมดสถานที่่ซุกซ่อนเงิน
เอกสารดังกล่าวที่เผยแพร่เมื่อ 1 ปีก่อนหน้านี้ แสดงให้เห็นความเกี่ยวข้องเชื่อมโยงของผู้นำที่ทรงอิทธิพลที่สุดในโลกหลายราย อาทิ ประธานาธิบดีวลาดิมีร์ ปูตินของรัสเซีย อดีตนายกรัฐมนตรีเดวิด คาเมรอนของอังกฤษ เช่นเดียวกับซุปเปอร์สตาร์ในวงการกีฬาและมหาเศรษฐีจำนวนมาก กับบริษัทนอกอาณาเขต
การรั่วไหลของเอกสารมากกว่า 11 ล้านชิ้นของบริษัทที่ปรึกษาทางกฎหมายมอสแสค ฟอนเซกาในปานามา จุดชนวนให้รัฐบาลเริ่มต้นมาตรการต่อสู้กับการปกปิดความลับเพื่อการหลีกเลี่ยงภาษี เป็นการเปิดเผยความไม่ชัดแจ้งโปร่งใสให้เหลือน้อยลงอีกขั้น
ปาสกาล แซงต์-อามองส์ ผู้อำนวยการศูนย์นโยบายภาษีและการบริหาร ขององค์การเพื่อความร่วมมือทางเศรษฐกิจและการพัฒนา หรือ โออีซีดี ระบุว่า “การแลกเปลี่ยนข้อมูลอัตโนมัติที่ถือว่าเป็นจุดจบในเรื่องการปกปิดข้อมูลลูกค้าของธนาคาร ไม่ถูกฝ่ายไหนคัดค้านอีกต่อไป”
ขณะที่ปิแอร์ มอสโควิซี กรรมาธิการด้านเศรษฐกิจของสหภาพยุโรป (อียู) ระบุว่า ในช่วง 1 ปีที่ผ่านมาหลังจากมีการเปิดเผยข้อมูลปานามาเปเปอร์ส ถือได้ว่าเป็นช่วงเวลาหนึ่งที่มีความโปร่งใสมาก ซึ่งเป็นผลดีต่อการต่อสู้เพื่อความยุติธรรม จากการที่ภาษีทุกๆ ยูโรที่บริษัทข้ามชาติหลีกเลี่ยงที่จะไม่จ่ายกลายมาเป็นภาระของประชาชนทั่วไปที่ต้องแบกรับ
ก่อนหน้าที่เรื่องอื้อฉาวนี้จะถูกเปิดเผย ปานามาเป็นศูนย์กลางทางการเงินสำคัญแห่งสุดท้ายที่ปฏิเสธการแบ่งปันข้อมูลด้านการธนาคาร ทำให้สถานที่สำหรับหลบหนีภาษีแห่งอื่น ใช้ปานามาเป็นข้ออ้างถึงการไม่ทำอะไรเลยในเรื่องนี้
ทว่านับตั้งแต่นั้นมา ปานามาได้ออกกฎหมายใหม่และลงนามเข้าร่วมต่อสู้กับการหลบหนีภาษีในระดับนานาชาติโดยยินยอมปฏิบัติตามเรื่องความโปร่งใสทั้งหมด
การเปลี่ยนแปลงนี้เป็นการสร้างแรงกดดันให้กับศูนย์กลางการให้บริการทางการเงินแห่งอื่นที่ยังคงยึดถือหลักปฏิบัติในการเก็บความลับของลูกค้าธนาคาร อาทิ เลบานอน บาห์เรน ฮ่องกง และบาฮามาส
และเมื่อเดือนพฤศจิกายนปีที่แล้ว กลุ่มประเทศที่มีเขตเศรษฐกิจขนาดใหญ่ 20 ชาติหรือ จี20 ประกาศว่าจะจัดทำ “แบล็กลิสต์” หรือบัญชีดำ ของบรรดา “แท็กซ์ แฮฟเว่น” หรือสถานที่หลบเลี่ยงภาษี
ที่หวังว่าจะนำไปสู่การคว่ำบาตรได้ในท้ายที่สุด
