สำนักข่าวเอเอฟพีรายงานว่า ประธานาธิบดีโจโก วิโดโดของอินโดนีเซียต้องการให้ออสเตรเลียเข้าร่วมเป็นสมาชิกสมาคมประชาชาติเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ หรืออาเซียนแบบเต็มตัว โดยส่งสัญญาณเมื่อวันที่ 16 มีนาคมว่า เขาต้องการให้รัฐบาลกรุงแคนเบอร์รา มีบทบาทในภูมิภาคมากกว่านี้ในด้านกลาโหม การค้าและความมั่นคง
คำกล่าวแสดงความคิดเห็นดังกล่าวมีขึ้นในขณะที่ออสเตรเลียจัดการประชุมสุดยอดผู้นำอาเซียนสมัยพิเศษในนครซิดนีย์ ประเทศออสเตรเลีย ในช่วงเวลาที่จีนได้แผ่ขยายอิทธิพลเพิ่มมากขึ้นและภัยคุกคามจากกลุ่มรุนแรงสุดโต่งเติบโตขึ้น
“ผมคิดว่าเป็นแนวคิดที่ดี” นายวิโดโดเปิดเผยกับหนังสือพิมพ์ซิดนีย์ มอร์นิ่ง เฮรัลด์ในเรื่องที่ออสเตรเลียจะเข้าร่วมเป็นสมาชิกอาเซียน นับเป็นครั้งแรกที่ประธานาธิบดีอินโดนีเซียสนับสนุนแนวคิดในเรื่องนี้ โดยกล่าวต่อว่า “เพราะจะทำให้ภูมิภาคของเราดีขึ้นในเรื่องความมั่นคง เสถียรภาพทางเศรษฐกิจและเสถียรภาพทางการเมืองด้วย”
ทั้งนี้ ออสเตรเลียเป็นประเทศคู่เจรจากับอาเซียน ซึ่งมีบรูไน กัมพูชา อินโดนีเซีย ลาว มาเลเซีย พม่า ฟิลิปปินส์ สิงคโปร์ ไทยและเวียดนาม มาตั้งแต่ปีพ.ศ. 2517 แต่เพิ่งมีการประชุมผู้นำร่วมกันปีละ 2 ครั้งในปี 2559 ที่ผ่านมา โดยครั้งแรกจัดขึ้นที่กรุงเวียงจันทน์ ประเทศลาว
ในรายงานของสถาบันนโยบายยุทธศาสตร์ออสเตรเลียที่เผยแพร่เมื่อเดือนที่แล้วระบุข้อเสนอว่า รัฐบาลกรุงแคนเบอร์ราควรจะตั้งเป้าเข้าร่วมเป็นสมาชิกอาเซียนภายในปี 2567 ซึ่งเป็นโอกาสครบรอบ 50 ปีการเป็นประเทศคู่เจรจากับอาเซียน และใช้การประชุมในนครซิดนีย์ครั้งนี้เป็นเวทีในการเริ่มต้นเปิดฉากเรื่องดังกล่าว
“ในแง่แรงกดดันทางภูมิยุทธศาสตร์และภูมิเศรษฐศาสตร์ที่ถูกสร้างขึ้นในเอเชีย อาเซียนในฐานะกลุ่มอำนาจขนาดกลางต้องการอำนาจอิทธิพลพิเศษขนาดกลางที่สำคัญของออสเตรเลียและนิวซีแลนด์” รายงานระบุ “การประชุมสุดยอดที่ซิดนีย์ครั้งนี้เป็นช่วงเวลาสำคัญที่จะเปิดฉากการเจรจาในเรื่องที่ออสเตรเลียจะเข้าร่วมเป็นสมาชิกอาเซียน”
ด้านนายกรัฐมนตรีมัลคอล์ม เทิร์นบูล ของออสเตรเลียกล่าวว่า เขารู้สึก “ยินดีเป็นอย่างยิ่ง” จากคำกล่าวของนายวิโดโด แต่เน้นย้ำว่า “เรื่องของอาเซียนต้องเป็นเรื่องของอาเซียน”
ขณะที่นายกรัฐมนตรีลี เซียน หลุงของสิงคโปร์กล่าวในงานแถลงข่าวร่วมกับนายเทิร์นบูลวันเดียวกันนี้ว่า เขาต้องการ “ความสัมพันธ์ที่ลึกซึ้งมากขึ้นระหว่างออสเตรเลียและอาเซียนในเรื่องที่กว้างขวางครอบคลุมมากยิ่งขึ้น” และยืนยันว่าในฐานะประธานอาเซียนและเจ้าภาพจัดการประชุมอาเซียนในปี 2561 นี้ สิงคโปร์จะเดินหน้าส่งเสริมการมีส่วนร่วมของออสเตรเลียกับอาเซียน และจะหารือถึงความร่วมมือกันต่อไปในอนาคต
