จับตาเลือกตั้งกลางเทอมฟิลิปปินส์ ศึกใหญ่ 2 ตระกูล ‘มาร์กอส-ดูแตร์เต’
การเลือกตั้งกลางเทอมในฟิลิปปินส์กลายเป็นสนามรบระหว่าง 2 ตระกูลใหญ่ที่มีอิทธิพลทางในเวทีการเมืองอย่างตระกูลมาร์กอสของประธานาธิบดีเฟอร์ดินานด์ มาร์กอส จูเนียร์ และรองประธานาธิบดีซารา ดูแตร์เต บุตรสาวของอดีตประธานาธิบดีโรดริโก ดูแตร์เต ที่กำลังถูกศาลอาญาระหว่างประเทศ (ICC) พิจารณาคดีจากนโยบายทำสงครามกวาดล้างยาเสพติดที่ทำให้มีผู้เสียชีวิตจำนวนมาก
ชาวฟิลิปปินส์เริ่มออกมาใช้สิทธิ์เลือกตั้งกลางเทอมในวันที่ 12 พฤษภาคม ซึ่งโดยปกติแล้วมักเป็นการเลือกตั้งแบบเงียบๆ แต่การเลือกตั้งในครั้งนี้กลับกลายเป็นศึกระหว่างอดีตพันธมิตรที่กลายเป็นศัตรูและคู่แข่ง แม้ว่าตระกูลมาร์กอสและดูแตร์เตจะไม่ได้ลงสมัครรับเลือกตั้งโดยตรง จากตำแหน่งที่มีการเลือกตั้งทั้งหมดกว่า 18,000 ตำแหน่ง แต่ทั้งสองตระกูลก็ร่วมรณรงค์อย่างหนักให้กับผู้สมัครในค่ายของตน
ความขัดแย้งอันขื่นขมระหว่างสองตระกูลได้กลายเป็นประเด็นหลักของการเลือกตั้ง ที่อาจกำหนดอนาคตทางการเมืองของประเทศที่มีประชากรกว่า 110 ล้านคน
สำหรับมาร์กอส เดิมพันคือนโยบายของเขา มรดกทางการเมือง และอิทธิพลในการเลือกผู้สืบทอดตำแหน่งในปี 2028 ขณะที่ตระกูลดูแตร์เตต้องพึ่งผลการเลือกตั้งครั้งนี้เพื่อความอยู่รอดทางการเมือง เพราะจะมีการพิจารณาถอดถอนที่อาจตัดโอกาสซารา ดูแตร์เต จากการลงชิงตำแหน่งประธานาธิบดีในอนาคต
แม้การเลือกตั้งครั้งนี้จะครอบคลุมตั้งแต่ตำแหน่งนายกเทศมนตรี ผู้ว่าราชการจังหวัด และสมาชิกรัฐสภา แต่สนามสำคัญระหว่างมาร์กอสและดูแตร์เตคือ การแย่งชิงตำแหน่งวุฒิสมาชิก 12 ที่นั่งจากทั้งหมด 24 ที่นั่ง ซึ่งสมาชิกวุฒิสภามีอำนาจในการออกกฎหมาย มีอิทธิพลทางการเมืองสูง และสามารถกำหนดกระแสความเห็นสาธารณะ รวมถึงสกัดกั้นความทะเยอทะยานของผู้สมัครชิงตำแหน่งประธานาธิบดีได้
ทั้งมาร์กอสและซารา ดูแตร์เต ไปใช้สิทธิ์เลือกตั้งตั้งแต่เช้าในบ้านเกิดของพวกเขา โดยซาร่าให้สัมภาษณ์กับผู้สื่อข่าวว่าเธอเพิ่งพูดคุยกับบิดาของเธอ ซึ่งขณะนี้ถูกคุมขังอยู่ในกรุงเฮก และกำลังถูกดำเนินคดีโดย ICC
ซาราได้แจ้งกับโรดริโกผู้เป็นบิดาว่า มีผู้สมัครวุฒิสมาชิกอย่างน้อย 2 คนจาก 10 คนที่พ่อของเธอสนับสนุนน่าจะชนะการเลือกตั้ง ซึ่งหนึ่งในนั้นคืออดีตผู้บัญชาการตำรวจที่รับผิดชอบสงครามยาเสพติดที่คร่าชีวิตผู้คนไปนับพัน
อารีส์ อารูไกย์ ศาสตราจารย์ด้านรัฐศาสตร์แห่งมหาวิทยาลัยฟิลิปปินส์ กล่าวว่า การเลือกตั้งครั้งนี้เป็นมากกว่าการแสดงความเห็นต่อรัฐบาลมาร์กอส การแข่งขันในวุฒิสภาคือสนามรบที่สำคัญ มาร์กอสจำเป็นต้องรักษาเสียงข้างมากหรือมากกว่า 2 ใน 3 ไว้ เพื่อผลักดันนโยบายเศรษฐกิจและกฎหมายของเขาให้เดินหน้าได้
การเลือกตั้งครั้งนี้มีความหมายสำคัญ หลังจากพันธมิตรระหว่างตระกูลมาร์กอสและดูแตร์เตล่มสลาย ขณะที่ตระกูลดูแตร์เตซึ่งเคยเป็นที่นิยม กลับตกต่ำลงอย่างรวดเร็ว โดยพวกเขากล่าวหาประธานาธิบดีมาร์กอส จูเนียร์ ว่าอยู่เบื้องหลังแผนทำลายล้างศัตรูทางการเมืองที่ยิ่งใหญ่ที่สุด
จากแนวร่วมที่ชนะการเลือกตั้งอย่างถล่มทลายในปี 2022 กลับกลายเป็นศัตรูกันอย่างรุนแรง ด้วยการกล่าวหาในเรื่องส่วนตัวและความพยายามถอดถอนซารา ดูแตร์เต ฐานใช้เงินผิดวัตถุประสงค์ มีทรัพย์สินมากผิดปกติ และขู่เอาชีวิตประธานาธิบดี สุภาพสตรีหมายเลขหนึ่ง และประธานสภาผู้แทนราษฎร
การเลือกตั้งวุฒิสภามีความสำคัญ เพราะสมาชิกวุฒิสภาจะต้องทำหน้าที่เป็นคณะลูกขุนในกระบวนการถอดถอน หากมีการพิจารณาคดีจริง ซึ่งซาราอาจถูกถอดจากตำแหน่งรองประธานาธิบดี และถูกตัดสิทธิ์ที่จะเข้ามามีบทบาททางการเมืองตลอดชีวิต โดยต้องได้เสียงอย่างน้อย 16 จาก 24 เสียง ซึ่งเป็นเสียงข้างมาก 2 ใน 3 เพื่อพิพากษาความผิดต่อซารา
ซารากล่าวหลังลงคะแนนว่า “ไม่ว่าอะไรจะเกิดขึ้นกับกระบวนการถอดถอน ไม่ว่าจะถูกตัดสินว่าผิดหรือรอด ฉันก็พร้อมสำหรับทุกสถานการณ์”
ความตึงเครียดระหว่างสองตระกูลทวีความรุนแรงขึ้นหลังโรดริโก ดูแตร์เต ถูกตำรวจฟิลิปปินส์จับกุมในเดือนมีนาคม ตามคำขอของ ICC โดยซารากล่าวหามาร์กอส จูเนียร์ ว่าขายอำนาจอธิปไตยของฟิลิปปินส์ด้วยการส่งอดีตประธานาธิบดีไปขึ้นศาลต่างชาติ
แม้จะถูกควบคุมตัวที่กรุงเฮก แต่โรดริโก ดูแตร์เต ก็ยังลงสมัครรับเลือกตั้งเป็นนายกเทศมนตรีในบ้านเกิดของเขา ทั้งพ่อลูกดูแตร์เตยืนยันว่าเขาไม่มีความผิด และกำลังต่อสู้ทางกฎหมายในคดีดังกล่าว
ด้านมาร์กอสเองก็พยายามที่จะแสดงให้เห็นว่าเขาไม่มีความเกี่ยวข้องกับประเด็นการถอดถอนซารา และปฏิเสธข้อกล่าวหาว่ามีแผนล้างแค้นทางการเมืองต่อครอบครัวดูแตร์เต
ประธานาธิบดีฟิลิปปินส์เน้นย้ำถึงความสำเร็จของรัฐบาลในด้านเศรษฐกิจ และการปกป้องอธิปไตยของประเทศ โดยเฉพาะจุดยืนแข็งกร้าวต่อพฤติกรรมของจีนในทะเลจีนใต้ ซึ่งกลายเป็นประเด็นร้อนแรงทางการเมืองในการเลือกตั้งครั้งนี้